کرونا؛ فرصتی دوسویه برای کسب وکارهای دیجیتال

کرونا، ویروسی ناشناخته که چند ماهی است دنیا را تحت تاثیر خود قرار داده، دنیای کمتر شناخته‌شده کسب و کارهای دیجیتال را که در برخی از کشورها تازه شکل گرفته و در حال رونق بودند نیز دستخوش تغییراتی کرده است. این دنیای کمتر شناخته‌شده کسب و کار در برخی از حوزه های خود در دوران شیوع ویروس کرونا، توانست با ارایه خدماتی که به مردم در روزهای قرنطینه خانگی می دهد، بیش از پیش خود را به جوامع بشناساند و بسیاری از نیازهای مردم را در این روزها مرتفع سازد.

اما این تنها یک روی فعالیت کسب و کارهای آنلاین در دوران کرونایی است؛ در این دوران بسیاری از کسب و کارهای اقتصاد دیجیتال تحت تاثیر رکود فعالیت ها قرار گرفتند و با مشکل مواجه شدند. کسب و کارهای آنلاین ایران نیز مانند سایر کسب و کارهای آنلاین دنیا از همه گیری و شیوع ویروس کرونا هم منفعت و هم لطمه دیدند، به طوری که به گفته مهدی محمدی دبیر ستاد توسعه فناوری های حوزه اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برخی از کسب و کارهای آنلاین ایران با شیوع ویروس کرونا در کشور ۹۰ درصد خسارت دیده و برخی با رشد هزار برابری در ارایه خدمات مواجه شدند.

وی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا در خصوص نحوه فعالیت کسب و کارهای آنلاین در دوران کرونا و حمایت های معاونت علمی ریاست جمهوری از این حوزه در دوران کرونا افزود: با شیوع ویروس کرونا در کشور، کمک هایی در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در چند بخش به حوزه فناوری اطلاعات برای عبور از خسارت های ناشی از شیوع این ویروس ارایه شد.

وی بیان کرد: بخشی از این حمایت ها در اسفند ماه، به حمایت از کسب و کارهای بزرگی که در فضای دیجیتال از شیوع ویروس کرونا آسیب دیده بودند از قبیل کسب و کارهای آنلاین گردشگری، کسب و کارهای هتلداری و اقامتگاه های آنلاین، فروش بلیط قطار و هواپیما اختصاص داده شد.

محمدی اظهار داشت: با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی به کسب و کارهای این حوزه تسهیلات ارزان قیمت با تنفس داده شد تا بتوانند یک دوره ای از این وضعیت ایجادشده عبور کنند و مهمتر از همه تعدیل نیروی انسانی نداشته باشند.

وی بیان کرد: علاوه بر این حمایت ها، در اسفندماه نیز شبیه کشورهای پیشرفته که از ابزارهای دیجیتال برای تشخیص کرونا استفاده کرده بودند، ما نیز از چند مجموعه به ویژه مجموعه هایی که از ابزارهای هوش مصنوعی استفاده کرده بودند، برای تشخیص این ویروس حمایت کردیم که از آن جمله می توانیم به تشخیص سی تی اسکن ریه بیماران برای تشخیص زودهنگام بیماری کرونا یا پردازش تصویر داخل ادارات و اماکن مختلف برای شناسایی افرادی که امکان داشت مبتلا به این بیماری باشند، بر اساس درجه حرارت بدن یا نوع چهره آنها اشاره کرد.

دبیر ستاد توسعه فناوری های حوزه اقتصاد دیجیتال افزود: با کمک های صورت گرفته، نمونه هایی از این ابزارهای دیجیتال برای تشخیص این بیماری در دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه شریف، دانشگاه صنعتی شیراز و چند شرکت دانش بنیان تولید شده است.

ارایه تسهیلات ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومانی در پویش کروناپلاس

وی یادآور شد: از فروردین ماه به بعد نیز با توجه به اینکه این ویروس همچنان در کشور بود و همه گیری آن ادامه داشت و به دنبال آن نیز مشکلات اقتصادی در حوزه آنلاین برای برخی از کسب و کارها وجود داشت، پویش کرونا پلاس توسط ستاد برای حمایت از استارتاپ ها و شرکت های دیجیتالی طراحی و اجرا شد که می توانستند در دوران قرنطینه یا دوران گذار از کرونا مثل کسب و کارهای حوزه سلامت آنلاین، آموزش آنلاین و کسب و کارهای ارایه خدمات آنلاین فعالیت کنند.

محمدی بیان کرد: این ها در واقع کسب و کارهایی بودند که افراد می توانستند از راه دور از خدمات آنها استفاده کنند و لازم نبود افراد خیلی در اجتماع حاضر شوند. در فراخوان پویش کرونا پلاس ۶۰۰ شرکت دانش بنیان، حضور یافتند و با ارزیابی انجام شده حدود ۲۸۰ شرکت مورد تایید قرار گرفتند که به ۱۸۰ شرکت از این تعداد تسهیلات ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومانی و به ۱۰۰ شرکت دیگر سرویس های مورد نیاز مثل تبلیغات و سرویس زیرساختی ارایه شد.

وی با اشاره به اینکه عملا اتفاق خوبی در حوزه دیجیتال در زمان شیوع ویروس کرونا افتاد، افزود: برخی از حوزه ها که حوزه های خاصی بودند و خیلی نیاز به برنامه ویژه برای آنها بود مثل آموزش آنلاین با توجه به تعطیلی مدارس و دانشگاه ها، به صورت ویژه با وزارت آموزش و پرورش ارتباط برقرار کردیم و بر اساس آن برنامه های مشترکی با وزارت آموزش و پرورش اجرا شد.

محمدی گفت: حدود ۳۰ استارتاپ از استارتاپ های آموزش آنلاین را که در این زمینه خوب عمل کرده بودند، به آموزش و پرورش معرفی کردیم تا در برنامه سال تحصیلی جدید بتوانند از ظرفیت آنها استفاده کنند.

تجهیز ۸ دیتا سنتر استانی برای پشتیبانی دیجیتال از شرکت‌ها 

این مسوول یادآور شد: همچنین بخشی در زمینه سلامت آنلاین با مجموعه وزارت بهداشت و یک بخش نیز در خصوص تامین زیرساخت برای شرکت های دیجیتال با وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات انجام شده یا درحال شروع است.

محمدی افزود: در زمینه زیرساخت دیجیتال برای کسب و کارهای آنلاین در دوران شیوع کرونا در کشور در نظر داریم هشت دیتا سنتر استانی را با همکاری بخش خصوصی برای پشتیبانی از فعالیت های دیجیتال در جهت گسترش آن تجهیز کنیم، این کار بر اساس تفاهم نامه ای که به زودی بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت ارتباطات منعقد شود، صورت خواهد گرفت و فراخوان آن ارایه خواهد شد.

ارایه تسهیلات ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی به شرکت‌های دانش بنیان دیجیتال 

وی، حمایت از شرکت های خلاق دیجیتال را یکی از کارهای ستاد برای حمایت از کسب و کارهای آنلاین در این دوران برشمرد و گفت: یکی از کارهای دیگری که در ستاد برای کسب و کارهایی که از کرونا آسیب دیدند با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی انجام شد، حمایت از کسب و کارهایی بود که مجوز خلاق داشتند. در این خصوص شرکت های دانش بنیان آسیب دیده حوزه دیجیتال تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان و شرکت های خلاق آسیب دیده تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان تسهیلات با تنفس شش ماه دریافت کردند.

دبیر ستاد اقصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در خصوص رشد استفاده از فضای مجازی و کسب و کارهای آنلاین در دوران کرونا افزود: برخی از کسب و کارهای آنلاین با شیوع ویروس کرونا مثل کسب و کارهای حوزه گردشگری واقعا ضربه خوردند و میزان یوزرهای آنها تقریبا به صفر نزدیک شده است یا برخی از کسب و کارهای خدماتی مثل تخفیفان و نت برگ که سرویس دهنده ها را به سرویس گیرنده ها لینک می کردند آسیب دیدند؛ زیرا سرویس دهنده ها که شامل رستوران ها، باشگاه های ورزشی، آرایشگاه ها و سالن های زیبایی بودند عمدتا تعطیل شدند و به این ترتیب کسب و کار آنها بیش از ۹۰ درصد خسارت دید.

وی افزود: در مقابل با شیوع ویروس کرونا در کشور کسب و کارهای تولید محتوا مثل آپارات به شدت رشد کردند یعنی رشدهای ۵۰۰ درصدی را از نظر ترافیک و رشد خدمات و درآمدی داشتند. کسب و کارهای حوزه آموزش آنلاین رشد خوبی داشتند و بر اساس برآورد اولیه که صورت گرفته بین ۶۰۰ تا هزار درصد رشد در کسب و کارهای حوزه آموزش آنلاین دیده شده است. در کسب و کارهای حوزه سلامت آنلاین نیز بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ درصد در نمونه هایی که ما برآورد کردیم، رشد داشتیم.

محمدی گفت: کسب و کارهای خرید آنلاین مثل دیجی کالا نیز رشد بالای ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد را تجربه کردند. برخی از کسب و کارها با شیوع ویروس کرونا در کشور اینچنین رشد کردند اما نکته این است که این ها عمدتا کسب و کارهایی بودند که در فضای آنلاین کار می کردند اما حوزه اقتصاد دیجیتال خیلی گسترده تر از این ها است مثلا تولیدکنندگان نرم افزار و ارایه دهنده های نرم افزارهای مهندسی نیز با افول مواجه شدند چرا که عمده کسب و کارهایی که مشتری آنها بودند، ضعیف شدند و کمتر از این دسته از کسب و کارها خرید کردند؛ بنابراین کسب و کارهای حوزه نرم افزار نیز در دوران شیوع کرونا ضعیف شده است.

دبیر ستاد اقصاد دیجیتال معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یادآور شد: ولی در کل به طور میانگین فضای کرونا به بخش زیادی از کسب و کارهای دیجیتال کمک کننده بود.

محمدی در خصوص استمرار حمایت های ستاد و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از شرکت های دانش بنیان و استارتاپ ها در دوران کرونا اظهار داشت: واقعیت این است که منابع دولتی و منابع حاکمیتی برای کمک به شرکت ها منابع محدودی است. تا جایی که در توان داشته باشیم و منابع مالی ما اجازه دهد، به شرکت های آسیب دیده کمک می کنیم اما کسب و کارهایی که افق بلندمدت را می بینند که احتمالا کرونا وجود دارد و کسب و کار آنها تحت تاثیر قرارمی گیرد باید خودشان نیز تغییری ایجاد کنند.

وی یادآور شد: بسیاری از این کسب و کارهایی که تولیدکننده نرم افزار هستند، با یک تغییر کوچک می توانند به راحتی به کسب و کارهایی که جذابیت بیشتری دارد ورود پیدا کنند، ما پیشنهاد می کنیم کسب و کار خود را متنوع کنند و فقط به محصولات گذشته خود بسنده نکنند.

محمدی یادآور شد: اگر کسب و کارها به مشکلات خود فکر نکنند و تمهیدی نیاندیشند، هیچگونه حمایت دولتی به آنها کمک نمی کند و شش ماه دیگر نیز باید وام ها را پس دهند و بدهی ها آنها نیز همچنان وجود دارد؛ ما صرفا می توانیم کمک کنیم که این دوره گذار را بتوانند رد کنند وگرنه تسهیل امور در کسب و کار وظیفه خود شرکت ها است.