امسال درحالی به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی وارد می‌شویم که ویروس کرونا همچنان مردم را خانه‌نشین کرده؛ با وجود سختی‌های ناشی از قرنطینه و طرح‌های مرتبط آن می‌توان با استفاده از فرصت قرنطینه، مقدمات ورود به ضیافت الهی را با دعاهای امام سجاد (ع) فراهم کنیم. سیدالساجدین در دعای چهل و دوم، پس از ختم قرآن به راز و نیاز به درگاه الهی پرداختند که فرازهایی از این دعا را به منظور بهره برداری بیشتر هنگام تلاوت آیات الهی در ماه مبارک ذکر کردیم.
اینک بخش‌هایی از دعای چهل و پنجم صحیفه را مرور می کنیم؛ دعایی که امام سجاد (ع) در وداع از ماه رمضان زمزمه کردند ولی به سفارش برخی بزرگان این دعا را قبل از پایان یافتن این ماه الهی با گوش جان می شنویم تا قدر این ماه را بیش از پیش دریابیم و طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم. صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است و آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم در مقدمه این کتاب از ممدوحی به صاحب علم صائب و عمل صالح یاد کرده است.
امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: بندگانت تو را به منت هایت یاد کردند و به فضل تو، تو را سپاس گفتند و به فرمان تو، تو را خواندند و به امید آن که به کرامتت بیشتری از درگاه تو نائل آیند، از اموال خود به مستمندان بخشیدند و بدین وسیله از غضب تو نجات یافته و به فضل خشنودی تو رستگار شدند.
ممدوحی گفت: بر پایه این بخش از دعای امام سجاد (ع) کسی که خود را موفق به ذکر و یاد الهی دید و بر فضایل ربوبی سپاس گفت و پیوسته خدای خود را خواند، باید همه این موفقیت ها را مرهون منت و توفیق الهی بداند. زیرا اگر عنایت ویژه از حضرت ربوبی نبود، هرگز به این زمینه های پرفضیلت، بلکه به هیچ امتیازی از فضایل معنوی دست نمی یافت. بلکه این دعوت نامه الهی از عرش ربوبی بود که بر نهاد دل و قلب او تابید و نیت خیر را به دل او نشاند و آن نور معنوی فراگیر، از تعلقات مادی او کاست تا به عزم خیر برخاست و دست به ساماندهی روح و دل زد و به یاد جناب دوست لب گشود و به ستایش شکر او توفیق یافت.
نکته ای که در این دعا آمده، رابطه بین صدقه و رد بلاها و گرفتاری هاست. این رابطه خارج از محاسبه های معمولی و شناخته شده است و فقط وحی از این راز پرده برداشته است و چه بسیار نمونه هایی از این گونه روابط در جهان هست که از مدار عقلانی و فکری ما خارج بوده و منحصرا وحی از آن آگاهی دارد.
وی به دو نکته در آیه ۹۶ سوره اعراف در این زمینه اشاره کرد و افزود: این آیه می فرماید «اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعا برکاتی از آسمان برایشان گشوده بودیم.» رابطه میان ایمان و تقوا از یک سو و نزول برکات الهی از سوی دیگر یکی از نکات مهم آن است.
ممدوحی افزود: نکته دیگر این که همیشه برکات در زمین نیست تا با کاشت و برداشت به دست آید بلکه خدا برکاتی در آسمان دارد که نیازمند برقرار تلاشی دیگر یعنی رابطه دل با آسمان است. این گونه روابط، رموزی است که هیچ کس از آنها خبر ندارد مگر آن که حاکم وحیانی، حجاب از چهره آن بردارد.
این استاد حوزه با اشاره به روایتی از امیرمومنان که فرمود «بلا را با دعا برطرف کنید»، افزود: مورد دیگر رابطه بین دعا و دفع آفات و بلاهای دنیوی و اخروی است که در روایات بسیاری دیده می شود.
وی از دفع آفات و بلایای دنیوی و اخروی با صدقه به عنوان نمونه ای دیگر یاد و به آیات نهم و دهم سوره انسان اشاره کرد و افزود: از این آیه شرط انفاق مال در راه خدا آن است که لوجه الله باشد. یعنی هیچ خیالی به جز او در دل انسان نگذرد و فقط خدا را درنظر داشته باشد و نیز اظهار تشکر کسی مورد انتظار نباشد.
ممدوحی افزود: در هر حال صدقه، احسان ربوبی به انسان را افزایش می دهد و نیز برکات در اموال ایجاد می کند و همه بلاها اعم از دنیوی مانند پیش آمدهای ناگوار هم چون مرگ زودرس و بلاهای اخروی مانند عذاب جهنم را برطرف می کند.
نظر شما