دستاوردهای حوزه نانوفناوری در پیشگیری، اقدامات تشخیصی و درمانی کرونا

به گزارش روز سه شنبه دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر سید مهدی رضایت عضو هیات علمی دانشکده فناوری های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: آنچه که ما در کشور در زمینه مقابله با کرونا روبرو هستیم، می‌توان به ۳ بخش تقسیم کرد که اولین بخش آن مربوط به پیشگیری از این ویروس می‌شود.

وی با تاکید بر این که هر چه از انتقال این ویروس جلوگیری شود، کمکی به سیستم سلامت و بهداشتی جامعه خواهد شد، ادامه داد: در این راستا هر کشوری اقداماتی را در این زمینه اجرایی کرده، از جمله آنکه برخی از کشورها اقدام به قرنطینه کردند که در ایران نیز در مراحل اولیه شیوع این ویروس اجرایی شد.

وی یادآور شد: استفاده از ماسک، دستکش، ترکیبات ضد عفونی‌کننده راهکار دیگری برای کاهش مواجهه انسان با این ویروس است و بیشتر راه انتقال این ویروس از طریق مجاری تنفسی و دهان است.

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو یادآور شد: بخش دوم مواجهه با این ویروس اقدامات تشخیصی است و حوزه سوم مربوط به اقدامات درمانی می‌شود.

رضایت با تشریح اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از ابتلای شهروندان به این ویروس با استفاده از نانو فناوری گفت: در حال حاضر از سوی سازمان غذا و دارو برای حدود ۳۰ فرمولاسیون ضد عفونی کننده مبتنی بر نانو مجوزهای موقت یا دائمی صادر شده که از این تعداد برای ۱۴ فرمولاسیون مجوز موقت است.

وی افزود: "نانو نقره"، "نانو روی"، "نانو سلنیوم" و برخی از انواع پلیمرها  از ترکیبات ضد عفونی‌های مبتنی بر نانو است و اغلب این مواد ضد غفونی کننده تولید شده عاری از الکل هستند و آن دسته از ضد عفونی کنندگانی که دارای الکل هستند، مقدار الکل مصرفی در آنها به شدت کاهش یافته که این امر در کاهش مصرف الکل موثر بوده است. برخی از این فرآورده‌ها تا زمانی که بر روی سطح قرار دارند، خاصیت ضد عفونی کنندگی خود را حفظ خواهند کرد.

روزانه ۲۰۰ تن انواع ضد عفونی کننده های نانویی در کشور تولید می شود

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: برخی از انواع مواد ضدعفونی کننده مبتنی بر نانو دارای ماندگاری بیش از یک هفته است. براساس آمارها روزانه ۲۰۰ تن از انواع ضد عفونی کننده‌های نانویی در کشور تولید می‌شود.

رضایت افزود: در آینده نزدیک از سوی برخی شرکت‌های فناور بعضی از انواع ضدعفونی کننده نانویی با طول عمر ماندگاری بالا معرفی می شود. این مواد در صورتی که در داخل خودرو، اتوبوس، هواپیما و ایستگاه‌های اتوبوسرانی استفاده شوند، اثر ضد عفونی کنندگی خود را حفظ خواهند کرد.

وی ادامه داد: یکی از شرکت‌های دانش بنیان با برخی از سازمان‌های هواپیمایی برای استفاده از این نوع ضد عفونی کننده‌های مبتنی بر نانو و عاری از الکل وارد مذاکره شده است؛ چرا که این نوع ضد عفونی کننده‌ها دارای ماندگاری بالایی هستند، ضمن آن که برخی از کشورها از این محصولات استقبال کردند و درخواست خرید آنها را داشتند.

امکان صادرات ماشین های نانوالیاف ایرانی فراهم شد

عضو هیات علمی دانشکده فناوری های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه داد: روزانه ۲۰۰ هزار عدد از انواع ماسک‌های نانویی در کشور تولید می‌شود، ضمن آنکه ۵ شرکت دانش بنیان تولیدکننده نانو الیاف هستند. ما در تولید این نوع ماشین‌های نانوالیاف نه تنها خودکفا هستیم، بلکه صادرکننده این ماشین‌ها به کشورهایی چون چین هستیم.

رضایت گفت: تولید انواع ماسک‌های نانویی را از دیگر اقدامات شرکت‌های‌ دانش بنیان در حوزه پیشگیری از کرونا دانست. این ماسک‌ها با عنوان N۹۵ و N۹۹ عرضه شدند. در این ماسک‌ها از انواع نانو الیاف استفاده شده است که قادرند از ورود بخش عمده‌ای از ذرات در سایز نانومتری جلوگیری کنند و این محصولات در ارتقای سلامت کادر درمانی می‌توانند موثر باشند.

وی اظهار داشت: برخی از محدودیت‌های صادراتی برای ماسک که به درستی از سوی سازمان غذا و دارو اعمال شد، این بود که ماسک به میزان بالایی به کشورهای دیگر صادر نشد و زمانی که این محدودیت‌ها برداشته شود، مشتریان بالقوه زیادی در کشورهای همسایه و کشورهای پیشرفته برای دریافت ماسک‌های تولیدی ما وجود دارد، ولی در فاز اول باید مشکلات کشور را در این زمینه برطرف کنیم.

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو خاطرنشان کرد: یکی از شرکت‌ها دستگاه تصفیه هوای پلاسمایی را تولید کرد که در بخش‌هایی از این دستگاه نوعی نانو الیاف خاص استفاده شد که استقبال خوبی از این دستگاه شد، به گونه‌ای که حدود ۱۰۰ دستگاه از این نوع ماشین ‌ها در کشور تولید و در مراکز بهداشتی، بیمارستان‌ها و مراکزی که نیازمند تصفیه هوا بودند، کاربردی شد.

رضایت افزود: برخی از شرکت‌های دانش بنیان فعال در حوزه نانو فناوری موفق به تولید پروتوتایپ (نمونه اولیه) کیت‌های تشخیصی شدند و برای تولید انبوه نیازمند دریافت مجوزهایی هستند.

وی بیان کرد: یکی از این دستاوردها که حاصل تلاش‌های یکی از اساتید دانشگاه تهران است، دستگاهی است که در کمتر از یک دقیقه با استفاده از نمونه خلط می‌تواند به عنوان تجهیز کمکی در تشخیص بیماری ناشی کرونا موثر باشد.

مدیر کارگروه توسعه منابع انسانی ستاد ویژه توسعه فناوری‌نانو ادامه داد: این دستگاه توسط این شرکت دانش بنیان و با همکاری جهاد دانشگاهی، سازمان غذا و دارو، اداره کل تجهیزات پزشکی اجرایی شده است. این محصول مراحل نهایی ورود به بازار را طی می‌کند، ضمن آنکه آزمایشات میدانی آن نیز بسیار موفق بوده است.

رضایت به اقدامات انجام شده در حوزه درمان اشاره کرد و گفت: مطالعات بالینی بر روی برخی از ترکیبات دارویی مبتنی بر نانو فناوری تحت نظر دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور طبق مقررات و ضوابط در دست انجام است و امیدوارم پس از مشخص شدن نتایج این مطالعات بالینی و تایید توسط نهادهای مسوول اعلام شود.

وی ادامه داد: برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی مانند تهران، تبریز و مشهد طرح‌های خوبی در این زمینه در دست انجام دارند و تا به نتیجه رسیدن باید منتظر بود.

عضو هیات علمی دانشکده فناوری های نوین پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: ما در زمینه مطالعاتی و تحقیقات تولید واکسن خیلی عقب نیستیم. واکسنی که آمریکا ادعا می‌کند که وارد فاز بالینی شده، در فرمولاسیون آن از فناوری نانو بهره برده‌اند. در این واکسن از نانو ذرات برای رساندن آنتی ژن ویروسی به بدن استفاده شده است.

رضایت گفت: ساختن واکسن برای ویروسی که دارای تغییر ژنتیکی و موتاسیون است، برای اولین بار نیست؛ چراکه این تجربه در ساختن واکسن آنفلوآنزا نیز بوده است، از این رو زمانی که به پایه ساخت تولید واکسن دست پیدا کنیم، می‌توان از انواع ویروس‌های خانواده کرونا که در محیط وجود دارد، استفاده شود. ویروس تغییرات حاصل از جهش ژنتیکی آنچه که در آنفلوآنزا اتفاق می‌افتد، در ویروس کرونا نیز محتمل است؛ از این رو برای آن راه‌های مقابله وجود دارد.

وی خاطرنشان کرد: آنچه که در بخش نانو فناوری در این مقطع خطیر از اپیدمی کرونا اتفاق افتاده حاصل تلاش های ۱۰ سال گذشته و داشتن برنامه و حمایت‌های صورت گرفته توسط بخش‌های مختلف نظیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش بنیان فعال در این عرصه است و در صدر همه این همراهی‌ها، حمایت ویژه رهبر معظم انقلاب است و این امر می‌تواند الگویی برای سایر بخش‌های کشور باشد.