امسال درحالی به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی وارد می‌شویم که ویروس کرونا همچنان مردم را خانه‌نشین کرده؛ با وجود سختی‌های ناشی از قرنطینه و طرح‌های مرتبط آن می‌توانیم با استفاده از فرصت قرنطینه، مقدمات ورود به ضیافت الهی را با دعاهای امام سجاد (ع) فراهم کنیم. سیدالساجدین در دعای چهل و دوم، پس از ختم قرآن به راز و نیاز به درگاه الهی پرداختند که فرازهایی از این دعا را به منظور بهره برداری بیشتر هنگام تلاوت آیات الهی در ماه مبارک ذکر کردیم.
اینک بخش‌هایی از دعای چهل و پنجم صحیفه را مرور می کنیم؛ دعایی که امام سجاد (ع) در وداع از ماه رمضان زمزمه کردند ولی به سفارش برخی بزرگان این دعا را قبل از پایان یافتن این ماه الهی با گوش جان می شنویم تا قدر این ماه را بیش از پیش دریابیم و طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر(ص) و اهل بیت (ع)، گرامی داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نور اللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است و آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم در مقدمه این کتاب از ممدوحی به صاحب علم صائب و عمل صالح یاد کرده است.
امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند «خدایا! تو ملت اسلام را برگزیدی که روزه ماه رمضان را بگیرند و فضل آن را به ما ارزانی داشتی و غیر از ملت اسلام از این امتیاز محروم ماندند و ما از تو اطاعت کردیم در حالی که به روزه روز و نماز شب مشغول بودیم و بدین وسیله رحمت و پاداش تو را جلب کردیم و پیمانه کسی را که به تو رغبت کند، آکنده می سازی و با وجود خود، سائلان را پاسخ می دهی و به هر کس که به تو تقرب جوید، نزدیک هستی.»
ممدوحی نوشت: روزه طبق آیه ۱۸۳ سوره بقره در تمامی امت ها بوده و این حکم الهی برای همه آنان واجب بوده است. از این رو امام سجاد (ع) در این فراز، اختصاص امت اسلامی به فضایل و امتیاز خاص آنها از امت های پیشین را برشمرده است. مانند روزه ماه رمضان و شب قدر که عبادت در آن معادل عبادت هزار ماه است و به تفصیل در ذیل برخی فرازهای دیگر به فضیلت فوق العاده و کرامت معجزه آسای آن اشاره خواهد شد.
وی افزود: فریضه روزه آن چنان از نظر امام مهم است که تکلیف به آن را از مرحمت های خاص الهی می داند و افتخار می کند که خدایا، تو در بین همه امت ها ما را انتخاب فرمودی و از مزایای این تکلیف و تشریف الهی که بر ما ارزانی داشتی، آن بود که روزه روز را با عبادت شبانگاه کامل کردی تا با نورانیت آن، عزم و اراده رهروان افزون شود.
مراتب و درجات روزه داران
این استاد حوزه ادامه داد: روزه داران بر اساس مقام های علمی و روحی آنان دارای سه درجه هستند. روزه برخی فقط امساک و خودداری از خوردن و آشامیدن و سایر مفطراتی بوده که در کتاب های فقهی و رساله های عملیه از آنها یاد شده است. خدا بر اساس وعده خود به چنین روزه دارانی پاداش می دهد ولی آثار به جا مانده آن بسیار اندک می باشد، به گونه ای که پس از گذشت ماه رمضان، تغییر محسوس و فوق العاده ای در نظام وجودی و معرفتی و تقوایی خود نمی بینند و در مقایسه با قبل از ماه رمضان تفاوت چندانی در آنها پدید نمی آید.
وی افزود: گروهی دیگر گذشته از ترک همه مفطرات مربوط به چشم، گوش، دست، زبان و خیال، همه جوارح ظاهری و باطنی آنان روزه دار بوده و هیچ تخلفی از آنها سرنمی زند. یعنی چشم آنان به نگاه های مجرمانه و گوش آنها به شنیدنی های ناروا مبتلا نشده و شکم و شهوت و خیال آنان از دستورهای الهی سرپیچی ندارد. اینان کسانی هستند که روزه آنها قرب آور است و هر لحظه آنان با لحظه دیگران فرق دارد و پس از گذشت ماه رمضان دارای قداست و طهارت خاص می گردند و در می یابند که از تمامی آن ایام بهره های بسیار گرفته اند.
ممدوحی اضافه کرد: عده ای دیگر گذشته از دو مقام گذشته، قلب و ذهن آنان هرگز به غیر حضرت حق آلوده نمی شود و به بیان دیگر از غیر حضرت حق روزه می گیرند و در تمام لحظه های ایام ماه رمضان هیچ گاه خدا را فراموش نمی کنند و پیوسته توجه قلبی خود را متوجه خداوند نموده و لحظه ای غفلت نکرده و قلب خود را همچون آینه ای در مقابل جلالت و عظمت حضرت حق قرار می دهند.
وی این روایت امام صادق (ع) را که فرمود قلب مومن، حرم خداست. پس غیر خدا را در آن جای مده، شامل این افراد دانست و افزود: وجود آنان جلوه گاهی نورانی و مورد توجه خاص حضرت حق می گردد و با چشم دل به حقیقت ایمان مرتبط می گردند و حجاب از عقل و فکر آنان برداشته شده و به عالی ترین مراتب یقین یعنی حق الیقین نائل می شوند.
نظر شما