خروج متفاوت آمریکا  

خروج از پیمان‌های بین‌المللی در دولت ترامپ امری غریب نیست؛ از برجام، توافق آب و هوایی پاریس، پیمان نفتا و پیمان آسمان باز گرفته تا پیمان‌شکنی اخیر یعنی خروج از عضویت سازمان جهانی بهداشت، اما شرایط دولت ترامپ یک تفاوت اساسی را با وضعیت های خروج‌های دیگر نشان می‌دهد.

از درست یا غلط، اخلاقی یا غیراخلاقی بودن اقدام دولت ترامپ در خروج از سازمان جهانی بهداشت (WHO) که بگذریم، مورد اخیر خروج از تعهد دولت ترامپ در شرایطی رخ می‌دهد که او با بحران‌های هزینه‌زای متعددی در داخل دست و پنجه نرم می‌کند. ناکامی ترامپ در مدیریت بحران همه‌گیری کرونا که به روایت رسانه‌های امریکایی و نظرسنجی‌ها، به شدت بر پایگاه مردمی رئیس‌ جمهوری امریکا تأثیر گذاشته، بحران دنباله‌دار قتل جورج فلوید و خرمن نظامی هژمونیک که در آتش خشم مردمی از سیاست‌های نژادپرستانه رئیس‌جمهورش می‌سوزد و رسوایی‌های پی در پی که جدیدترین آن در کتاب جنگ‌طلب‌ترین عضو برکنار شده دولت ترامپ یعنی جان بولتون آمده تا ترامپ را رئیس‌جمهوری اشتباهی و کوچک در جایگاهی بزرگ بخواند و او را عملاً پادشاهی برهنه به تصویر بکشد که کودکان هم تمسخرش می‌کنند.

کار برای ترامپ در داخل امریکا آسان نیست وقتی بزرگ‌ترین تریبون رسانه‌ای‌اش نیز او را به چالش می‌کشد و توئیتر از مخاطبان می‌خواهد سخنان و توئیت‌های رئیس‌ جمهوری امریکا را راستی‌آزمایی کنند تا جایی که ترامپ حتی به تعطیل کردن توئیتر هم متوسل می‌شود؛ درست مانند کسی که سر شاخه‌ای نشسته باشد و با اره تلاش کند بن شاخه‌ای را قطع کند که خودش روی آن نشسته است.

در چنین شرایطی که تراکم پی در پی بحران ها به ترامپ امان نمی‌دهد و تنها در بحران کرونا، نزدیک به ۳ میلیون امریکایی مبتلا شده‌اند (دقیق‌تر، ۳ میلیون و ۹۷ هزار و ۵۳۸ نفر تا لحظه تنظیم این نوشتار) و ۱۳۳ هزار و ۹۹۱ نفر فقط در امریکا از مجموع ۵۴۷ هزار و ۴۳۰ مرگ جهانی بر اثر کرونا جان خود را از دست داده اند (تقریباً یک چهارم مرگ و میرهای جهان) دولت امریکا با ارسال درخواست رسمی خود به سازمان ملل متحد اعلام کرده که از سازمان جهانی بهداشت خارج می‌شود.

یک نگاه به اقدام اخیر امریکا نگاهی است که جو بایدن رقیب ترامپ در انتخابات آینده دارد که تصریح کرده است «شهروندان امریکایی هنگامی که ایالات متحده حامی تقویت سلامت جهانی است، ایمن‌تر هستند»‌ و قول داده که «در روز اول ریاست جمهوری» کشورش را دوباره به عضویت سازمان جهانی بهداشت بازخواهند گرداند و نیز اظهارات سایر منتقدان سیاست‌های ترامپ که معتقدند امریکا از همیشه منزوی‌تر خواهد شد، اما این تمام ماجرا نیست.

دولت ترامپ در برابر واقعیت ناگزیری قرار گرفته است که ناچار شده عملاً اذعان کند قادر به پرداخت هزینه‌های عضویت در سازمان‌های بین‌المللی نیست و ترجیح می‌دهد به جای کمک مقرر به سازمان جهانی بهداشت (به مبلغ ۱۱۶ میلیون دلار) به وضعیت خودتحریمی خودش پایان دهد. قدر مسلم این است که خروج از سازمان بهداشت جهانی مانند همه خروج‌های دیگر از موضع قدرت و غرور امریکایی نیست. اتفاق‌هایی بی‌سابقه مقابل چشم تصمیم‌سازان امریکایی در حال رخ دادن است. درست در روزی که امریکا از سازمان جهانی بهداشت خارج می‌شود، چین تلاش می‌کند تعهد بیشتری به سازمان‌های بین‌المللی و مقررات جهانی نشان دهد. چند ساعت قبل از تصمیم خروج امریکا از سازمان جهانی بهداشت، پکن به معاهده بین‌المللی تجارت تسلیحات پیوست. چنین تصمیمی در سال ۲۰۱۳ میلادی در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد، اما امروز، چین آن را عملی کرد. «جانگ جون» سفیر و نماینده چین در سازمان ملل در این مراسم ضمن انتقاد از امریکا که از چند پیمان بین‌المللی خارج شده ، اظهار کرد: چین از اهداف این پیمان حمایت می‌کند و با اتخاذ اقدامات لازم برای تنظیم تجارت بین‌المللی اسلحه موافق است.

او این را هم اضافه کرد: این کاملاً بیانگر مسئولیت‌پذیری پکن است. امریکایی‌ها معنا و پیام این اقدامات چینی‌ها را در خلأ انگیزه‌های هژمونیک امریکا درک می‌کنند، اما سؤال این است که برای امریکای کرونا زده ترامپ، چاره دیگری هم مانده است؟