عنوان فلسفه در روزگار ما عنوان سنگین و دهانپُرکنی است. عنوانی که برخی از همان ابتدا به خاطر سخت و سنگین خوانده شدن همیشگیش از آن میرمند و فاصله ایمن خود را از آن حفظ میکنند! عنوانی که خیلیها را یاد سخنرانان و اساتید پیچیدهگو میاندازد که استخوان قورت داده، سخنسراییهای مفصل میکنند. یا عنوانی که برخی از سر کنجکاوی و برخی از سر اشتیاق مایل به دانستن بیشتر دربارِۀ آنند.
فلسفه اگر در جهان قدیم فقط مشغولیت فرعی و غیررسمی برخی از ممتازین بود، در جهان امروز رشتهای عمومی، رسمی و دانشگاهی هم است. رشتهای که بسیاری علاقهمند بالفعل و بسیاری بیشتر علاقهمند بالقوه دارد. به همین دلیل بسیاری از این مخاطبان در قبال فلسفه دچار وضعیت ابهام و نصفهونیمهدانی هستند. اینکه موضوع فلسفه چیست، روش فلسفهورزی دقیقا چگونه است؟، چرا باید فلسفهورزی داشت؟، غایت فلسفه یقین است یا شک کردن؟، مرز فلسفه با علم یا الاهیات در کجاست؟، استدلال صحیح و موجه چگونه استدلالی است؟، یک متن فلسفی را چگونه باید نگاشت؟، چگونه میتوان از یک مدعا به زبان و روش فلسفی دفاعی خوب و منسجم ارایه کرد؟، آیا فلسفه و فلسفهورزی به محض اتخاذ نگاه انتقادی و تحلیلی در هر حوزهای آغاز میشود؟ و ... بسیاری پرسش پیرامونی. این پرسشها درباره فلسفه همیشه وجود دارد و معمولا فیلسوفان و نویسندگان متخصص این حوزه شأن و وقت خود را اجل از این موضوع میدانند که برای چنین مخاطبانی با پرسشهای اولیه، با زبانی گیرا و ساده کتابهای هدایتگر و تفهیم کننده بنگارند. کتاب هایی که به منزله درگاه ورود یا اصلا ترک این دسته از علاقهمندان اولیه باشد. چرا که با تصحیح تصور اولیه از یک موضوع یا رشته، افراد از ابهام و تلقیهای انتزاعی خارج میشوند و میفهمند که فلان رشته یا موضوع به کارشان میآید یا خیر.
کتاب به جهان فلسفه خوش آمدید همچنان که از نامش برمیآید، عهدهدار چنین هدفی است. کتابی که تلاش کرده است باز زبانی گیرا، ساده، روان و البته فنی و دقیق، علاقهمندان و نوآموزان فلسفه را در آستانه آشنایی با فلسفه همراهی کند و از دشواریهای ورود به این دنیای بزرگ و پیچیده همچون دروازۀ ورود، بکاهد. کتابی که ثمرۀ سیوپنج سال تجربه تدریس فلسفه از سوی مارک بی. وودهَوس، به عنوان استاد فلسفه در آمریکاست. کتابی که با مرور بازخورد مخاطبان به طور مداوم تا نُه بار ویراست و تصحیح شده است. کتابی که دستهبندیهای روشن دارد و با گنجاندن تمرینهایی در دل خود کوشیده است که وجه کارگاهی و تمرینی را از جمله در فصل نگارش یک متن فلسفی یا خواندن بهتر یک متن فلسفی حفظ کند.
مارک بی. وود هَوس در پیشگفتار کتاب به عنوان یادداشتی برای دانشجویان فلسفه مینویسد: اولین واحد درسی در رشته فلسفه ذهن شما را به مبارزه میطلبد. درسهای فلسفی با سایر درسها بسیار متفاوتاند. ممکن است با مسائلی روبهرو شوید که به چیزهای مهمِ دیگر بیربط به نظر آیند. شاید بیش از پیش از شما بخواهند که مستقل فکر کنید. حفظ کردن مطالب در درس تاریخ مؤثر، اما در فلسفه تقریباً بیفایده است؛ حتی ممکن است گمان کنید درجا میزنید. هدف اصلیِ این کتاب کوچک این است که شما را با چارچوب کلی چیستیِ فلسفه آشنا و ورودتان را به این عرصه آسان کند. امیدوارم این چارچوب چنان ملکۀ ذهنتان شود که حتی اگر مطالب بسیاری را در امتحان پایانی فراموش کردید، همچنان در زندگی و شغلتان دیدگاه انتقادی و فلسفی داشته باشید.
کتاب به جهان فلسفه خوش آمدید مارک بی.وودهَوس در راستای رسیدن به اهداف گفته شده در هشت فصل سامان یافته است. این فصلها به ترتیب عبارتند از: تشخیص موضوعات فلسفی، چرا فلسفهورزی کنیم؟، پیشرفت فلسفی، فلسفهورزی: آغاز کار، فلسفهورزی: بررسی بیشتر، مغالطههای رایج، فلسفهخوانی، نگارش فلسفی. به عنوان مثال در فصل نگارش فلسفی که هدفش ارایه پیشنهادات و اصولی برای نگارش یک متن فلسفی است از ماهیت یک مقاله فلسفی، ساماندهی آن در صورتبندی و گنجاندن دیدگاههای فیلسوفان و مقدمه و انسجام و روشنی و استفاده از مثال و ارایه یک مقاله نمونه سخن به میان میآید. یا در فصل مغالطههای رایج به مهمترین مغالطات اغلب غیرصوری نظیر مغالطه استدلال مصادره به مطلوب، گزینه کاذب، مؤلفه ترکیب فصلی کاذب، ناظر به شخص، خاستگاه، شاهماهی قرمز، مترسک، سراشیبی لغزنده، اتکا به سنت، مُد روز، تقسیم، تعمیم شتابزده، توسل به نادانی، علت کاذب، اشتراک لفظ، توسل غیرمجاز به مرجع و تمرینهایی در این زمینه پرداخته شده است.
کتاب به جهان فلسفه خوش آمدید از چاپ ششم کتاب اصلی A Preface to Philosophy ۱۹۹۹، نوشته و تألیف مارک بی.وودهَوس استاد فلسفه دانشگاه جرجیا درآمریکا و با ترجمه میلاد ربیعی و ویراستاری مهدی گلزاری و سیدمحمد حسین صالحی به همت انتشارات کتاب طه منتشر شده است. گفتنی است که این کتاب با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه و در ۲۳۲ صفحه از زمستان سال ۱۳۹۷ برای نخستین بار راهی بازار فرهنگ و فلسفه شده است.
نظر شما