مجتمع بندری شهید رجایی بندر کانونی ایران در منطقه

بنادر کانونی یا هاب ، آن دسته از بنادری هستند که با بهره مندی از ظرفیت ها و امکاناتی وسیع ، مرکز تبادل کالای یک منطقه با سراسر دنیا بوده  و کالاهای وارد شده به آن منطقه  را به بنادر دیگر توزیع می کنند.

طبق آمارهای اعلام شده از سوی سازمان بنادر و دریانوردی، در کشور ما حدود ۹۰ درصد واردات و ۸۵ درصد صادرات از طریق بنادر انجام می شود که نشان از نقش مهم حمل و نقل دریایی و اهمیت بنادر در توسعه اقتصادی کشور دارد.

بندر شهید رجایی واقع در ۲۳ کیلومتری غرب بندرعباس با ۳۶ پست اسکله و با در اختیار داشتن بزرگترین و پیشرفته ترین ترمینالهای کانتینری کشور، با ظرفیت سالانه تخلیه و بارگیری ۱۰۰ میلیون تن کالا، بزرگترین و مهم‌ترین بندر جمهوری اسلامی ایران است که به تنهایی ۵۸ درصد عملیات کالاهای غیرنفتی، ۴۳ درصد عملیات جابه جایی فرآورده‌های نفتی و ۸۵ درصد از عملیات کانتینری بنادر کشور را پشتیبانی می کند.

این بندر مهم و راهبردی بواسطه قرار داشتن در کنار صنایع بزرگ هرمزگان از جمله فولاد، آلومینیوم، پالایشگاه و نزدیکی به برخی از مهمترین استانهای صنعتی کشور و همچنین برخورداری از زیرساختها و بخش های مختلف حمل و نقل و اتصال به شبکه بین المللی راه آهن و جاده تاریخی ابریشم ، بیشترین نقش را در صنعت حمل و نقل کشور ایفا می کند .

علاوه بر این روند تخلیه کالاهای اساسی در بزرگترین بندر بازرگانی ایران با توجه به ظرفیت‌ها و امکانات موجود در آن در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود که نقش مهمی در تنظیم بازار این کالاها و حفظ ثبات قیمت و پیشگیری از تنش در اقتصاد دارد.

بندر شهید رجایی نه تنها برای فلات ایران و شهرها و کشورهای مستقر در این فلات از اهمیت حیاتی برخوردار است، بلکه امروز این بندر با قرارگیری در مسیر کریدور شمال - جنوب کلید دسترسی کشورهای مشترک ‌المنافع و افغانستان به آب‌ های آزاد نیز به حساب می‌ آید.

بندر شهید رجایی روی مدار توسعه

بندر شهید رجایی برای گرفتن سهم بیشتر از حمل و نقل دریایی و تجارت بین المللی حرکتی شتابان و رو به جلو را آغاز کرده و دستیابی صاحبان کالا به منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه را از طریق مطمئن ترین، مناسب ترین، ارزان ترین و کوتاه ترین راه میسر ساخته و پروژه های مهمی در جهت توسعه این بندر در سالهای اخیر اجرا شده و هم اکنون نیز طرحها و برنامه های بسیار مهمی در این بندر مهم و استراتژیک در دست انجام است.

 فعالیت ۲۴ ساعته گمرک ، بیمه های خارجی و بانک های ارائه کننده خدمات ارزی در این مجتمع و همچنین زیر ساخت های ارتباطی و پیشرفته ترین تجهیزات بندری روز دنیا، تنها بخشی از امکاناتی است که در این بندر برای ارائه مطلوب ترین و مفیدترین خدمات به مشتریان خصوصا برای تجار و صاحبان کالا و شرکتهای کشتیرانی فراهم آمده است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان به خبرنگار ایرنا گفت: برخورداری از اراضی پشتیبانی جهت واگذاری به سرمایه گذاران در راستای انجام فعالیت های پشتیبانی، صنعتی، نفتی و خدماتی در قالب قراردادهای BOT، اجاره کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت از ظرفیت های منحصر در منطقه ویژه اقتصادی بندر شهید رجایی می باشد.

علیرضا محمدی کرجی ران بیان داشت: از دیگر مزیت‌های این منطقه می‌توان به ورود تجهیزات، قطعات یدکی، مواد اولیه و غیره بدون پرداخت سوخت و عوارض گمرکی و هم‌چنین معافیت گمرکی برای ورود کالاهای ساخته شده در منطقه ویژه به داخل کشور به میزان ارزش افزوده و ارزش مواد اولیه و قطعات داخلی به کار رفته در کالا اشاره کرد.

وی ادامه داد: در پایانه‌های کانتینری بندر شهید رجایی، تمامی فعالیت‌های مدیریتی و اسنادی با استفاده از فناوری اطلاعات انجام می‌شود و پیشرفته‌ترین نرم‌افزارهای کانتینری که توسط متخصصان ایرانی طراحی و تولید شده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کرجی ران از ایجاد انواع ترمینال‌های اختصاصی( فولاد، نفتی، ریلی) در بندرشهید رجایی به عنوان ظرفیت‌های اثرگذار و نقاط قوت در این بندر یاد کرد.

نگاه ویژه دولت تدبیر و امید به توسعه بندر شهید رجایی

با توجه به جایگاه راهبردی بندر شهید رجایی برنامه ریزان نظام توجه ویژه ای نسبت به توسعه هر چه بیشتر این بندر دارند و در سالهای اخیر به ویژه در دولت تدبیر و امید روند توسعه این بندر سرعت بیشتری به خود گرفته است.

پروژه تامین و بهره برداری از تجهیزات مرحله دوم طرح توسعه بندر، آغاز عملیات اجرایی مرحله ۳ بندر شهید رجایی شامل پروژه‌های «احداث سه پست اسکله به طول ۱۴۰۰ متر» و «لایروبی حوضچه شماره ۳ به حجم تقریبی ۴ میلیون متر مکعب »، «توسعه اسکله‌های نفتی بندر شهید رجایی به تعداد سه پست» و «افتتاح طرح نوسازی خطوط ۲ و ۷ ریلی مجتمع بندری شهید رجایی به طول ۳.۶ کیلومتر» از مهم ترین طرح‌های زیرساختی در بندر شهید رجایی محسوب می‌شود.

با توجه به ضرورت توسعه این بندر در جنوب کشور و اهمیت رقابت آن با سایر بنادر جنوب خلیج فارس طرح توسعه مرحله سوم آن در دست اقدام قرار گرفت تا با ساخت ۱۵۰۰ متر اسلکه جدید و بیش از ۵۰ هکتار محوطه کانتینری ظرفیت این بندر از ۶ به ۸ میلیون کانتینر افزایش یابد و عملیات اجرایی آن از نهم اسفندماه سال ۹۶ آغاز شد.

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اردیبهشت ماه امسال در جریان بازدید از بنادر هرمزگان با اشاره به اهمیت اجرای مرحله سوم طرح توسعه بندر شهید رجایی گفت: با تکمیل این طرح بزرگ دریایی و بندری، گام‌های مهمی برای افزایش سهم ایران در بازار تجارت جهانی و افزایش جایگاه بزرگترین بندر کانتینری ایران در میان ۱۰۰ بندر برتر جهان برداشته خواهد شد.

محمد راستاد بیان داشت: با اجرای این طرح، بزرگ‌ترین کشتی‌های حمل کالای جهان به غیر از کشتی‌های نفتی می‌توانند در این پایانه پهلوگیری کنند که ثمره آن افزایش چشمگیر قدرت رقابتی بنادر ایران با بنادر رقیب منطقه خواهد یافت.

وی خاطرنشان کرد: با تکمیل مرحله سوم طرح توسعه بندر شهید رجایی و ساخت سه پست اسکله با آبخور ۱۷.۵ متر در آن، ظرفیت کانتینری سالانه این بندر به ۸ میلیون تی ای یو کانتینر افزایش می‌یابد.

راستاد افزود: در این طرح با ساخت یکهزار و ۴۰۰ متر اسکله و محوطه‌سازی به میزان حدود ۱۱۲ هکتار، کشتی‌های بزرگ کانتینربر در بندرشهیدرجایی پهلو می‌گیرند.

وی با بیان اینکه طرح توسعه بندر شهید رجایی دارای سه مرحله است که مرحله نخست آن با طول اسکله ۸۷۰ متر، ۱۰ سال قبل به بهره‌برداری رسید، توضیح داد: مرحله دوم این طرح نیز مربوط به یال‌های شرقی و غربی با مجموع اسکله‌هایی به طول ۲ هزار و ۲۰۰ متر است که با نصب تجهیزات مربوطه در این مرحله، هم‌اکنون ظرفیت بندر شهید رجایی به ۵.۷ میلیون تی ای یو کانتینر رسیده است.

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، اسکله‌های مرحله سه طرح توسعه بندر شهیدرجایی دارای قابلیت پذیرش کشتی‌های دارای ظرفیت ۱۸ هزار و ۴۰۰ تی ای یو کانتینر را دارد.

راستاد تاکید کرد: انتظار می‌رود تا قبل از پایان این دولت عملیات بهره‌برداری از این طرح شروع شود و حداقل ‌هزار متر از یک‌هزار و ۴۰۰متر اسکله این طرح به بهره‌برداری برسد.

افزایش ۳۰ درصدی ظرفیت صادرات فرآورده های نفتی از بندر شهید رجایی

یکی دیگر از برنامه های مهم و در دست اجرا در بندر شهید رجایی که ازبندرهای مهم به عنوان دروازه طلایی ایران ، انجام طرح های توسعه ای برای فعالیت های نفتی است.

مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان در این خصوص به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: طرح های توسعه ای برای فعالیت های نفتی در بندر شهیدرجایی از طریق جذب سرمایه گذار در بندر نفتی خلیج فارس و همچنین احداث سه پست اسکله نفتی جدید بعنوان طرح های مهم توسعه ای سازمان بنادر و دریانوردی (طرح سال جهش تولید ) در حال انجام است.

علیرضا محمدی کرجی ران بیان داشت: با بهره برداری از این طرح ها در آینده ای نزدیک ظرفیت صادرات فرآورده های نفتی از بندر شهید رجایی بیش از ۳۰ درصد افزایش می یابد.

وی خاطرنشان کرد: از ابتدای سال جاری تا پایان مرداد ماه امسال تعداد ۴۹۸ فروند کشتی حامل فرآوردهای نفتی در اسکله‌های تحت نظارت بندر نفتی خلیج فارس واقع در بندرشهید رجایی تخلیه و بارگیری شده است .

محمدی کرجی ران با اشاره به اعمال تحریم ها بخصوص در حوزه حمل و نقل دریایی و صادرات مواد نفتی، گفت: با وجود چالش های تحمیلی خوشبختانه با تدابیر اتخاذ شده در همسنجی صورت گرفته با مدت مشابه پارسال نه تنها در حوزه نفتی کاهش رویت نشده بلکه آمارها رشد شش درصدی را در این بخش نشان می دهد .

وی خاطرنشان کرد: بندر خلیج فارس با دارا بودن ۴۴۰ هزار متر مکعب مخازن درحال بهره‌برداری و یک میلیون و ۹۰ هزار مترمکعب درحال ساخت نقش بسزایی در امر صادرات، ترانزیت و سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در آب‌های خلیج فارس دارد.

کرجی ران در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: یکی از مهم ترین اقدام های انجام شده برای توسعه هر چه بیشتر بندر شهید رجایی ، تجهیز ترمینال دو این بندر است که طی آن سال گذشته ۱۲ جرثقیل به این پایانه اضافه شد.

وی تصریح کرد: در بندر شهید رجایی حدود دو هزار پلاک یخچالی وجود دارد که امکان پذیرش هر نوع کالای وارداتی و صادراتی که نیازمند خدمات سردخانه‌ای بسته به دمای استاندارد مورد نیاز برای نگهداری کالا باشد را فراهم کرده است.

به گفته کرجی ران در این بندر مهم و راهبردی ۵۰ پایانه و محوطه نگهداری کالا با راهبری بخش خصوصی فعالیت دارند و همه فعالان بخش دولتی و خصوصی امکانات و تسهیلات ویژه‌ای را فراهم کرده‌اند تا خدمات تخلیه کالا از کشتی، بارگیری محموله‌های صادراتی و خروج کالاها از بندر در کمترین زمان ممکن و با بهترین کیفیت، انجام شود.

بندر نفتی خلیج فارس به عنوان زون نفتی منطقه وی‍ژ اقتصادی بندر شهید رجایی با ۱۲ پست اسکله به عنوان مهمترین بندر نفتی زیر مجموعه سازمان بنادر و دریانوردی فعالیت می نماید .

۵۰ میلیون تن ظرفیت بندر شهیدرجایی افزایش می‌یابد

طبق اعلام مسوولان اداره کل بنادر و دریانوردی هرمزگان ترمینال مکانیزه مواد معدنی بندرشهیدرجایی با ظرفیت سالانه ۵۰ میلیون تن از دیگر طرح‌های در حال احداث است که ظرفیت فعلی بندر را تا ۵۰ ملیون تن افزایش می‌دهد.

 این ترمینال با توجه به هدف‌گذاری‌ها در صنعت فولاد قادر به رفع نیاز کارخانه‌های فولاد کشور است و در قالب قرارداد سرمایه‌گذاری و توسط بخش غیردولتی انجام می‌شود.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی تیرماه امسال در مراسم تودیع و معارفه مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان با اشاره به انعقاد ابر پروژه احداث پایانه تمام مکانیزه معدنی و فولادی در بندر شهید رجایی افزود: این طرح که به تنهایی حدود یک سوم از تمام طرح‌های سرمایه‌گذاری سازمان بنادر و دریانوردی از نظر میزان اعتبار مورد نیاز به خود اختصاص داده از اولویت‌های مهم این سازمان است.

محمد راستاد خطاب به مدیرکل جدید بنادر و دریانوردی هرمزگان گفت: یکی از اولویت مهم شما عملیاتی کردن این ابرپروژه در این دولت باشد اینکه مراحل عملیاتی این طرح با سرعت پیش برود جزو دغدغه‌های جدی باشد.

توسعه حمل و نقل ریلی از راهبردهای مهم دولت در بندر شهید رجایی

امکان انتقال سریع مواد اولیه، کاهش مصرف انرژی، سرعت‌بخشی به صادرات کالاهای تولیدی و یکسان سازی آیین نامه‌های مشترک در سطح بین‌المللی با تقویت حمل و نقل چند وجهی از مهم‌ترین مزیت‌هایی است که منجر به توسعه بازرگانی بین‌المللی و جهش تولید در کشور خواهد شد و این رویکرد از راهبردهای مهم دولت در بندر شهید رجایی است.

مسوول امور لجستیک و حمل و نقل چند وجهی اداره کل بنادر و دریانوردی هرمزگان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سال گذشته بیش از ۷۲ میلیون تن انواع کالای نفتی و غیرنفتی در بزرگترین بندر بازرگانی ایران تخلیه و بارگیری شد که کمتر از ۱۰ درصد از این میزان از طریق خطوط ریلی بندر شهید رجایی جابه جا شده است.

کریم میخوش با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۶۰ کیلومتر خط ریلی در بندر شهید رجایی وجود دارد، افزود: ما به دنبال افزایش سهم جابه جایی ریلی به بیش از ۲۰ درصد در این بندر هستیم که لازمه تحقق آن توسعه هر چه بیشتر همکاری‌های بین بخشی و فراهم سازی زیرساخت های لازم است.

وی با اشاره به ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های ایجاد شده در راستای گسترش و تعمیم حمل و نقل ترکیبی در بندر شهیدرجایی بیان داشت: سال گذشته ایجاد خطوط جدید، بازسازی و نوسازی خطوط ریلی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های عمرانی این بندر بود.

وی اضافه کرد: امسال نیز با بهره گیری از مزیت‌های ایجاد شده با هدف یکسان سازی فعالیت‌ها،  حفظ و توسعه بازارهای صادراتی به منظور حمایت از تولید در کشور و منطقه را به جدیت دنبال می کنیم.

میخوش به برنامه‌های تدوین شده در راستای تحقق سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه و اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور اشاره‌ داشت و گفت: توسعه حمل و نقل چند وجهی (افزایش سهم ریل در بنادر کشور) به عنوان یک راهبرد در سال جهش تولید، در دستور کار است.

توسعه بندر شهید رجایی و افزایش توان رقابتی

بندر شهید رجایی با توجه به موقعیت ممتاز جغرافیایی، داشتن روابط دریایی و مبادله کالا با ۸۰ بندر شاخص بین المللی، تجهیزات و امکانات پیشرفته در دوران پسا برجام به عنوان کلید طلایی تجارت ایران مطرح بوده و هم اکنون نیز از جایگاه ویژه ای در خاورمیانه و عرصه تجارت جهانی برخوردار است و روند رشد و توسعه آن که نشان از توسعه اقتصاد ایران دارد، با قدرت در حال انجام است.

با توجه به اینکه این بندر سهم قابل ملاحظه ای در تجارت ملی و منطقه ای دارد، با ارتقاء و توسعه هر چه بیشتر ظرفیت آن ، قابلیت رقابت پذیریش در سطح بین الملل افزایش خواهد یافت .

توجه دولت تدبیر و امید به اهمیت توسعه بندر شهید رجایی به عنوان نقطه آغازین روند پیشرفت آن در بلند مدت در دستور کار سازمان بنادر و دریانوردی قرار گرفته تا این بندر با احداث ۵ حوضچه جدید و احداث ۱۲ هزار متر اسکله در ۳۹ پست در بازه زمانی ۲۰۳۰ و در نهایت ۲۰۴۰ این بندر با ظرفیت بیش از ۲۰ میلیون کانتینر در سال بتواند در منطقه خاورمیانه نقش آفرینی کند.
ایجاد و راه اندازی شهر لجستیک، اجرای طرح جامع بندری، ساخت آزادراه شهید رجایی، راه اندازی ترمینال ریلی - نفتی، ساخت ترمینال ریلی - مواد معدنی و ساخت ترمینال مکانیزه غلات از مهم ترین برنامه های بندر شهید رجایی در بلند مدت برای توسعه ترانزیت و لجستیک در منطقه است.