صرفه جویی در مصرف آب، سرعت بالای رویش گیاه، بکارگیری کود همزمان با آبیاری، جلوگیری از رشد بی رویه علف‌های هرز، صرفه جویی در مصرف انرژی، برداشت راحت تر محصولات و افزایش کمی و کیفی محصولات، بخشی از مزایای به کارگیری روش‌های آبیاری نوین است و ضرورت دارد روش آبیاری نوین جایگزین روش‌های سنتی آبیاری در استان سمنان شود که در قلب مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور قرار دارد تا حفظ و تقویت محصولات کشاورزی در سال جهش تولید محقق شود.
اجرا و توسعه سامانه‌های آبیاری نوین یکی از طرح های موثر در افزایش تولید محصولات و بهره وری آب محسوب می‌شود و به گفته کارشناسان اجرای سامانه نوین آبیاری میانگین تولید محصول را ۳۰ درصد و در برخی موارد تا مرز ۱۰۰ درصد افزایش می دهد.
براساس آمار، در زمان حاضر میانگین ۲۷ درصد از اراضی کشاورزی کشور و ۲۶ درصد اراضی کشاورزی استان سمنان به سامانه‌های نوین آبیاری و تحت‌فشار مجهز شده است؛ به گفته وزیر جهاد کشاورزی ۲میلیون و ۴۰۰هزار هکتار از اراضی کشاورزی کشور تا کنون به سیستم‌های نوین آبیاری مجهز شده که بیش‌از یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار از آن در دولت تدبیر و امید به انجام رسیده است.
دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه اجرای سامانه نوین آبیاری اقدامات ارزشمندی را انجام داده است، اما در کنار درنظر گرفتن بسته‌های حمایتی باید در زمینه اطلاع‌رسانی به کشاورزان درباره مزایای اجرای سامانه نوین آبیاری بیشتر کار شود.
برآیند داده‌ها نشان می‌دهد علارغم تلاش‌های دولت برای توسعه آبیاری نوین، اما کشاورزان رغبت چندانی برای اجرای سامانه نوین آبیاری ندارند و بررسی‌های میدانی خبرنگار ایرنا نشان می‌دهد تعدادی از کشاورزان استان این شغل را، به تبعیت از پدرانشان، به صورت موروثی ادامه می‌دهند و با روش‌های علمی به روز برای افزایش بهره‌وری و مدیریت مصرف آب آشنایی ندارند و نیازمند آگاهی و اطلاع‌رسانی هستند.
دسته‌ای از کشاورزان به دلیل خرده‌مالکی اجرای سامانه نوین آبیاری برایشان توجیه ندارد اما دسته‌ای دیگر از کشاورزان مشکلات مالی را مانع از اجرای سامانه نوین آبیاری می‌دانند و انتظار دارند دولت در کنار پرداخت تسهیلات برای اجرای سامانه نوین آبیاری به منظور تامین زیرساخت‌های لازم برای اجرای سامانه نوین آبیاری مانند احداث استخر و تامین برق تسهیلات کافی در نظر بگیرد.
به گفته کارشناسان به ازای اجرای هر هکتار سامانه آبیاری نوین ۴ هزار متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی می‌شود که این میزان صرفه‌جویی چشمگیر است و انتظار می‌رود در شرایط کم‌آبی استان سمنان و کشور تلاش مضاعف برای رفع مشکلات در توسعه اجرای سامانه نوین آبیاری صورت گیرد.
بر اساس آخرین گزارش‌ها در استان سمنان حدود یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب در سال تولید می شود که ۸۷ درصد در بخش کشاورزی، حدود هشت درصد در بخش صنعت و خدمات و حدود پنج درصد در بخش آب آشامیدنی مصرف می شود، با توجه به سهم ۸۷ درصدی بخش کشاورزی از مصرف آب تولیدی در استان به منظور مقابله با بحران کم آبی، توجه به افزایش بهره وری در مصرف آب در این بخش از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از اقدام‌های مهم در افزایش بهره‌وری از آب در بخش کشاورزی اجرای سامانه نوین آبیاری است.
از۱۹۸ هزار هکتار اراضی کشاورزی استان سمنان تا قبل از روی کارآمدن دولت یازدهم فقط ۱۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی به سامانه‌های نوین آبیاری تجهیز شده بود و اکنون با تلاش مضاعف این دولت، در ۳۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان سمنان سامانه نوین آبیاری اجرا شده است.
۱۹۸ هزار هکتار از وسعت اراضی استان سمنان را اراضی کشاورزی تشکیل می‌دهد که از این وسعت ۵۴ هزار هکتار باغ، ۱۱۰ هزار هکتار زراعت و بقیه در مرحله آیش است و حدود ۴۵ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی فعالند.
موانع راه کشاورزان برای اجرای سامانه نوین آبیاری
یکی از کشاورزان جوان استان سمنان در حالی که در زمین کشاورزی پنج هکتاری‌اش بیل به دست مشغول آبیاری به روش سنتی بود در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: من هر ۲ هفته ۲۴ ساعت نوبت آب کشاورزی دارم و مجبورم تنها در دل شب، سرما و گرما برای آبیاری به سر زمین بیایم.
عباسقلی طاهریان ادامه داد: درباره مزایای سامانه نوین آبیاری اطلاعات خوبی از طریق رسانه‌ها کسب کردم و برای پیگیری طرح سراغ سازمان جهاد کشاورزی رفتم.
وی بیان کرد: اجرای سامانه نوین آبیاری هزینه زیادی دارد و تامین این میزان نقدینگی برایم امکان‌پذیر نیست.
وی تصریح کرد: دولت صرفا برای اجرای سامانه نوین آبیاری تسهیلات پرداخت می‌کند، اما اجرای سامانه نوین آبیاری نیازمند زیرساخت‌هایی مانند کانال انتقال آب، استخر و برق است که اتفاقا تامین این زیرساخت‌ها هزینه زیادی دارد و از عهده و وسع من خارج است.
این کشاورز جوان اضافه کرد: تسهیلاتی که برای تامین زیرساخت‌های لازم برای اجرای طرح سامانه نوین آبیاری پرداخت می‌شود در قبال هزینه‌ها ناچیز و محدود است و باید دولت در این زمینه برای کشاورزان تمهیداتی بیندیشد.
طاهریان یادآور شد: برای تامین برق برای اجرای سامانه نوین آبیاری باید چهار تیر برای انتقال برق نصب شود که هزینه خیلی سنگینی دارد.
این کشاورز سمنانی خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود در شرایطی کم‌آبی و به دنبال آن کاهش وسعت کشت و زرع، دولت‌مردان با تسهیل در فرایند اجرای سامانه نوین آبیاری کمک‌حال کشاورزان در سال جهش تولید باشند.
آبیاری سنتی و غرقابی خسارت‌بارتر از خشکسالی است
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان بیان کرد:
صرفه جویی در مصرف آب، سرعت بالای رویش گیاه، امکان بکارگیری کود همزمان با آبیاری، جلوگیری از رشد بی رویه علف‌های هرز، صرفه جویی در مصرف انرژی، برداشت راحت تر محصولات و افزایش کمی و کیفی محصولات، از جمله مزایای اجرای سامانه نوین آبیاری است.
سید حسن میر عماد ابراز داشت: یکی از اولویت‌های سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان با توجه به کمبود منابع آبی توسعه سامانه‌های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی این استان است.
وی ادامه داد: کشت و آبیاری به روش غرقابی، با توجه به کم آبی و پایین بودن بهره وری در تولید محصول، خسارت‌بارتر از خشکسالی است.
وی تاکید کرد: کشاورزان با مدیریت اصولی و فرهنگسازی باید کشت محصولات کشاورزی به صورت غرقابی را کنار بگذارند.
میر عماد خاطرنشان کرد: دولت در سال‌های گذشته از اجرای طرح سامانه های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی حمایت کرده است که باید برای تحقق این برنامه ها کشاورزان نیز تلاش کنند.
وی اظهار داشت: شاید بسیاری از کشاورزان با رویکرد سطحی و کوتاه مدت به درآمد سالانه خود در کشت غرقابی توجه داشته باشند اما تولید محصول به شیوه های سنتی در بلندمدت کشور را در تولید محصولات راهبردی با مشکل مواجه می کند.
رییس سازمان جهادکشاورزی استان سمنان تصریح کرد: در نظر گرفتن بسته‌های حمایتی مانند پرداخت تسهیلات کم بهره نمونه‌ای از اقدام‌های مثبت دولت تدبیر و امید برای اجرای سامانه نوین آبیاری به عنوان راهبرد رفع مشکل کم آبی در این بخش از اقتصاد کشور است.
تجهیز ٣۴.۵ هزار هکتار اراضی کشاورزی استان سمنان به آبیاری نوین
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان گفت: سامانه‌های نوین آبیاری در ۳۴ هزار و ۵۴ هکتار اراضی کشاورزی استان در سال‌های اخیر به منظور مدیریت مصرف منابع آبی اجرا شد.
حسین شاهینی ابراز داشت: از مجموع ۳۴ هزار و ۵۴ هکتار سامانه آبیاری نوین اجرا شده در استان سمنان، ۱۶ هزار هکتار قبل از دولت تدبیر و امید و بقیه در دوره دولت تدبیر و امید اجرایی شد.
وی ادامه داد: در دولت تدبیر و امید یک میلیارد و ۷۵۲ میلیون ریال برای اجرا و توسعه سامانه نوین آبیاری هزینه شده است.
وی بیان کرد: در زمان حاضر ۲۶ درصد اراضی کشاورزی استان سمنان از طریق سامانه‌های نوین آبیاری می‌شود و بر اساس مطالعات انجام شده در ۴۰ درصد دیگر از اراضی کشاورزی استان سمنان می‌توان سامانه نوین آبیاری اجرایی کرد.
آبیاری ۷۰ درصد اراضی کشاورزی استان سمنان به روش سنتی
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان تصریح کرد: بیش از ۷۰ درصد اراضی کشاورزی این استان به دلیل‌های مختلف مانند خرده مالکی به صورت سنتی و غرقابی آبیاری می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: نبود توازن بین اعتبارات ملی و استانی از سرعت اجرای طرح توسعه سامانه نوین آبیاری در استان سمنان کاسته است.
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان یادآور شد: سال گذشته چهار هزار و ۹۰ هکتار سامانه آبیاری نوین در استان با اعتبار ۵۰۰ میلیارد ریال اجرایی شد.
علت اشتیاق کمرنگ کشاورزان به آبیاری نوین
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان افزود: پرداخت تسهیلات برای اجرای سامانه های نوین آبیاری از منابع ملی و نامحدود است اما اجرای سامانه نیازمند تامین زیرساخت‌هایی مانند انتقال آب، احداث استخر ذخیره آب و تامین برق است که اعتبارات این زیرساخت ها از منابع استانی و محدود است.
شاهینی ادامه داد: از آنجا که هزینه احداث استخر ذخیره آب تامین برق و انتقال آب بالا و تسهیلات محدود است، کشاورزان استان رغبت کمتری به اجرای توسعه آبیاری نوین دارند و تنها در ۲۶ درصد اراضی کشاورزی استان سامانه آبیاری نوین اجرایی شده و بقیه اراضی کشاورزی به روش سنتی و غرقابی آبیاری می‌شود.
وی اضافه کرد: سامانه نوین آبیاری به سه روش قطره‌ای، طیفی و بارانی در استان سمنان اجرایی شده است که البته سامانه آبیاری بارانی بیشتر در شرق استان به دلیل شرایط آب و هوایی متناسب اجرا شد.
به گفته وی، در اجرای سامانه نوین آبیاری به ازای هر یک هکتار ۱۷۵ میلیون ریال کمک بدون بازپرداخت به عنوان طرح تشویقی و حمایتی برای اجرای طرح سامانه نوین آبیاری به کشاورزان پرداخت می شود.
صرفه‌جویی ۴ هزار متر مکعب آب به ازای هر هکتار اجرای سامانه نوین آبیاری
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان اظهار داشت: به ازای هر یک هکتار اجرای سامانه نوین آبیاری در استان سمنان چهار هزار متر مکعب آب صرفه جویی و به جبران کم آبی کمک می شود.
مدیر امور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان خاطرنشان کرد: سال گذشته هشت میلیون متر مکعب کمبود آبیاری جبران و با اجرای سامانه نوین آبیاری بهره برداری از منابع آب در استان سمنان مدیریت شد که این میزان صرفه جویی قابل توجه است.
اجرای سامانه نوین آبیاری در ۱۶۸ هکتار اراضی کشاورزی سرخه
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان سرخه گفت: ۱۶۸ هکتار از اراضی این شهرستان، با هدف بهره‌وری بهتر و صرفه‌جویی در مصرف آب، به سامانه آبیاری نوین تجهیز شد.
فاطمه سعیدی اظهار داشت: از محل اعتبارات سال گذشته حدود ۱۶۸.۵ هکتار از اراضی شهرستان سرخه مجهز به سامانه‌های نوین آبیاری شد که برای آن بالغ بر ۲۰ میلیارد ریال از محل اعتبارات دولتی هزینه شد.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر طرح سامانه نوین آبیاری در ۸۷ هکتار از این مساحت در حال اجرا است.
مدیر جهاد کشاورزی سرخه افزود: درمجموع ۱۱ طرح در مناطق مختلف این شهرستان با اعتبار ۲۰ میلیارد ریال تحت پوشش سامانه‌های نوین آبیاری قرارگرفته است.
سعیدی ابراز امیدواری کرد تا با بررسی و ظرفیت‌یابی انجام‌شده از سوی واحد فنی مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان سرخه، بقیه اراضی نیز تحت پوشش سامانه‌های نوین آبیاری قرار گیرد.
مدیر جهاد کشاورزی سرخه گفت: با اجرای سامانه‌های نوین آبیاری در اراضی کشاورزی شهرستان می‌توان شاهد مدیریت بهتر آب و افزایش بازدهی و عملکرد بهتر و تولید محصول باکیفیت بود.
افزایش ۲ برابری بازدهی تولید با اجرای سامانه نوین آبیاری
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان میامی گفت: با اجرای سامانه نوین آبیاری، ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت نیز کاهش چشمگیری دارد و با کوتاه کردن دور آبیاری، بازدهی تولید نیز به ۲ برابر افزایش می‌یابد.
علی‌اصغر محمدی اظهار داشت: در زمان حاضر در آبیاری به روش سنتی بهره‌وری آبیاری حداکثر ۵۵ درصد است که با تغییر روش آبیاری به سیستم آبیاری بارانی این عدد به ۷۵ درصد ارتقا پیدا می‌کند.
وی اضافه کرد: در راستای سیاست‌های کلی دولت در زمینه بهینه‌سازی و افزایش بهره‌وری مصرف آب در بخش‌های مختلف کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی در جهت پیشبرد اهداف و ترغیب کشاورزان برای تجهیز مزارع خود به سیستم‌های نوین آبیاری اقدام به پرداخت تسهیلات در قالب یارانه بلاعوض دولتی کرده است.
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان میامی هدف از اجرای سامانه نوین آبیاری را ارتقای بهره‌وری آبیاری، مدیریت بهره‌برداری از منابع زیرزمینی، تسهیل در مدیریت بهره‌وری آب و امکان پخش کود به همراه آب به‌صورت یکنواخت را برخی از اهداف اجرای این سیستم‌ها عنوان کرد.
توسعه سامانه نوین آبیاری بدون شک نقشی مهم در افزایش تولید در بخش کشاورزی و مدیریت مصرف آب دارد و برای ترغیب کشاورزان به آبیاری اراضی کشاورزی به روش نوین لازم است در کنار اعطای تسهیلات برای اجرای سامانه نوین آبیاری، اعطای تسهیلات در بخش زیرساخت مورد توجه قرار بگیرد.
نظر شما