ویروس کرونا و حال ناخوش مردم جهان

ویروس کرونا صرفاً یک بیماری عالم‌گیر نبود. شوک اجتماعی - سیاسی بود که زمینه انتقاد به سیاست‌های اقتصادی - اجتماعی را مهیا کرد. به نحوی که از ابتدای ظهور نام آن در دنیا، آمادگی‌هایی برای مقابله با این بیماری در سطوح مختلف جوامع ایجاد شد و تمهیدات ویژه ای برای پیشگیری از شیوع بیماری و افزایش موارد ابتلا و مرگ و میر اندیشیده شد.

بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی به تاثیرگذاری این ویروس در ابعاد مختلف زندگی مردم و چگونگی مواجهه جهان با آن پرداخته‌اند.

رسانه‌های اصلاح طلب

آمارهای کرونایی

روزنامه ایران در گفت و گو با حسین فرشیدی رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان هرمزگان نوشت: با بیماریابی‌های جدید آمار کرونا در استان بالا رفته اما به نوعی از افزایش مبتلایان بدحال و همچنین فوتی جلوگیری می‌شود. تعطیلی بازار ماهی فروشان بندرعباس به مدت دو هفته به‌همین دلیل بود که ابتدا فردی که علائم کرونا داشت به بیمارستان مراجعه کرد و بستری شد و روز بعد فرد دیگری که او هم ماهی فروش بود مراجعه کرد و روز سوم هم همین‌طور. این موضوع باعث شد که از کل ماهی فروشان بازار تست بگیریم که در آخر متوجه شدیم تعداد زیادی از این افراد به‌دلیل مسقف بودن بازار و نزدیک به هم بودن مبتلا به کرونا هستند. برای اطمینان بیشتر از خانواده‌های آنها هم تست گرفته شد و در آخر به این نتیجه رسیدیم که این بازار باید به مدت دو هفته تعطیل شود و این شد که آمار به یکباره بالا رفت. تا الان دلیلی مبنی بر اینکه گرم شدن هوا باعث کاهش آمار شده باشد، اثبات نشده است. بیماریابی‌هایی که انجام می‌دهیم باعث می‌شود که موارد مثبت بیماری زیادتر شود اما آمار فوتی‌ها و موارد بستری شده در بیمارستان‌ها کمتر می‌شود.

روزنامه آرمان ملی در گزارشی می آورد: پس از حدود یک ماه که آمار مبتلایان به کرونا در کشور روند نزولی پیدا کرد و به تبع آن ۱۳۲ شهرستان در وضعیت سفید قرار گرفت، مجددا شیب نموداری مبتلایان در کشور روند افزایشی گرفته و بسیاری از شهرهایی که در وضعیت سفید قرار داشتند، ممکن است مجددا به وضعیت قرمز بیماری بازگردند. آمار وزارت بهداشت و درمان نیز این امر را تایید می‌کند، به گفته کیانوش جهانپور از پنجشنبه (۱۸ اردیبهشت) تا جمعه (۱۹ اردیبهشت) یک هزار و ۵۵۶ مورد ابتلای جدید مبتلا به کرونا در کشور شناسایی شده ۵۵ نفر نیز به علت کرونا جان‌ باخته‌اند. طبق این آمار، تعداد کلی مبتلایان کرونا به ۱۰۴ هزار و ۶۹۱ نفر و تعداد کل جان باختگان نیز به ۶ هزار و ۵۴۱ نفر رسید. بنا به آمار رسمی، ۸۳ هزار و ۸۳۷ نفر نیز پس از ابتلا به کووید-۱۹ بهبود یافته‌اند و ۲ هزار و ۷۱۱ نفر در بخش مراقبت‌های ویژه بستری هستند. براساس آخرین اعلام رسمی بیش از ۱۰ استان با روند صعودی ابتلا به کرونا روبه‌رو بوده‌اند. ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت در خصوص کند شدن روند نزولی ابتلا به کرونا هشدار داد و گفته است که روند نزولی ابتلا در کشور طی چند هفته گذشته کند شده و در استان خوزستان روند صعودی قابل توجه بوده است. همچنین علیرضا زالی، فرمانده ستاد مدیریت کرونا در تهران با بیان اینکه وضعیت در تهران ناپایدار و شکننده‌ است، گفت: «در تهران هنوز به نقطه مطلوب نرسیده‌ایم؛ در نشستی که با مدیرعامل اتوبوسرانی تهران داشتیم قرار شد زیرساخت‌های خود را برای ارائه ماسک آماده کنند.» از سوی دیگر سعید نمکی، وزیر بهداشت در پیام توییتری اعلام کرد که خود را برای سخت‌ترین روزها آماده کرده‌ایم.

کرونا در جهان

روزنامه ایران در یادداشتی به قلم کریم همتی رئیس جمعیت هلال احمر می نویسد: این روزها که ویروس کرونا حال مردم گوشه گوشه جهان را ناخوش کرده، شهرها را به قرنطینه برده، زخم مهلکی به حوزه سلامت در کشورهای مختلف وارد کرده و جان انسان‌های زیادی را گرفته، ضرورت همکاری محلی، منطقه‌ای و جهانی برای متوقف کردن شیوع ویروس کرونا بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود؛ اکنون بیش از هر زمان دیگری زمان صلح و بشردوستی است. حقیقت این است که بحران کووید۱۹ فارغ از مرزهای ملی، قومیتی، ایدئولوژیک و...عمل می‌کند، به‌طوری که دورافتاده‌ترین مناطق جهان را تحت تأثیر قرار داده و سرنوشت همه انسان‌ها را به هم گره زده است. این ویروس نشان داد که کشورها تا چه اندازه در برابر «بیماری‌های همه‌گیر» آسیب پذیرند و اگر استراتژی خود را برای مقابله با این چالش بر مبنای همبستگی بین‌المللی ترسیم نکنند چه مخاطرات سهمگینی انتظار آنها را می‌کشد. تجربه این مدت نشان داده هیچ کشوری به تنهایی یارای مقابله با شیوع این بیماری را ندارد و نیازمند کمک از سوی جامعه جهانی است.

روزنامه همدلی در گزارشی نوشت: معمای چگونگی شکل‌گیری و شیوع ویروس کرونا هر روز پیچیده‌تر از دیروز می‌شود. پشت پرده‌های این ویروس اکنون به اندازه خود ویروس و خطرات سلامتی آن مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. از زمانی که ویروس کرونا بی‌پروا از شهر زادگاهش قدم فراتر گذاشت و از ووهان به تمام دنیا سرایت کرد، این ویروس به جدلی میان برخی از کشورها تبدیل شده است و روند اتفاقات پیش آمده این جدل را بیشتر کرده و به ابهامات موجود شیوع این ویروس افزوده است. بعد از برخورد چین با پزشکی که برای اولین‌بار مسری بودن ویروس کرونا را اعلام کرد اکنون قتل محقق چینی که در زمینه منشاء کرونا تحقیق می‌کرد، معمای شیوع ویروس کرونا و فرضیه دخالت چین در این امر را وارد فاز جدیدی کرده است. هفته گذشته یک استاد دانشگاه «پیتسبورگ» که روی منشأ ویروس کرونا تحقیق می‌کرد و به نتایجی دست یافته بود، به قتل رسید. بر اساس گزارش‌های پلیس، بینگ لیو، بیولوژیست مولکولی چینی‌تبار در دانشگاه پیتسبورگ که ۳۷ سال سن داشت و بر روی منشأ ویروس کرونا تحقیق می‌کرد، روز شنبه گذشته به ضرب گلوله از نواحی سر، گردن و بدن در خانه خود واقع در شمال پیتسبورگ آمریکا به قتل رسید. به گفته پلیس، قاتل که یک مرد ۴۶ ساله به نام‌هائوگو Hao Gu بود، پس از قتل بینگ لیو در ماشین خود با شلیک گلوله، خودکشی کرده است. پلیس اعلام کرد: این دو مرد یکدیگر را می‌شناختند، اما انگیزه احتمالی این حادثه هنوز مشخص نیست. به گفته پلیس هنوز مدرکی مسجل در رابطه با این که این پژوهشگر به دلیل چینی‌تبار بودنش کشته شده است، وجود ندارد.

خبرگزاری ایلنا در گفت و گو با ویندی پارمت مدرس فلسفه حقوق در دانشگاه نورث‌وست در شهر بوستون می آورد: عموم مردم بر این باور هستند که آزادی یعنی مجازی هر کاری خواستی انجام بدهی. دستور «در خانه بمان» در مقام تهدیدی جدی برای برای این آزادی بیشینه و مطلق تلقی می‌شود. اما من معتقدم آزادی بسیار پیچیده‌تر از چنین صورت بندی‌های مطلقی است. با گسترش مرگ و میر ناشی از کرونا دولت‌ها چاره‌ای جز اعمال سیاست‌های سختگیرانه‌ای چون اعلام قرنطینه عمومی نخواهند داشت. همین امر باعث می‌شود تا عده‌ای دوباره راه بیفتند و شعار دهند: زندگی را نمی‌خواهم اگر آزادی نباشد. چنین کسانی از بیخ و بن با هر دستور محدودکننده‌ای ازجمله اینکه «در خانه بمان» مخالفت می‌کنند.

پایگاه خبری فرارو در گزارشی نوشت: نگاهی به آمارهای رسمی مبتلایان کروناویروس نشان می‌دهد که، نزدیک به چهار میلیون نفر در سراسر جهان به COVID-۱۹ آلوده شده اند و ۲۷۰ هزار و ۷۴۰ نفر نیز جان خود را از دست داده اند. نکته جالب توجه در این آمارها این است که حدود ۳ میلیون نفر از این مبتلایان مربوط به کشورهای توسعه یافته و به اصلاح جهان اول است. سهم مرگ و میر این کشورها نیز بیش از ۲۰۰ هزار نفر است که در برای چنین کشورهایی قابل توجه است. در واقع این شرایط یکی از بزرگترین بحران‌های سلامتی در طی یک قرن اخیر برای کشورهای توسعه یافته و البته کل جهان است. جدای از بحران سلامتی و بهداشت، آثار اقتصادی و اجتماعی این ویروس بر جهان توسعه یافته نیز ویرانگر بوده است. در ایالات متحده تعداد افرادی که در مدت این بحران اعلام بیکاری کرده اند، به عدد خیره کننده ۳۰ میلیون نفر رسید. قیمت جهانی نفت به علت کاهش تقاضا، شاهد کاهش‌هایی عظیم شد و بسیاری از بورس‌های جهانی با ضررهایی میلیاردی روبه رو شدند که از زمان بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ بی سابقه بود. بسیاری از کشورها برای جبران خسارت‌های مالی نشای از این اپیدمی، بودجه‌هایی اضطراری را به تصویب رساندند که بودجه ۲، ۲ تریلیون دلاری ایالات متحده، نمونه‌ای از آن است.

کرونا، اقتصاد و معیشت

روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم سید حسن موسوی چلک می نویسد: هنگامی که بحرانی اتفاق می‌افتد بسته به میزان تاثیرگذاری‌اش رفتار مردم نیز متفاوت خواهد شد. بحران کرونا هم یکی از بحران‌هایی است که جهانگیر شد و تقریبا همه جای دنیا را فرا گرفته. با توجه به ویژگی بحران کرونا، استراتژی در خانه ماندن، یا فاصله‌گذاری هوشمند یکی از راه‌های موثر در مبارزه با ویروس است اما در چنین شرایطی اولین چیزی که تعطیل خواهد شد کسب و کار است. دولت‌ها نیز تلاش می‌کنند بین این دو حوزه تصمیم بگیرند، سلامت مردم و رونق کسب و کار. دو حوزه‌ای که تجمیع آن بسیار سخت است. یعنی اگر کسب و کار را هدف قرار دهند احتمالا سلامت زیر سوال می‌رود، مانند آماری که در تهران و چند جای دیگر درباره بالا رفتن روند بیماری اعلام می‌کنند و اگر صرفا سلامت را در دستور کار قرار دهند کسب و کار از رونق خواهد افتاد. با این توضیح که قبل از کرونا نیز اوضاع اقتصاد و نظام رفاه و تامین اجتماعی‌مان، به معنای عامش خوب نبود. شاید آنهایی که امروز دغدغه معیشت دارند از منظر خودشان درست فکر می‌کنند. نه فقط دولت ما بلکه اکثر دولت‌ها در این حوزه سخت‌ترین تصمیم را باید اتخاذ کنند. بین سلامت مردم و کسب وکار. اکثر دولت‌ها در نگهداری مردم در خانه برای بلندمدت مشکل دارند. دولت کشور ما نیز بعد گذشت حدود دو ماه مجبور شد بین حفظ سلامت و تنها در خانه ماندن یا کسب و کار، با رعایت فاصله‌گذاری هوشمند گزینه دوم را انتخاب کند. گرچه مردم در مواردی رعایت درستی نمی‌کنند و این می‌تواند نگرانی را بیشتر کند.

روزنامه جهان صنعت در گزارشی آورد: اقتصاد ایران در حالی با مشکل شیوع بیماری کرونا و کاهش قیمت نفت مواجه شده است که دو سال سخت ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ را به ترتیب با رشد اقتصادی منفی ۵ و ۷ درصدی پشت سر گذاشته بود. کاهش تشکیل سرمایه ثابت در اقتصاد ایران سبب شده ظرفیت تولید بالقوه اقتصاد کاهش یابد و دستیابی به سطح رفاه سال ۱۳۹۰ و پیش از آن، دشوار باشد (گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس). از طرف دیگر بالا بودن نرخ تورم برای دو سال پیاپی ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ و همچنین پیش‌بینی تورم بالای ۲۵ درصد برای سال ۱۳۹۹ نیز موجب شده بنگاه‌های بسیاری توانایی ادامه فعالیت خود را از دست بدهند. با این حال پیش‌بینی می‌شد که اقتصاد ایران بدون کرونا، در سال ۱۳۹۹ رشد مثبت غیرنفتی، هرچند اندک را ثبت کند. شیوع کرونا ویروس جدید (کووید۱۹) از انتهای سال ۱۳۹۸ و تداوم آن در سال ۱۳۹۹، اقتصاد ایران را در وضعیت رکود همراه با نااطمینانی قرار داده است. کاهش تقاضا برای صادرات محصولات ایران و به طور کلی کاهش تجارت جهانی، تقاضای کل را از طرف تجارت خارجی متاثر می‌کند. در بخش داخلی نیز تقاضای کل به دلیل کاهش قدرت خرید خانوار و همچنین کاهش حجم برخی فعالیت‌ها (مانند حمل‌ونقل، رستوران‌داری و هتلداری، پوشاک و…) که به شیوع بیشتر ویروس منجر می‌شوند تحت تاثیر قرار گرفته است. از طرف دیگر عرضه کل اقتصاد نیز به دلیل اختلال در شبکه تامین مواد اولیه و محدودیت فعالیت بسیاری از واحدهای صنفی، با شوک عرضه مواجه شده است.

کرونا و سیاست

خبرگزاری ایسنا در گزارشی نوشت: کرونا، ویروس عادل و دموکراتی است که همه را تهدید می‌کند از دولتمردان و مردم گرفته تا اغنیا و فرودستان. هر چند که نحوه مبارزه فردی با ویروس متفاوت است. کرونا به سیاست‌گذاران آموخت که فراهم کردن حداقل رفاه برای اقشار ضعیف و حاشیه‌نشین‌ها لازم و ضروری است چرا که همه ما، هم‌سرنوشت هستیم. بهداشت ضعیف مناطق حاشیه‌ای می‌تواند همه نقاط را فرابگیرد. کرونا به کشورها آموخت که باید تمهیداتی بیندیشند که در مواجهه با یک بحران، غافلگیر نشوند. کرونا ویروس به سیاست‌مداران آموخت که زین پس خود را برای روزهای مبادا آماده کنند. این روز مبادا، ‌ یک روز سیل و زلزله  است و روز دیگر بیماریِ همه‌گیر. انتقاد به دولت‌های مستقر از یک طرف راهگشا و از طرف دیگر می‌تواند فضا برای کسانی مهیا کند که می‌خواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. کرونا به مدیران همه دولت‌ها، فهماند که در مبارزه با یک بیماری خطرناک باید متحد باشیم. چه بسا، ‌ گروه‌هایی که از انتقادات سوء استفاده می‌کنند، «جایی در میان مردم نداشته باشند.» بحران محیط زیستی سالهاست به بحرانی جهانی تبدیل شده است. فعالان محیط زیست حال زمین را خراب و سال ۲۰۱۸ را یکی از پرحادثه‌ترین سالها برای محیط زیست می‌دانند. از طوفان‌های سهمگین و قطع درختان گرفته تا سیل و آتش‌سوزی‌های بی‌سابقه. بعد از شیوع کرونا و با خلوت شدن زمین، آمارهایی از بهبود کیفیت هوا و محیط زیست کلان‌شهرها به گوش رسید که منتقدان را بر آن داشت تا بار دیگر مدیریت محیطی زیستی دولت را نقد و از آرمان‌های محیط‌زیستی دفاع کنند. فعالان و کارشناسان محیط زیست کرونا را فرصتی می‌دانستند تا زندگی بهتر با طبیعت(و نه علیه آن) را نوید دهند.

خبرگزاری ایلنا در گفت و گو با برایان واربی استاد علوم سیاسی دانشگاه آیووای آمریکا می نویسد: یکی از نقاط ضعف بزرگ تحریم‌ها این است که افراد عادی در واقع به جای سیاست‌گذاران، عواقب تحریم‌ها را متحمل می‌شوند. تحریم‌ها مردم ایران را دچار مشکل کرده است. در شرایط فعلی تحریم‌ها به کالاهای بشردوستانه بسط داده شده و ایران و چند کشور دیگر به دلیل تحریم‌ها با مشکلاتی مواجه شده‌اند. بهترین نتایج دربحران سلامت و برای مقابله با بیماری از طریق همکاری حاصل می‌شود باید رقابت و تلاش برای انزوای کشورها کنار گذاشته شود و همکاری جایگزین شود. ایران تا حدی قربانی تحریم‌ها است. در واقع هیچ کس برای کرونا درمان یا حتی معالجه خوبی ندارد. بهترین سیاست بهداشتی که هم اکنون داریم، قرنطینه‌سازی و رعایت فاصله اجتماعی است. ایران باید بتواند مانند سایر کشورها این کار را انجام دهد.

رسانه‌های اصولگرایان

کرونا و تغییرات جهان

روزنامه جوان در یادداشتی به قلم داود عامری نوشت: به جرئت می‌توان گفت که پس از جنگ جهانی دوم، هیچ واقعه تاریخی به این وسعت جهان را تحت تأثیر قرار نداده بود. البته آثار شیوع ویروس کووید ۱۹از جهت تأثیرگذاری در سطح وسیعی از جهان دارای نقاط مشترک با جنگ جهانی دوم است، اما از لحاظ کیفیت و ماهیت به هیچ عنوان در یک حوزه قرار نمی‌گیرد، چرا که جنگ جهانی دوم تمامی موجودات زمین را در حوزه‌های درگیری دچار حوادث مخرب و ویرانگر قرار داد و انسان‌ها را همراه با محیط زیست آن‌ها نابود می‌کرد، اما کووید ۱۹ در کنار حمله به انسان ها، به اعتقاد دانشمندان زیست شناسی، فرصتی حیاتی برای زمین فراهم آورد تا آسیب‌های غالباً انسان‌ساز به محیط‌های طبیعی ترمیم شود. آنچه مهم است، حوادث بزرگ، روندها را در کل جهان تحت تأثیر قرار می‌دهند و تبدیل به مبدأ تاریخی می‌شوند، به خاطر همین با وجود اینکه هنوز بررسی‌های دقیق از اثرات مثبت و منفی شیوع ویروس منحوس کرونا در جهان به دست نیامده، و هنوز جهان به طور مستقیم درگیر آن است، در زبان عموم مردم، تبدیل به یک مقطع تاریخی شده است، پس به تبع همین مسئله در این مجال کوتاه تلاش می‌کنیم جهان پس از کرونا را در حوزه‌های گوناگون، به ویژه در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار دهیم.

روزنامه وطن امروز در گفت و گو با سیدجلال ساداتیان نماینده سابق مردم همدان و سفیر جمهوری اسلامی ایران در انگلیس می آورد: همین حالا تغییرات ناشی از کرونا در حال رخ نمودن هستند؛ مثل مواجهه چین و آمریکا. تغییرات دیگر مثل ضعف اتحادیه اروپایی، بازسازی هژمون روسیه یا حرکت آهسته و پیوسته هند برای تبدیل شدن به یک قطب بین‌المللی نیز طبق روند قبلی ادامه دارد. مثلا الان نمی‌توانیم با اطمینان بگوییم ما در دنیای پساکرونا ۵ یا ۷ قطب خواهیم داشت یا به طور قطعی فروپاشی ایالات متحده را پیش‌بینی کنیم. همان‌طور که گفتم حوادث آتی از آن جهت مهم هستند که می‌توانند تشدیدکننده یا منحرف‌کننده روندهای فعلی باشند.

کرونا و گردشگری

روزنامه صبح نو در گزارشی می نویسد: ویروس کرونا گلوی صعنت گردشگری جهان را می‌فشارد. وضعیت در آسیا اسفبار است و در اروپا هم خراب‌تر از آن. بازار گردشگری جهان از سال‌۲۰۱۰ با سرعت رشد بسیاری همراه بوده و در آستانه دهمین سال رشد پایدار بود که گرفتار کرونا شد. سرعت نرخ رشد بازار گردشگری از سال‌۲۰۱۸ از نرخ رشد اقتصاد جهانی پیش گرفته بود و پیش‌بینی‌ها حکایت از آن داشت که سال‌۲۰۲۰ با حفظ سرعت رشد گردشگری در جهان بین ۳ تا ۴‌درصد همچنان صنعت پیشتاز و پردرآمد جهان محسوب شود اما چند سفر بی‌وقت از ووهان به دیگر کشورها، شیوع ویروس کرونا و همه‌گیری آن در سراسر جهان را در پی داشت که بزرگترین بحران جهانی پس از جنگ‌جهانی دوم را ایجاد کرد. بازار گردشگری در این بین ضرر هنگفتی از خانه‌نشینی مردم دید و تمامی معادلات و پیش‌بینی‌های ۱۰‌ساله کارشناسان را برهم زد.

کرونا و اقتصاد

خبرگزاری فارس در گزارشی آورد: سلامت در اولویت است اما اقتصاد هم نمی‌تواند بیش از این معطل بماند؛ زیان کرونا نباید بیش از این دامنه‌دار شود. حالا یک انتخاب بیشتر پیش رو نیست؛ انتخابی که راهگشاست. باید کسب‌وکارها فعال شوند و یاد بگیرند که خودشان را از کرونا محفوظ نگه ‌دارند. همان‌طور که شاغلان می‌توانند سر کار بروند و مراقب سلامت خود و دیگران هم باشند. این‌طوری سد کرونا در مقابل اقتصاد ایران می‌شکند و البته به‌زودی فرصت‌های تازه هم از راه می‌رسند. کرونا تغییر می‌آورد و در هر تغییری فرصت‌ها هست. در اقتصاد ایران همین‌الان هم بخشی از این فرصت‌های بزرگ آشکارشده است. بازگشایی تدریجی اقتصاد راهکاری است که همه کشورها در پیش‌گرفته‌اند یا برایش برنامه دارند؛ ایران هم. ایتالیا، جمهوری چک، نروژ و چین بازگشایی مرحله‌به‌مرحله را آغاز کرده‌اند و کشورهای دیگری نظیر آلمان، فرانسه، اتریش، دانمارک و اسپانیا برنامه‌ای برای بازگشایی مشاغل، مدارس و فعالیت‌های عمومی طی یک یا ۲ ماه آینده دارند. در ایران مشاغلِ با خطر کم یا متوسط با رعایت ضوابط بهداشتی اجازه بازگشایی دارند و پرخطرها نظیر مرکز خرید بزرگ، رستوران‌ها و قهوه‌خانه‌ها، تالارهای پذیرایی، باشگاه‌های ورزشی و آرایشگاه‌های زنانه و مردانه همچنان منتظر اجازه بازگشایی هستند.