مسئولیت اجتماعی مدیریت شهری در مواجه با شیوع کرونا

در پروتکل‌های بهداشتی جهانی، بر جلوگیری از تجمع در این اماکن و ضدعفونی کردن مداوم آنها تاکید شده است.

از این رو مدیریت شهری در برابر جلوگیری از این ویروس و قطع زنجیره انتقال نقش و مسوولیت‌های اجتماعی اثرگذاری دارد و شهرداری یکی از نهادهای عمومی است که در راستای تحقق حقوق شهروندی باید این مسوولیت اجتماعی را مد نظر داشته باشد. 
مسئولیت اجتماعی یکی از مصادیق تحقق حقوق شهروندی است، برای مثال هر فردی به‌ عنوان بخشی از اجتماع در مقابل بیماری‌ که شهروندان را تهدید می‌کند، احساس وظیفه دارد و در برابر کاهش خطر، پیشگیری و درمان آن باید تلاش کند. 
مدیریت شهری در ایران به استناد بندهای ۱۵ و ۱۹ از ماده ۵۵ "قانون شهرداری‌ها" در خصوص نقش شهرداری‌ها هنگام شیوع امراض مُسری موظف به ارائه برخی خدمات است.

این در حالی است که امروزه با افزایش استفاده شهروندان از مکان‌های عمومی، لازم است که برای پاکسازی این مکان‌ها و یا وسایل نقلیه عمومی اقدام شود، زیرا داشتن شهر سالم در گرو شهروندان سالم است و از سوی دیگر سلامت عمومی در نشاط شهروندی و افزایش بهره‌وری بهینه از توانمندی‌های شهر و مکان‌ها و فضاهای آن تأثیر مستقیم دارد.

مدیریت شهری باید با وضع قوانین کارآمد، برای استفاده از مکان‌هایی که جنبه عمومی یا همگانی دارد، مجموعه‌ای از ضوابط و مقررات را برای حفظ سلامت شهروندان ایجاد کند.
بر اساس آنچه گفته شد، مدیریت شهری باید در مسیر پیشگیری از ایجاد و شیوع امراض گام بردارد، البته یکی از مواردی که امروزه در قالب نظریات تخصصی حوزه شهرسازی مطرح شده، افزایش تاب‌آوری شهری است که اجرای دقیق اصول آن، ضمن پیشگیری از شیوع امراض واگیردار، راهبردهایی را جهت مهار بحران ارائه می‌کند.
در شرایط فعلی مدیریت شهرها، برای کاهش آسیب‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا نیز می‌توانند مجموعه اقداماتی را انجام و شهر به محل‌هایی امن‌تر برای زندگی و سکونت شهروندان تبدیل کنند. 
بسیج تمامی امکانات مدیریت شهری برای مقابله با کرونا
رییس شورای اسلامی چهارمحال و بختیاری در همین رابطه می‌گوید: تمامی شوراهای اسلامی و شهرداری‌های استان برای مبارزه با ویروس کرونا امکانات و تجهیزات در اختیار مدیریت شهری را بسیج کنند.

فرهاد رییسی دهکردی در گفت و گو با ایرنا افزود: براساس ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، مجموعه مدیریت شهری موظف به ضدعفونی کردن وسایل حمل و نقل عمومی و سطح شهرها هستند. 
وی افزود: ضدعفونی ماشین‌آلات خدمات شهری، سرویس‌های بهداشتی عمومی، پیشخوان‌ها و سطوح در معرض تماس مراجعان، مراکز خدماتی و ساختمان‌های اداری زیرمجموعه شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، سطوح و معابر مبلمان شهری در خیابان‌ها و بوستان‌ها، محوطه بیرونی و ساختمان گرمابه ها، سامان‌سراها، اماکن اسکان کارگری در دستورکار شهرداران، دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی شهری و روستایی قرار گیرد.
وی یادآور شد:جمع‌آوری اصولی و دفن بهداشتی پسماندهای ویژه مطب‌های پزشکی در چارچوب قوانین مرتبط با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تجهیز تمامی مراکز مدیریت پسماند و کارکنان خدماتی آن ها به لوازم ایمنی بهداشتی از معضلات اساسی این برهه از زمان به شمار می‌رود.
به گفته وی، در کنار برنامه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مدیریت استاندار چهارمحال و بختیاری، بسیج امکانات مدیریت شهری می تواند اقدامی ارزشمند در رسیدن به موفقیت در مبارزه با ویروس کرونا باشد.
تشکیل کمیته ویژه پیشگیری و مقابله با کرونا
سرپرست شهرداری شهرکرد نیز می‌گوید: به منظور جلوگیری از شیوع ویروس کرونا در اماکن عمومی و پر تردد شهر، کمیته ویژه پیشگیری و مقابله با کرونا در این شهرداری تشکیل و فعال شد.

محمدرضا امیدی افزود: به دنبال تشکیل و فعالیت کمیته پیشگیری از شیوع ویروس کرونا، تمامی معاونت‌ها، سازمان‌ها و واحدهای زیرمجموعه شهرداری شهرکرد باید با هماهنگی این کمیته اقدامات لازم برای پیشگیری از این بیماری ویروسی را عملیاتی کنند.
امیدی افزود:در راستای تأمین سلامت شهروندان و کارکنان مجموعه مدیریت شهری، اقدامات پیشگیرانه‌ای به منظور مقابله با ویروس کرونا در دستورکار شهرداری شهرکرد قرار گرفت.
وی تاکید کرد:تمامی محوطه، فضای داخلی سالن‌ها، گیشه‌های بلیت‌فروشی و سرویس‌های بهداشتی پایانه مسافربری آزادی به‌صورت مستمر نظافت، پاک‌سازی و ضدعفونی می‌شود.

به گفته وی، اقدامات مشابه در تمامی فضاهای عمومی زیر نظر شهرداری شهرکرد به صورت مداوم در حال انجام است و فضای بیرونی و داخلی ناوگان حمل و نقل و اتوبوس‌های درون‌شهری به‌ صورت روزانه شست و شو و ضدعفونی می‌شود.

وی افزود: هر روز وسایل بازی و ورزشی بوستان‌های شهرکرد و تمامی سرویس‌های بهداشتی مرکز استان نیز شست و شو و ضدعفونی می‌شود.

امیدی ادامه می‌دهد: به منظور پیشگیری و مقابله با ویروس کرونا، بیش از ۵۰ پارک و بوستان در مرکز چهارمحال و بختیاری تعطیل شده است. سرپرست شهرداری شهرکرد گفت: همچنین ورود خودروهای غیربومی به مرکز چهارمحال و بختیاری ممنوع است از این رو هیچ ترددی در بوستان‌های شهرکرد انجام نخواهد شد.
امیدی اضافه کرد: بر اساس مصوبه ستاد مبارزه با کرونا در شهرداری شهرکرد، تمامی خدمات رفاهی به شهروندان و مسافران در بوستان‌ها و مکان‌های شهری ممنوع است و از هر گونه اسکان در این محل‌ها جلوگیری می‌شود و همچنین برپایی چادر، گردهمایی و هرگونه اسکان در سطح شهرکرد تا اطلاع بعدی ممنوع است.
او افزود: به منظور ایجاد نظم و انضباط شهری، گروه‌های گشت‌زنی از سوی واحد پیشگیری و رفع تخلفات شهری شهرداری شهرکرد در سطح شهر مستقر شده و به صورت شبانه روزی فعالیت دارند.
وی، با اشاره به اهمیت و لزوم هماهنگی و همکاری بین حوزه‌ای و برون حوزه‌ای افزود: یکی از مسائل مهمی که همواره باید مورد توجه مجموعه مدیریت شهری قرار گیرد همدلی  و اتحاد در انجام وظایف و مأموریت‌ها می‌باشد که این مهم، در شهرداری به طور کامل مشهود و نمایان است و لازم است تا شکست نهایی ویروس منحوس کرونا این نقطه قوت همواره تقویت شود.
چهارمحال و بختیاری پیشتاز در ایجاد مراکز بهداشتی
رییس دانشگاه علوم پزشکی چهارمحال و بختیاری نیز معتقد است: این استان در زمینه جز استان‌های پیشتاز در ایجاد مراکز بهداشتی برای مقابله با این بیماری نوپدید بوده است و سعی شد تا از مراجعه افراد به بیمارستان‌ها و انتشار بیماری پیشگیری نماید.
مجید شیرانی اضافه کرد: چهارمحال و بختیاری با وجود شیوع بالای این بیماری در استان‌های همجوار، به خوبی شرایط را مدیریت و کنترل خوبی بر میزان حجم مراجعات بیمارستانی داشته است.
به گفته شیرانی، کادر درمانی استان بر اساس آخرین پروتکل‌ها و استانداردهای تعریف شده به بیماران خدمات ارائه می‌ک‌ند که یکی از علل آن تراکم نداشتن بالای بیماران در بیمارستان‌ها و مدیریت حجم مراجعات بوده است.
نقش مدیریت شهری در کنترل ویروس کرونا
یک دکترای شهرسازی درباره مسئولیت اجتماعی مدیریت شهری در برابر مواجه با کرونا معتقد است: استفاده بهینه از طرح‌های توسعه و عمران شهری به ویژه در امر مکان‌یابی و استفاده بهینه از عملکردها و توزیع مناسب خدمات است که می‌تواند در کاهش آسیب‌پذیری ناشی از بحران‌هایی مانند شیوع ویروس مؤثر باشد و امکان ابتلاء و شیوع آن را به صورت چشمگیری کاهش دهد.

مجید میریوسفی می‌گوید:متأسفانه پیشگیری از شیوع آلودگی‌ها و ویروس‌ها در سالیان اخیر با غلبه نگرش اقتصادی تا حدودی در طرح‌های جامع و تفصیلی مورد غفلت واقع شده است.

به گفته وی، مکان‌یابی فضاهای قرنطینه و بیمارستان‌های مخصوص با فاصله مشخص از شهرها که امکانات دسترسی به آن‌ها وجود داشته و با بافت مسکونی و خدماتی نیز فاصله مناسبی داشته باشد، باید در طرح‌های شهری مورد نظر باشد.

میریوسفی افزود: نکته دیگر که نباید مورد غفلت قرار بگیرید، آموزش و توانمندسازی مدیریت شهری در زمینه مقابله با بیماری‌های ویروسی است که علاوه بر پیشگیری از شیوع در ارائه خدمات مناسب درمانی نیز مؤثر است. 
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد:در مورد معضل شیوع ویروس کرونا مدیریت شهری با استفاده از راهبرد کلی تاب‌آوری و افزایش آن در شهر می‌تواند علاوه بر ایجاد شهری مناسب برای زندگی در حوزه پیشگیری و ارتقای خدمات درمانی نیز نقش مؤثری داشته باشد.

به گفته وی، امروزه با افزایش روند شهرنشینی، نقش مدیریت شهری بر اساس وظایف مندرج در قوانین و مطالبه‌گری شهروندان بیشتر نمود می‌کند. 
ویروس کرونا و محک تاب‌آوری شهر
افشین رییسی دهکردی کارشناسی ارشد معماری در چهارمحال و بختیاری معتقد است : ظرفیت‌سازی‌های قبل از وقوع بحران اهمیت زیادی دارد زیرا شهرها به عنوان مراکز تمرکز جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به صورت دوره‌ای با برخی از بحران‌ها از جمله شیوع بیماری درگیر هستند.

به گفته وی، یکی از اقدامات مدیریت شهری که قبل از وقوع، در حین بحران و پس از آن باید مورد توجه قرار بگیرد و از جمله حقوق شهروندان است، تهیه اطلاعات و داده‌های صحیح و به اشتراک گذاشتن آن با شهروندان است زیرا حق آنها است که واقعیت‌ها را درباره محل زندگی خود بدانند.
این استاد دانشگاه می‌گوید: ما شهرها را در معرض مجموعه‌ای از تهدیدها قرار می‌دهیم و با بر هم زدن ارتباط خودمان با طبیعت شرایطی را مهیا می کنیم که این ارتباط بسیار آسیب پذیر شود.

رییسی ادامه داد: برهم زدن ارتباط میان انسان و طبیعت، شتاب زیادی گرفته به طوری‌ که مدیران شهری نتوانستند آلودگی‌های زیست محیطی را کنترل کنند، حال که در چنین شرایطی ویروسی ناشناخته وارد کشور شده است و نظام شهری را  نیز درگیر خود کرد.

رییسی معتقد است: چنانچه در مکانی تعادل میان فضا، فعالیت و انسان برهم بخورد، نقاطی آسیب‌زا ایجاد می‌شود، که با آمدن ویروس کرونا نیز رابطه انسان و فضای طبیعی دچار چالشی جدی شده است و فعالیت‌های انسانی، هم از منظر اقدامات فردی و جمعی و هم از منظر مدیریتی، تعادل بین انسان و محیط را بر هم زده است.
به گفته این استاد دانشگاه، با توجه  به تدابیر در نظر گرفته شده در سطح جهانی و انتقال تجارب ،در نهایت موجب کنترل این بیماری می‌شود، اما باید به فکر دوران پساکرونا نیز بود، چرا ممکن است ویروس‌های مشابهی پیش رو قرار بگیرد که از کرونا کشنده‌تر و واگیردار تر باشد.
وی تاکید کرد: نیاز است که مدیریت شهری در قالب یک مغز متفکر، در همه ابعاد، موضوع را تحلیل کند و راهکاری مؤثر ارائه دهد و همه اجزای سیستم مدیریت شهری باید در خدمت این هدف، شروع به هم افزایی و همکاری کنند.

به گفته وی، مواجه با این بیماری، نیازمند مدیریت واحد در مقیاس شهری است و تا زمانی که این مدیریت واحد محقق نشود، مدیریت این بحران کارآمد و مؤثر نیست.
این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد:چنانچه اجزای سیستم شهری، عملکردی بخشی داشته باشند و دامنه اختیارات و وظایف بر اساس استدلال‌های بخشی و نه فرابخشی عمل کنند، بی‌شک دچار تداخل فعالیتی و تداخل رفتارهای سازمانی می‌شویم و در این صورت دستیابی به مدیریتی کارآمد امکانپذیر نیست.
به گفته رییسی، چنانچه مدیریت شهری در مواجه با بحران‌ها، به سمت مدیریت واحد بحران شهری حرکت کنند و راهکارهای مواجه با بحران را به شکل نظام یافته و در عین حال منسجم و هماهنگ با یکدیگر انجام دهند، در مهار این ویروس موفق خواهند بود اما در صورت نبود شهروند متعهد و نبود مدیریت شهری واحد و هماهنگ، بهترین شرایط برای گسترش این ویروس فراهم می‌شود.
به گزارش ایرنا، بیماری ویروسی کرونا یا کووید ۱۹ به بیشتر کشورهای جهان سرایت کرده است و سازمان بهداشت جهانی را برآن داشته است تا وضعیت فوق‌العاده اعلام کند.
شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون، رعایت بهداشت فردی، خودداری از دست دادن‌های مکرر و منع سفر و اجتماعات از جمله نکاتی است که پزشکان متخصص برای پیشگیری از شیوع این ویروس توصیه می‌کنند.