آشفتگی قیمت‌ها در بازار سموم کشاورزی مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا ، فصل بهار تا نیمه تابستان فصل خالی بودن جیب کشاورزان و باغداران مازندرانی است . آنها در این زمان از سال تتمه نقدینگیشان از محل فروش برنج ، مرکبات یا هر محصول دیگر را با حساب و کتاب ویژه خرج می کنند تا فصل برداشت و فروش محصول جدید فرا برسد ، اما امسال افزایش بی رویه قیمت ها تمام معادلاتشان را به هم زده است.

این روزها شالیکاران و باغداران مازندران برای مراقبت از خوشه دهی برنج در برابر آفت کرم ساقه خوار و بیماری بلاست و همچنین حفاظت از باردهی درختانشان میوه از جمله مرکبات در برابر انوع و اقسام آفات با مشکل جدی افزایش قیمت ها و کمبود نقدینگی مواجه هستند.

کشاورزان مازندران امسال ۲۱۵ هزار هکتار از شالیزارهای استان را زیر کشت برنج برده اند ، محصولی که این روزها در حال دانه گرفتن و خوشه بستن است و به صورت ویژه به مراقبت از جمله سمپاشی نیاز دارد و هرگونه تعلل و وقفه در این کار ممکن است به نابودی تمامی زحمات و هزینه های انجام شده منجر شود. همچنین ۱۶۰هزار هکتار از باغ های استان هم که ۱۱۵هزار هکتارش را مرکبات تشکیل می دهد ، این روزها برای حفظ محصولاتشان بیش از هر زمان دیگری نیازمند مبارزه شیمیایی با انواع آفات هستند.

مصوبه اجرا نشده در چشم کشاورز 

وضعیت نابسامان بازار سموم کشاورزی در استان سبب شده است تا کشاورزان و باغداران هم فشار افزایش نجومی قیمت ها را تحمل کنند و هم از این که به اندازه کافی نقدینگی برای تامین بموقع سموم مورد نیاز ندارند ، تحت فشار قرار بگیرند.

فروشندگان سموم کشاورزی در استان هم هر روز بهانه های رنگارنگ بابت افزایش قیمت اعلام می کنند که مهم ترین آن " نیمایی شدن ارز اختصاصی " است . آنها در حال حاضر قیمت هر واحد سموم کشاورزی را تا سه برابر قبل به کشاورزان و باغداران اعلام می کنند ، در حالی که مصوبه دولت در باره نیمایی شدن ارز اختصاصی برای سموم کشاورزی هنوز اجرایی نشده است.

واقعیت این است که فروشندگان سموم کشاورزی در مازندران این روزها سمومی را که سال گذشته با یارانه تولید و یا با ارز دولتی وارد و توزیع شد ، در انبارها نگهداری کرده و امروز به قیمت ارز نیمایی و حتی بیشتر از آن به کشاورزان می فروشند. نکته جالب این که حتی با همین قیمت چند برابری هم با مراجعه هر کشاورز برای خرید ،کمبود و نبود سموم کشاورزی را زمزمه می کنند تا بازارشان را حسابی گرم کرده و گران تر از قیمت فعلی بتوانند کالای انبار شده را به فروش برسانند.

اعلام مصوبه نیمایی شدن ارز اختصاصی به سموم کشاورزی در اوج نیاز کشاورزی مازندران سبب بدبینی کشاورزان و باغداران استان نسبت به سیاستگذاری هایی از این دست شده است . البته مدیران جهاد کشاورزی و حفظ نباتات مازندران هم زمان اعلام نیمایی شدن ارز برای سموم کشاورزی را بدترین زمان  برای کشاورزی استان می دانند و معتقدند برخلاف استان های جنوبی ، در استان های شمالی از تیر ماه تا شهریور اوج شیوع انواع آفات و مصرف سموم کشاورزی است.

نابسامانی بازار سموم کشاورزی و فروش سموم انبار شده از محل تولید یا واردات با ارز دولتی به نرخ ارز نیمایی این روزها بیش از همه به کشاورزان برنجکار مازندران فشار وارد می کند. شالیزارهای استان از اواسط تیر ماه با شیوع آفت کرم ساقه خوار و بیماری بلاست مواجه می شوند و کشاورزان هم بناچار باید در این مرحله با نسل دوم کرم ساقه خوار و بیماری بلاست مبارزه شیمیایی انجام بدهند.

جهاد کشاورزی مازندران هم پیش از این دستورالعمل مبارزه شیمیایی با آفت کرم ساقه خوار و بیماری بلاست را منتشر و به کشاورزان در باره ضرورت توجه جدی به مبارزه شیمیایی با این آفات تاکید کرده بود. برابر این دستورالعمل ، بهترین زمان برای مبارزه با نسل دوم آفت کرم ساقه خوار از ۱۵ تیر ماه به بعد است. البته کرم ساقه خوار نسل سوم و چهارم هم دارد که زمان مبارزه با آنها نیز فصل تابستان و پیش از برداشت برنج است.

کشاورزان مازندران طبق دستور العمل کارشناسان حفظ نباتات برای مبارزه شیمیایی علیه کرم ساقه خوار باید از سم گرانول دیازینون ۱۰ درصد به میزان ۱۵ کیلوگرم درهکتار، گرانول ریجنت ۲ دهم درصد به میزان ۲۰ کیلوگرم در هکتار و گرانول پادان چهار درصد به میزان  ۳۰ کیلوگرم در هکتار استفاده کنند.

جهش سه برابری قیمت‌ها

بررسی های میدانی خبرنگار ایرنا از وضعیت قیمت سموم کشاورزی با مراجعه به چندین فروشگاه در شهر بابل ، ساری و آمل نشان می دهد که قیمت سم دیازینون یک لیتری که  برچسب قیمت ۶۸ هزار تومان داشته ، اکنون ۲۳۰ هزار تومان به مشتری بدون ارائه فاکتور فروخته می شود.

خبرنگار ما که خود شاهد فروش سموم کشاورزی به قیمت سه برابر برچسب به مشتری بود ، می گوید که فروشنده در پاسخ به پرسشش در باره چرایی گران فروشی ،  توضیح داد : دولت ارز دولتی و یارانه ای را برای واردات و تولید سموم کشاورزی حذف و ارز نیمایی را جایگزین کرده است و ما سم دیازینون را که با  این قیمت امروز در حال فروش آن هستیم ، ممکن است فردا با همین قیمت هم نتوانیم تامین کنیم ضمن این که همکارانم الان گران تر از این قیمت ها می فروشند.

این فروشنده همچنین در باره علت فاکتور نشدن سم برای خریدار هم گفت : اگر امروز فاکتور را با این قیمت صادر کنم ، فردا دچار مشکل می شوم . کشاورز که به این سم نیاز دارد و از قیمت ها هم آگاهی دارد ، دوست دارد بخرد ، دوست ندارد نخرد . من هم فاکتور نمی دهم.

طبق آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران یک هزار واحد فروشگاهی سموم کشاورزی دارای مجوز در استان فعال هستند که در بازه زمانی تیر ماه تا شهریور هر سال ۲ هزار و  ۵۰۰ تا سه هزار تن انواع سموم در این فروشگاه ها عرضه می شود.

یکی از شالیکاران از بخش لاله آباد بابل هم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از واژه " بی صاحب بودن " کشاورزان استفاده کرده و گفت : بازار سموم کشاورزی " شیر تو شیر " شده و کسی به داد کشاورزان نمی رسد.

سیدمحمد هاشمی افزود : شالی من در آستانه خوشه دهی قرار دارد و آفت کرم ساقه خوار نیز بشدت محصول را تهدید می کند. اگر امروز سمپاشی نکنم ، تمام محصولم را از دست خواهم داد ، در نتیجه نمی توانم بابت گران فروشی سموم و صادر نشدن فاکتور با فروشنده جر و بحث کنم چون در پاسخ به اعتراض ما می گویند " می خواهی بخر ، نمی خواهی نخر ".

این کشاورز بابلی که عصبانی به نظر می رسید ، گفت : وضعیت به گونه ای شده که هر کسی در این کشور از هر فرصتی سوء استفاده می کند. سموم کشاورزی تا سه برابر قیمت برچسب شده و بدون فاکتور عرضه می شود. فروشگاه و صاحب فروشگاه هم قابل شناسایی هستند و کار قاچاق انجام نمی دهند ، ولی هیچ نظارتی بر کارشان نیست . من نمی دانم اصلا دستگاه نظارتی در این مملکت وجود دارد یا ندارد . اگر وجود دارد ، پس کجا هستند و قرار است بر کدام بازار نظارت کنند ؟

وی افزود : البته می دانم تعزیرات حکومتی وجود دارد و گاهی هم با گران فروشی برخورد می کنند ، ولی این که از من کشاورز می خواهند تا شکایت کنم ، کار به جایی نمی رسد برای این که من کشاورز به این سم نیاز دارم و الان هم باید بخرم و اگر نخرم ، تمامی زحماتم هدر می رود و در فصلی هم قرار داریم که نمی توانم غیر از محافظت از محصولاتم ، دنبال کار دیگری مانند شکایت کردن بروم.

این کشاورز مازندرانی در حالی که با جدل و عصبانیت به پرسش های خبرنگار ما پاسخ می داد ، گفت : این که شما می گویید ماموران بازررسی و تعزیرات سخت مشغول ماموریت های خود هستند، شکی نیست ، ولی چیزی که برای من مهم است و می توانم مشاهده کنم و نتیجه بگیریم ، وضعیت کنونی بازار سموم است. اگر آنها فعالیت دارند و نظارت می کنند ، پس چرا هیچ اتفاقی در ساماندهی بازار سموم رخ نمی دهد؟ مگر مسئولان و دستگاههای نظارتی خودشان از این گرانی ها و سوء استفاده کنندگان اطلاع ندارند و نمی بینند؟

وی افزود : به طور یقین افزایش قیمت سموم در قیمت تمام شده برنج  اثر زیادی می‌گذارد و هزینه‌های تولید را بالا می برد. امیدوارم دولت امسال بموقع به داد برنجکاران در زمان برداشت و عرضه این محصول برسد ، چون هرگونه نابسامانی در بازار واردات برنج خارجی می تواند ضربه سنگینی به کشت برنج در مازندران وارد کند.

سرسام آور و نگران کننده 

وضعیت آشفته بازار سموم کشاورزی در مازندران به جایی رسیده است که مسئولان دست اندرکار بخش کشاورزی را هم نگران کرده است. مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آمل وضعیت قیمت انواع سموم کشاورزی را " سرسام آور " و " بسیار نگران کننده " برای کشاورزی توصیف کرد و گفت : علاوه بر این که قیمت ها تا سه برابر افزایش پیدا کرده ، هر فروشگاهی قیمت نجومی متفاوتی را حتی برای یک نوع سم با مشخصات یکسان اعلام می کند.

مهندس حسین اسلامی  در گفت و گو با خبرنگار یارنا افزود : شالیکاران و باغداران بناچار باید علیه بیماری ها و آفات آن هم در این فصل از سال که به خاطر شرایط آب و هوایی مازندران بیداد می کند ، مبارزه شیمیایی کنند. اگرچه امسال مصرف سموم شیمیایی به دلیل مدیریت های بیولوژیکی بسیار کم شده است ، اما همواره مبارزه شیمیایی مورد توجه کشاورزان و البته ضروری است.

وی با بیان این گروه های مختلف بخش حفظ نباتات جهاد کشاورزی به صورت روازنه فروشگاه های سموم کشاورزی را پایش و نظارت می کنند، توضیح داد: وضعیت قیمت ها بسیار عجیب و سر سام آور است ، یعنی  قیمت ها نه تنها با آنچه که روی برچسب نوشته شده ، همخوانی ندارد ، بلکه سه تا چهار براب بیشتر اعلام می شود و فروشندگان هم فاکتور به خریدار ارائه نمی کنند.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان آمل با بیان این نکته که نتیجه نظارات و پایش ها به بازرسی اداره کل صنعت، معدن و تجارت و همچنین تعزیرات ارسال می شود، گفت : شالیکاران و باغداران برای حفظ محصول باید مبارزه شیمیایی علیه آفات وبیماری ها را که در به بار نشستن محصول بیشترین آسیب را وارد می کند ، انجام دهند و به همین دلیل هم مجبورند سموم را با هر قیمتی که فروشنده اعلام می کند ، بخرند.

بازار داغ سموم تقلبی 

این مسئول جهاد کشاورزی نسبت به افزایش توزیع سموم تقلبی در وضعیت نابسامان و فراز و فرود قیمت ها هشدار داد و گفت : از آن جایی که قیمت ها واقعا بسیار بالا است و افراد سو جو نیز به لزوم سمپاشی و تهیه سموم از سوی کشاورزان در این مرحله از رشد گیاه آگاه هستند ، سموم تقلبی را با قیمت پائین تر که مورد رضایت کشاورز است، عرضه می کنند.

وی بدون اعلام آماری از میزان جمع آوری سموم تقلبی ، از پلمب چندین فروشگاه سموم کشاورزی طی سال جاری در  شهرستان آمل خبر داد و بیان داشت : گزارش ها نشان می دهد که اگر انبار گردانی های سموم کشاورزی  بدرستی انجام شود، اصلا امسال نیاز به افزایش قیمت نبوده و سموم تولیدی موجود جوابگوی وسعت کشت و کار استان اعم از کشاورزی و باغی بود.

مدیرحفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران نیز ضمن تایید افزایش بی رویه سموم کشاورزی و نگرانی کشاورزان استان از این وضعیت ، گفت : در حالی که وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفظ نباتات به صورت رسمی به دلیل مشکلات تورمی تا ۳۵ درصد قیمت سموم کشاورزی را امسال بالا برده اند ، اما مصوبه نیمایی شدن ارز برای واردات سموم مورد سوء استفاده افراد قرار گرفت است.

عبدالرحمان زاغی در گفت و گو با ایرنا در عین حال زمان اعلام این مصوبه را برای کشاورزی مازندران که اوج مصرف سموم است ، یک اشتباه فاحش توصیف کرد و افزود : اگرچه دولت از ۲ سال قبل به وزارت جهاد کشاورزی دستور واردات مواد اولیه برای تولید انواع سموم را داده است و این کار نیز اجرایی شد و پایش و نظارت ها  نیز نشان می دهد، تولید انواع سموم برای مصرف ۲ سال آینده نیز با همین قیمت وجود دارد ، اما همواره افراد سودجو از این فرصت ها سواستفاده می کنند.

وی با بیان این که شالیکاران و باغداران مازندران مجبور به استفاده از سموم کشاورزی هستند ،توضیح داد : امروز ضرورت استفاده از سموم برای کشاورزی و باغداری سبب شد تا بازار سیاه و عرضه سموم تقلبی در این شرایط دو چندان شود.

زاغی تصریح کرد : گزارش های روزانه از وضعیت عرضه انواع سموم کشاورزی به دستگاه های نظارتی سازمان صنعت، معدن و تجارت  همچنین تعزیرات ارسال می شود ، اما به نظر می رسد تاثیری بر واقعی شدن قیمت فروش سموم نداشته است.

مدیرحفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران فروش سموم بیشتر از قیمت روی برچسب را صد درصد خلاف دانست و گفت : بررسی ها نشان می دهد که همه این سموم موجود با ارز یارانه دولتی تولید و یا وارد شده است و باید با قیمت قبلی عرضه شود.

زاغی با بیان این که یک هزار واحد فروشگاهی سموم کشاورزی دارای مجوز رسمی در مازندران فعال هستند، افزود : البته فعالیت افراد سودجو در قالب فروشندگان سموم زیر زمینی و  سیار نیز در استان کم نیست ، ولی رد یابی آن بسیار سخت و دشوار است.

وی از کشاورزان و باغداران خواست تا حتما از فروشگاه های سموم کشاورزی دارای مجوز خرید کرده و طلب یفاکتور کنند و تاکید کرد : در این صورت فروشندگان متخلف راحت تر شناسایی شده و به تعزیرات معرفی می شوند.

زاغی گفت : نکته دیگری که کشاورزان باید توجه کنند این است که حتما به بسته بندی و پلمب بودن بسته سموم ، تاریخ انقضای مصرف آنها، وجود نشان های استاندارد و برند شرکت ها توجه کنند ، چرا که عرضه سموم تقلبی در این شرایط زیاد شده است.

شناسایی ۷۲ واحد سم فروشی متخلف 

سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران هم اعلام کرد که یکی از طرح‌های نظارتی که از سوی این سازمان در طول سال اجرا می‌شود نظارت بر عرضه و قیمت کود، سم و اداوات کشاورزی است که همسو با این طرح در سه ماهه امسال یکهزار و ۳۲۳ مورد بازرسی از واحدهای صنفی فعال در این حوزه انجام و منجر به شناسایی ۷۲ واحد صنفی متخلف شده است.

بنا بر این گزارش ، برای این واحدهای متخلف از سوی شعب تعزیرات حکومتی مازندران بیش از هشت میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال جریمه صادر شده است. 

سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران اعلام کرد : شهروندان در صورت مشاهده هر گونه تخلف اقتصادی اعم از گرانفروشی، عدم صدور فاکتور، عدم درج قیمت، تقلب، احتکار موارد را به تلفن ۱۲۴ و یا سامانه www.۱۲۴.ir اعلام کنند.

مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار زمین زراعی و باغی است و سالانه بیش از هفت میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در این استان تولید می شود. حدود یک میلیون تن از تولیدات کشاروزی استان مربوط به برنج سفید است که بیش از ۴۲ درصد نیاز کشور را تامین می کند. همچنین مازندران با تولید سالانه ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات ، رتبه اول کشور را در تولید این محصول باغی دارد. میزان تولید گوشت سفید در مازندران هم ۱۸۰ هزار تن و آبزیان ۸۵ هزار تن در سال است. مازندران ۹۰ درصد کیوی کشور را تولید می کند و در تولید انواع گل و گیاه، گندم، علوفه و کلزا هم رتبه دار است. به طور کلی حدود ۱۱ درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور در اختیار مازندران است.