اعظم طالقانی (۱۳۹۸-۱۳۲۲ش) دختر مرحوم آیت‌الله سیدمحمود طالقانی است. فرزندی که به واسطه فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی و سیاسی مستقل خود، فارغ از شهرت پدر از جمله زنان فعال و شناخته‌شدۀ دهه‌های اخیر محسوب می‌شود.
اعظم طالقانی صاحب فرزندی به نام «آقا صادق» است که معلولیت شدید جسمی-حرکتی دارد. معلولیتی که تجربه نقش مادری را برای او همچون هر مادر دیگری که صاحب فرزندی معلول است، دچار موقعیت‌هایی متمایز می‌کند. داشتن فرزند معلول و تجربۀ مستقیم این موضوع، طالقانی را بر آن داشت که به معلولیت و معلولان به عنوان پدیده‌ای مهم و درخور توجه بنگرد. نگاهی که متأثر از اخلاق عملیِ مراقبت، توأم با ترحم و نگاهی غیرانسانی و شرمگینانه نبوده، بلکه با تاکید بر حق طبیعیِ حضور و مشارکت و رشد فرهنگی و مهارت‌آموزیِ معلولان توأم است.
نوعِ مواجهه اعظم طالقانی با فرزند معلول خود «دفتر فرهنگ معلولین» را -که به طور تخصصی در حوزه معلولان و مطالعات معلولیت کار فرهنگی و اجرایی می‌کند- بر آن داشته است که با کاوش سلوک او در قبال فرزند خود و دیگر آسیب‌مندان و ناتوانان، او را به عنوان نمونه‌ای از یک مادر و فعال شاخص در این حوزه به جامعه معرفی کند. مادر کوشایی که نحوه رویاروییش با معلولیت فرزند خود و دیگر آسیب‌دیدگان جامعه نکات مثبتی دارد که به کارِ نقدِ روش‌های نادرست جامعه و خانواده‌ها در برخورد با معلولان و ناتوانان می‌آید. در این میان برگرفته از مرحوم آیت‌الله طالقانیِ تبعیض‌ستیز، یکی از مهمترین ویژگی‌های مثبتِ مادرانگیِ اعظم طالقانی در قبالِ فرزند معلول خود «تبعیض‌زدایی» بوده است. محمد نوری مدیرعامل دفتر فرهنگ معلولین هم در مقدمه کتاب در تبیین چرایی نام‌گذاری کتاب به عنوان تبعیض‌زدایی، اصلی‌ترین صفت رفتار طالقانی را در نسبت با فرزند معلول این موضوع می‌داند.
در تدوین اولیه کتابِ تبعیض‌زدایی قرار بر این بوده است که پیرامون اخلاقِ مواجهه با معلولیت و معلولان و مشخصاً وضعیت فرزند معلول خود اعظم طالقانی، مصاحبه‌ای با این مادر صورت گیرد که اجل ناگهانی مرگ مانع از تحقق این امر شده است.
کتاب تبعیض‌زدایی در سه فصل سامان یافته است. فصل اول به زندگی فردی و فعالیت اجتمای او در دوره نخست حیات ۱۳۵۴-۱۳۲۲، دوره انقلاب اسلامی و دوره کنشگری مدنی اختصاص دارد. فصل دوم تداوم تبعیض‌ستیزیِ پدر نام گرفته است. در این فصل به سلوک تبعیض‌ستیزِ آیت‌الله سیدمحمود طالقانی و دفاع او و دخترش از حقوق آسیب‌مندان و برخی از آرای تفسیر پرتوی از قرآن مرتبط با معلولیت – در تفسیر سوره عبس- پرداخته شده است. فصل سوم نیز شخصیت‌شناسی اعظم طالقانی از نگاه نخبگان نام دارد. در پایان نیز کتاب به اسناد و تصاویری پیوست شده است.
در پشت جلد کتاب آمده است: این کتاب درصدد عرضه زندگی‌نامه کامل مرحوم اعظم طالقانی نیست، بلکه هدفش تاباندن نور بر یکی از جنبه‌های کمتر شناخته شده زندگی اوست و آن تبعیض ستیزی است. او درصدد بود با آموزش و مهارت گستری برای زنان و دختران آنان را توانمند و در عرصه افراد دارای معلولیت و آسیب اجتماعی فعالانه می کوشد تا مساوات را برقرار سازد. تجربه فرزند دارای معلولیت خودش را هم داشت. در این کتاب سعی شده راویِ نیم قرن تلاش‌های او در زدودن انواع تبعیض‌ها از جامعه آسیب مندان باشیم.
گفتنی است کتاب تبعیض‌زدایی؛ فعالیت‌های اعظم طالقانی در عرضه آسیب‌مندان به همت اعظم قاسمی و انتشارات توانمندان، در شمارگان ۵۰۰ نسخه از بهار سال ۱۳۹۹ با قیمت ۳۰ هزارتومان و ۱۸۳ صفحه به بازار نشر و چاپ کتاب عرضه شده است.
نظر شما