ساعد باقری: اهل ادبیات باید زبان مردم باشد

جهان در حرکت بود و مردم در تمشیت؛ روزها و شب‌ها نه به‌آسانی که با گیروگرفت‌های معمول از پی هم می‌گذشتند که جهان متوقف شد و امروز بیش از شش ماه از آغاز همه‌گیری عالم‌گیر کرونا زندگی فارغ از سختی‌ و آسانی‌هایش فرق کرده است. بسیار کسان را از دست داده‌ایم و بی‌شمار کارها از رونق افتاده‌اند؛ اما به حکم اینکه انسان‌ایم و اشرف مخلوقات؛ دیگر گرفتاری‌های خرد و کلان دنیای نفسانی را هم تاکنون پشت سرگذاشته‌ایم و کرونا هم از این قاعده مستثنی نیست.

حالا که دست‌کم فهمیده‌ایم در چه زمانه‌ای زندگی می‌کنیم و به چه بلایی مبتلاییم، صحبت یا سوال اصلی این است که هر کدام از ما چه می‌توانیم بکنیم تا کوران کرونا با سرعت کمتری‌ به هم‌نوعان مان بتازد و تلفات کمتری از ما بگیرد.    

ساعد باقری (متولد ۱۳۳۹) شاعر، پژوهشگر ادب فارسی، ترانه‌سرا و مجری‌کارشناس برنامه‌های ادبی تلویزیون و رادیو نام و چهره‌ای آشنا برای علاقه‌مندان ادبیات است. وی اوایل فروردین ماه با انتشار متن و صوتی در فضای مجازی هم در پویش #مشاهنر شرکت کرده بود. در این پویش، جمعی از هنرمندان طی ۱۰۰ روز آثار هنری مختلفی را در فضای مجازی منتشر کردند.

باقری در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا در پاسخ به این سوال که در این روزگار چه انتظاری از شاعر و نویسنده‌ای هست که در میان مردم زندگی می‌کند، گفت: آدم اهل ادبیات باید راجع به مسائل اجتماعی و مردم هم حرف بزند و باید زبان مردم باشد.

وی افزود: آدم‌های اهل ادبیات با ادبیات سروکار دارند؛ ولی مردم نباید فکر کنند این متون از زندگی روزمره آنها دور هستند، موارد مطرح شده در بسیاری از متون کهن ادب فارسی مثلا مثنوی با مسائل روز ما پیوند دارد. همین مشکلات از گرانی، تورم و سختی زندگی در آنها هم مطرح شده، به طور کلی شرایطی مثل الان که میدانی برای جلب منفعت آدم‌ها فراهم شده است.

غافل ماندن از طبقاتی که با دشواری تامین معیشت روبرو هستند؛ ما را نگران می‌کند. اگر فردی شاعر و نویسنده است نباید از درد و داغ مردم غافل باشد و طبیعت کار ادبیات است که اگر هشدار و زنهاری هم به مردم می‌دهند ازسر شفقت است.

نویسنده کتاب گزیده ادبیات معاصر افزود: همچنین وظیفه یک شاعر یا نویسنده که در میان مردم هم زندگی می‌کند و از جامعه بی‌خبر نیست، برقراری پیوندی میان زندگی روزمره مردم با متون کهن و ادبیات و بهره‌مندی از آن‌ها است.

وی با ارائه مثالی از برقراری پیوند میان زندگی‌روزمره با متون کهن اظهار داشت: در ویژه برنامه رمضانی ملکوت آرامش که در ماه مبارک رمضان گذشته برای خبرگزاری ایکنا تولید و پخش شد مسائل مبتلابه مردم را با ارجاع به مثال‌هایی از متون کهن و احادیث مطرح کردیم. بنابراین متون کهن ادب فارسی این ظرفیت را دارند. 

باقری با استناد به حدیثی از پیامبر اکرم (ص) مبنی بر کمک به یکدیگر گفت: وقتی این حدیث را از رسول خدا می‌شنویم که برادرت را یاری کن چه ظالم باشد و چه مظلوم‌ و از ایشان پرسیده می‌شود: یارسول اللّه، ظالم را چگونه می‌‏توان یاری کرد؟ حضرت می‌فرمایند: منعش کنید تا یاری اش کرده باشید. می‌بینیم چقدر با شرایط امروز نزدیک است و چقدر باید باهم همدل و یکپارچه باشیم و از حال هم غافل نباشیم. از این موارد در احادیث، روایات و متون کهن ادب فارسی زیاد است.

وی تاکید کرد: اما مهم این است که چه زبانی را انتخاب کنیم و چطور به همدلی توصیه کنیم. اول باید خودمان با یکدیگر آشتی کنیم و بعد با خدا.