مسؤولان فارس در اندیشه پرکردن ۲۵ درصد چاه‌های غیرمجاز

محمود رضایی کوچی معاون هماهنگی امورعمرانی استانداری فارس شنبه در جلسه شورای حفاظت از منابع آب این استان گفت: برای برخورد با چاه های غیرمجاز و کاهش سطح زیرکشت برنج باید برنامه ریزی صورت بگیرد که این برنامه جامع و کامل باشد و به همه ابعاد موضوع بپردازد.
وی افزود: برنج محصولی با قیمت مناسب است و این باعث می شود که کشاورز به این سمت حرکت کند و ما برای کاهش تمایل کشاورزان به سمت کشت برنج باید به سمت برنامه ریزی برای یک فضای رودرو با تمایل آنان برویم.
وی ادامه داد: امسال بارندگی ها خوب بود و قیمت محصول برنج نیز مناسب است و برنج کامفیروز مرودشت نیز یک برنج مرغوب بشمار می آید و پیش خرید خوبی انحام می شود که این تحریک کشاورزان به کشت برنج را به دنبال دارد.
معاون استاندار فارس با بیان اینکه برای مقابله با چاه های غیرمجاز نیازمند تعامل و هماهنگی همه بخش های فعال در این حوزه هستیم، گفت: باید کنتور هوشمند بر روی چاه های مجاز کشاورزی نصب شود.
رضایی افزود: در سال ۱۳۹۹ باید ۲۵ درصد از کل چاه های غیرمجاز استان به خصوص شهرستانی هایی که اقدام به کشت برنج کردند پر و مسلوب المنفعه شود.
وی با بیان اینکه همه دستگاه‌های اجرایی موظف هستند تا در جهت حفظ منابع آبی نسبت به همکاری با دستگاه‌های مختلف برای جلوگیری از هدر رفت آب اقدام کنند، گفت: از حدود سه میلیارد مکعب حجم مخازن که داریم حجم آب پشت سدهای استان فارس اکنون به ۲ میلیارد متر مکعب رسیده که از این میزان یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون متر مکعب آن قابل استفاده است.
معاون استاندار فارس بیان کرد: همچنین کارگروه شهرستانی پیگیری شیوه نامه ممنوعیت و محدودیت کشت برنج به ریاست فرمانداران به خصوص فرمانداران شهرستان های مرودشت، سپیدان، پاسارگاد، ممسنی، رستم، فیروزآباد و جهرم تشکیل شود.
رضایی افزود: در خصوص کاهش سطح زیرکشت برنج، جهاد کشاورزی باید سیاست های تشویقی و کشت های جایگزین را دنبال کند.

تعامل منطقی دستگاه های اجرایی عامل موفقیت در برخورد با چاه‌ه های غیرمجاز
سید احمد احمدی زاده معاون سیاسی، امنیتی و انتظامی استانداری فارس نیز در این نشست گفت: بحث چاه های غیرمجاز، قصه درازی دارد، اولین عامل عدم موفقیت در این زمینه نبود هماهنگی بین دستگاه های اجرایی مختلف است لذا باید یک تعامل منطقی در این زمینه صورت بگیرد.
وی با اشاره به مطرح شدن بحث کشت جایگزین از پنج سال گذشته در استان فارس افزود: سال های سال معیشت مردم با یک محصول به نام برنج گره خورده و پیشگیری نیز در این زمینه صورت نگرفته است و در حال حاضر که می خواهیم برخورد کنیم سخت است.
وی ادامه داد: فرمانداران نماینده عالی دولت در شهرستان هستند و باید همه مولفه های با هم ببینند و پاسخگوی همه گرفتاری های مردم باشند، اینطور نیست که تنها به آب فکر کنند و چاه ها را پرکنند، اگر چاهی پر شد وظیفه دولت و حاکمیت است که امنیت، سلامت و معیشت مردم را تامین کند.
معاون استاندار فارس گفت: در چند سال گذشته ۱۱ هزار حلقه چاه پر شده است اما آیا بررسی و حفاظت شده است که چقدر از این چاه ها مجددا احیا شده است؟
احمدی زاده افزود: در پایین دست سد درودزن مقدار زیادی از اراضی متعلق به دولت است که تصرف شده است، که باید تعیین تکلیف شود.
وی ادامه داد: این مساله به معیشت مردم بازمی گردد لذا باید تدابیر لازم در این زمینه صورت بگیرد.
وی ادامه داد: فرمانداران استان آمادگی کامل دارند متناسب با شرایط برای برخورد با چاه های غیرمجاز همکاری لازم را با دستگاه های اجرایی داشته باشند.

نیاز به اراده جدی برای برخورد با چاه های غیرمجاز داریم
احمد رحمانیان معاون قضایی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری فارس نیز در این نشست گفت: به رغم جلسات زیادی که برگزار شده سطح میزان کشت برنج در فارس افزایش داشته است و این نشان می دهد آسیب شناسی نسبت به برنامه ها و رویکردهای خود نداشتیم یا اگر داشته ایم پیگیری نکردیم تا بدانیم ضعف کجاست.
وی افزود: یکی از ضعف های آشکار این است که هنوز تعامل و هماهنگی و هم افزایی بین دستگاه های اجرایی وجود ندارد و هنوز بحث فرهنگ سازی به خوبی انجام نشده است.
وی ادامه داد: برای اینکه بتوانیم بخشی از این مشکل را حل کنیم چند سال پیش طرحی با عنوان صیانت از منابع آبی تهیه کردیم که در این طرح در حوزه کشت های جایگزین، فرهنگسازی و اقدامات قضایی و انتظامی و سایر موارد پنج کار گروه پیش بینی شده بود که مسوولیت این کارگروه ها بر عهده هر کدام از دستگاه های ذیربط بود اما اجرای این طرح ناقص بود.
معاون دادگستری فارس گفت: اگر می خواهیم حرکت جدی و تاثیرگذاری در این زمینه انجام دهیم باید کارگروه های ذیربط طرح صیانت از منابع آبی تشکیل شود.
رحمانیان افزود: باید با کسانی که اراضی ملی را تصرف و چاه غیرمجاز زدند و بهره برداری می کنند برخورد لازم صورت بگیرد و مقابله با این افراد هیچ تنش و مشکلی به وجود نمی آورد.
وی ادامه داد: همچنین باید با کسانی که چاه غیرمجاز زدند و باغشهر ایجاد کردند برخورد لازم صورت بگیرد، متاسفانه ویروس باغشهر از شیراز و اطراف شیراز شروع شد و در حال حاضر به مناطق جنوبی استان که با مشکل کم آبی مواجه هستند تسری پیدا کرده است لذا باید با تغییر کاربری ها و چاه های غیرمجاز در این باغشهرها برخورد شود.
معاون دادگستری فارس گفت: در باب دستورات قضایی که باید صادر شود در هیچ حوزه قضایی در این استان مشکلی وجود ندارد.
رحمانیان افزود: بستر و حریم رودخانه ها در بسیاری از نقاط مورد تصرف واقع شده است که بخشی از تصرف به ضعف ها در نظارت و بازرسی و بخشی نیز به درست شناسایی نشدن حریم و بستر رودخانه ها برمی گردد.
وی ادامه داد: در سال های اخیر اقدامات بسیار زیادی انجام شده و حدود ۱۲ هزار چاه غیرمجاز پر و مسلوب المنفعه شده است.
معاون دادگستری استان فارس گفت: نیاز به عزم و اراده جدی برای برخورد با چاه های غیرمجاز هستیم و اجازه بهره برداری غیرمجاز را به کسی ندهیم.
رحمانیان همچنین بر لزوم توجه به کشت های جایگزین تاکید کرد و افزود: باید بررسی کنیم و ببینیم در حوزه کشت های جایگزین چقدر پیشرفت داشتیم که بتواند برای کشاورز از جهت منبع درآمدی اطمینان ایجاد کند.

برنامه های کاهش سطح زیر کشت برنج در فارس
محمدجواد حیدری دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی استان فارس نیز در این نشست با اشاره به گزارش برنامه کاهش سالانه سطح زیر کشت برنج با توجه به تصمیمات ابلاغی مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس در اسفندماه ۱۳۹۷ گفت: بر اساس برنامه سالانه مصوب مقرر بود در سال اول ۲۰ درصد، سال دوم ۳۰ درصد، سال سوم، ۴۰ درصد و سال چهارم ۱۰ درصد سطح زیر کشت برنج در فارس کاهش یابد.
وی افزود: ۲۶ هزار هکتار  سطح زیر کشت برنج در سال ۱۳۹۸ بود که هدف در سال ۱۳۹۹ حداکثر میزان زیر کشت ۱۱ هزار و ۳۸۱ هکتار است.
وی ادامه داد: پیگیری اخذ فهرست موقعیت اراضی دارای سابقه کشت برنج از سازمان جهاد کشاورزی، تهیه لوح فشرده محدوده اراضی دارای سابقه کشت برنج به همراه میزان سطوح اراضی موجود دارای سابقه کشت برنج، اعلام نواقص اصلاعات به سازمان جهاد کشاورزی و کاداستر قطعات برنجکاری شهرستان های مرودشت، فیروزآباد، سپیدان و جهرم  از جمله اقدامات انجام شده در سال ۱۳۹۸ است.
دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی استان فارس گفت: در سال ۱۳۹۸ به دلیل تاخیر در ارسال تعرفه قیمت تمام شده آب در فصل کشت امکان صدور قبض ها طبق شیوه نامه میسر نشد ولی پس از آن قبض ها صادر و تحویل برنجکاران داده شد.
حیدری افزود:برای اجرایی شدن موضوع ممنوعیت و محدودیت کشت برنج علاوه بر مکاتبات و پیگیری های ارایه شده با شناسایی اراضی کشت برنج تحت شرب چاه های دارای پروانه بهره برداری در سطح استان فارس نسبت به تنظیم شکواییه و برآورد خسارت به منابع آب در مراجع قضایی اقدام شده است.
وی ادامه داد: تشکیل ستاد ویژه پیگیری شیوه نامه ممنوعیت و محدودیت کشت برنج در استان فارس و برگزاری اولین جلسه آن در دی ماه ۹۸ با دستور کار گزارش عملکرد شیوه نامه و اجرا در سال ۱۳۹۹، طرح مصوبات ستاد ویژه در شورای حفاظت منابع آب و کارگروه سازگاری با کم آبی استان فارس در بهمن ماه ۱۳۹۸، تشکیل پایگاه داده مکانی از اراضی کشاورزی دارای سابقه کشت برنج، چاه های مجاز و غیرمجاز از دیگر اقدامات صورت گرفته است.
دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی استان فارس با اشاره به اطلاعات اراضی دارای سابقه کشت برنج گفت: ۳۵ هزار و ۳۷۲ هکتار از اراضی استان در ۴۱ هزار و ۸۶۷ قطعه سابقه کشت برنج را دارند.
حیدری افزود: منابع آبی برای کشت برنج از هفت هزار و ۵۱۸ چاه مجاز و چهار هزار و ۴۱۵ چاه غیرمجاز در شهرستان های مرودشت،پاسارگاد، ممسنی، رستم، سپیدان، رستم، جهرم فیروزآباد تامین شده است.
وی ادامه داد: اصلاح و تعدیل بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ حلقه چاه مجاز واقع در محدوده اراضی دارای سابقه کشتبرنج و کسر حدود ۷۵  MCM از پروانه بهره برداری و نصب کنتور بر روی بیش از هزار و ۸۰۰ حلقه از چاه های مجاز واقع در محدوده اراضی دارای سابقه کشت برنج از دیگر اقدامات صورت گرفته است.
دبیر کارگروه سازگاری با کم آبی استان فارس گفت: ارسال پیامک همگانی به مالکان پروانه های بهره برداری مبنی بر ممنوعیت کشت برنج، پایش و کنترل چاه های مجاز و شناسایی چاه های دارای کشت برنج، ارسال لیست قطعی چاه های دارای کشت برنج به شرکت توزیع برق و مدیریت پخش فرآورده های نفتی استان و سازمان جهاد کشاورزی از جمله برنامه های در دست اجرا و پیش بینی شده در سال جاری است.
حیدری افزود: از دیگر برنامه های در دست اجرا و پیش بینی شده در سال جاری هماهنگی با شرکت های توزیع برق جهت قطع برق چاه های دارای مصرف بیش از کارکرد مجاز و مکاتبه با شرکت بهره برداری جهت برچیدن تجهیزات غیرمجاز برداشت از آب های سطحی و معرفی متخلفان به مراجع ذیصلاح است.
علی اکبر بازیار مدیر دفتر حفاظت و بهره برداری از منابع آب های زیر زمینی شرکت آب منطقه ای فارس نیز در این نشست با اشاره به اقدامات انجام شده در جهت انسداد چاه های غیرمجاز دارای کشت برنج در حریم و بستر درودزن گفت: شورای تامین شهرستان مرودشت تا کنون با اجرای این مصوبه مخالفت کرده است.
وی افزود: در سال ۱۳۹۸ میزان تکلیف پرکردن و مسلوب المنفعه شدن چاه های غیرمجاز سه هزار و ۸۶۷ چاه بوده که هزار و ۳۵۴ چاه پر شده است.
وی ادامه داد: ۲۲هزار و ۳۶ چاه غیرمجاز در استان فارس شناسایی شده که چهار هزار و ۵۴ چاه آن در سال جاری پر خواهد شد.
مدیر دفتر حفاظت و بهره برداری از منابع آب های زیر زمینی شرکت آب منطقه ای فارس گفت: تشکیل کارگروه شهرستانی پیگیری شیوه نامه ممنوعیت و محدودیت کشت برنج به ریاست فرمانداران در شهرستان های مرودشت، سپیدان، پاسارگاد، ممسنی، رستم، فیروزآباد و جهرم باید در دستور کار قرار گیرد.
بازیار افزود: همچنین پر و مسلوب المنفعه کردن ۲۵ درصد از کل چاه های غیرمجاز استان در سال جاری که اقدام به کشت برنج کرده اند باید در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه داد: برنامه عملیاتی کاهش سطح زیر کشت برنج توسط سازمان جهاد کشاورزی باید ابلاغ شود.
 
کاهش سطح زیر کشت برنج نیازمند کمک تمام دستگاه های اجرایی
محمد مهدی قاسمی رییس سازمان جهاد کشاورزی فارس نیز در این نشست گفت: برای بحث کاهش سطح زیرکشت برنج در استان باید همه دستگاه های اجرایی کمک کنند.
وی افزود: کاداستر(تهیه نقشه تقسیم بندی اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای) دقیق اراضی زیر کشت برنج انجام شده و پنج سال پیاپی است که با استفاده از سنجش از دور سطح زیر کشت برنج استخراج شده است.
وی ادامه داد: به نام کشاورز اطلاعات کسانی که کشت برنج انجام می دهند را داریم و در اختیار شرکت آب منطقه ای نیز قرار گرفته است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس گفت: برخی مزارع برنج به عنوان کشت دوم است که قانون هوای پاک می تواند به ما کمک کند که اجازه ندهیم کشت برنج صورت بگیرد.
قاسمی با بیان اینکه تغییر الگوی کشت کشاورزان هزینه دارد و به این راحتی نیست، افزود: حذف کشت برنج به وسیله چاه های غیرمجاز باید در دستور کار قرار گیرد.
وی ادامه داد: معرفی کشت های جایگزین و اجرای برنامه های آموزشی و اطلاع رسانی از دیگر موضوعاتی است که دنبال می شود.
مدیرکل جهاد کشاورزی استان فارس گفت: با توجه به بارش های ۲ سال اخیر، قیمت برنج و پیش خریدهای انجام شده و امکان ذخیره سازی آن باعث شده کشاورزان تمایل بیشتری برای کشت برنج پیدا کنند و این از چالش های بزرگ است که ما باید با آن مقابله کنیم.
حمید ظهرابی مدیرکل محیط زیست استان فارس نیز در این نشست گفت: اگر فرمانداران مسوول اجرای برنامه های کاهش سطح کشت برنج شوند و در این زمینه گزارش دهند، این اتفاق می تواند در به نتیجه رسیدن کار تاثیرگذار باشد.

چرا چاه های غیرمجاز گسترش می یابد؟
حمیدرضا دهقانی مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان فارس نیز در این نشست گفت: سالیان سال است که گفتیم کشت زیر دست درود زن را مدیریت کنیم چرا که این صنعت باید هم آب شرب و هم آب صنعت را تامین کند.
وی افزود: امسال قرار بوده که ۴۷ هزار هکتار کشت کنیم اما ۱۳۰ هزار هکتار کشت کردیم و علت آن این است که ما ابزار کار را فراهم نکردیم.
وی ادامه داد: تا کشاورز نداند به جای برنج چه چیزی می خواهد کشت کند به صحبت های ما در کاهش سطح زیرکشت برنج اهمیت نمی دهد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان فارس گفت: در دولت قبل معاون اول رییس جمهوری ابلاغ کرد به چاه های غیرمجاز به هر میزانی که تمایل دارند سوخت دهید، با این شیوه چطور می شود با چاه های غیرمجاز برخورد کرد؟
دهقانی افزود: در حال حاضر در پایین دست سد هایقر یکجایی که انسان نمی تواند برود و با الاغ مصالح می برند در حال درست کردن باغ لیمو هستند و این ها در آینده به سراغ ما می آیند و می گویند باید به ما آب دهید و با این روش طبیعی است که چاه های غیرمجاز گسترش پیدا می کند.
وی ادامه داد:اگر قرار است با چاه های غیرمجاز برخورد کنیم باید دستگاه هایی که خدمات به آنان ارایه کردند را زیر سوال ببریم تا بتوانیم شرایط را مدیریت کنیم.