هنوز در کوچه‌ها، می‌توان دوچرخه سوارانی را دید که چوب حلاجی را روی دوچرخه قرار داده و با رکاب زدن دنبال مشتری می‌گردند و در محله های قدیمی تهران فریاد می‌زنند:«آی لحاف دوزی»، تا با هنر دستان خود، تشک و لحاف بدوزند.
در روزگاری نه چندان دور که خانه ها، حیاط داشت، حوض داشت و آسمان تهران آبی بود، لحاف دوزان، تشک و لحاف مردم تهران را می‌دوختند و گاه طرح‌های زیبایی بر روی لحاف ها می‌زدند.
لحاف دوز در گوشه‌ای از حیاط خانه بساطش را می گسترد و از پنبه زنی تشک های قدیمی و دوباره دوزی آنها، تا دوخت لحاف را انجام می‌داد، و این وابسته بود به اینکه صاحبخانه چه کاری از او بخواهد.
اما امروز حال و روز این قشر چگونه است؟ در زمانه‌ای که دیگر نه حیاطی هست نه حوضی، و نه گوشه دنجی برای کار لحاف دوز. - و همه را آپارتمانها بلعیده‌اند، حتی خاطرات را-
مشتری‌های لحاف دوزان کاهش یافته‌است
«مظاهر مرادی» از لحاف دوزان قدیمی و کسی که 45 سال در این حرفه فعال بوده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: با روی کار آمدن تشک‌های آماده و ترویج زندگی آپارتمان‌نشینی دیگر کسی سراغ لحاف دوز برای دوختن لحاف و تشک نمی‌آید.
مرادی خاطرنشان می‌کند: زیراندازی از برزنت یا کتان، کمانی برای حلاجی، مشته چوبی و سوزن‌های بزرگ و نخ‌های کلفت رنگارنگ و چوب‌هایی بلند که آخر سر برای یک‌دست کردن لحاف و تشک دوخته شده به کار می‌رود از ابزار کار یک لحاف دوز است.
وی با اشاره به اینکه شغل آبا و اجدادی‌اش لحاف‌دوزی بوده و خود نیز از 12 سالگی این حرفه را آغاز کرده، می‌گوید: تعداد مشتری‌ها در گذشته زیاد بود و وقتی در کوچه و خیابان صدای لحاف‌دوزی را می‌شنیدند با اشتیاق از آنها برای کار به خانه‌هایشان دعوت می‌کردند.
«احمد فراهانی» یکی دیگر از افرادی است که 40 سال است لحاف دوزی می‌کند و با دستان خود نقش و نگار بر روی لحاف‌ها می‌زند.
او می‌گوید: آپارتمانها فضایی برای انجام کار لحاف دوزی ندارند و از طرف دیگر رفت و آمدها بخاطر نوع زندگی نسبت به قدیم کاهش یافته و همین موجب کاسته شدن کار ما هم شده‌است.
«علی» پیرمردی که سالهای عمرش را با عشق در دوخت و دوز لحاف و تشک برای مردم گذراندهاست، می‌گوید: دست‌های‌ام نشان از تلاش‌ها و زحمات دوران جوانی و سوزن‌هایی که به دست گرفته‌ام، دارد.
این پیرمرد می‌گوید: دوچرخه‌ام همدم سالهای جوانی بوده که با رکاب زدن در کوچه ها و چرخیدن در آنها، به دنبال رزق و روزی حلال به وسیله هنر دستش بوده‌است.به گفته وی، تغییر سبک و نگاه به زندگی سبب شد که مشتری‌های او هم رفته رفته کم شوند و دیگر مانند گذشته نتواند به دوخت و دوز لحاف و تشک بپردازد.
صنعتگران باید با دنیای مدرنیته حرکت کنند
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان کالای خواب تهران در منظری دیگر در این باره به خبرنگار ایرنا می‌گوید: امروزه رشد و توسعه صنعت و فنآوری، تمامی مشاغل را تحت تاثیر قرار داده و صنف لحاف دوز قدیمی هم باید به سمت دنیای مدرنیته حرکت کند.
«حسین قدیانی» می‌افزاید: مدرنیته شدن دنیا سبب کاهش مبلغ تولید، هزینه ها و صرفه جویی در وقت می شود و کارخانه با سرعت نسبت به تولید انواع کالای خواب گام برمی‌دارند.
رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و فروشندگان کالای خواب تهران با بیان اینکه تعداد تولید کالای خواب ماشینی رو به افزایش است، عنوان می‌کند:لحاف دوزان باید خود را با توجه به شرایط جدید و زندگی صنعتی و مدرنیته شدن وفق دهند تا با مشکل مواجه نشوند.
به گفته وی، تغییر سبک زندگی و آپارتمان نشینی و سکونت در برج ها اجازه نمی دهد که به شیوه قدیم در زمینه تولید کالای خواب اقدام کرد.قدیانی می‌گوید: امروز صنف لحاف دوزان باید به سمت صنعتی شدن بروند چرا که تغییر سبک زندگی و مدرنیته شدن نیاز به تغییر شیوه کاری آنها را چندین برابر کرده و دیگر کسی فضایی برای دوخت و دوز لحاف دوز در فضای خانه را ندارد.
گویی با تغییر ساختار نوع خانه‌های ایرانیان، دیگر آخرین صداهای لحاف دوزان نه در کوچه ها که در برخی مغازه‌هایشان شنیده می‌شود.
حیاط‌های خانه‌ها، حوض‌های کاشی آبی، باغچه‌ها، وقتی که می‌رفتند، به تدریج تمام آنچه وابسته به وجودشان بود با خود بردند یا یک‌جا نشین در مغازه‌ای فراموش شده کردند.
نظر شما