مشاور تحصیلی: انتخاب رشته تضمینی دروغ محض است

دکتر ولی‌الله قربانی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در ساری افزود : ملاک سازمان سنجش در پذیرش دانشجو نمره دانش آموز در سهمیه و زیرگروه است که طبق آن اولویت های متقاضی را برای قبولی در دانشگاه می سنجد.
وی با بیان اینکه انتخاب رشته براساس مشورت با مشاور می تواند برای متقاضیان نتایج بهتری دربرداشته باشد، گفت : اما افراد خودشان نیز می توانند به صورت فردی انتخاب رشته کنند و استفاده از مشاوران یک کاری ضروری نیست.
این مشاور تحصیلی اظهار داشت : در انتخاب رشته فردی و بدون مشاور باید چند نکته از جمله مطالعه پیرامون تعداد پذیرفته شوندگان در رشته های مورد علاقه، همخوانی نمره و رتبه با میزان سهمیه پذیرش دانشگاه‌ مد نظر، مورد توجه قرار گیرد.

قربانی با تاکید بر اینکه مشاوران آگاهی کاملی از این مسائل دارند، افزود : اما کسی نمی تواند ادعا کند می تواند با هر رتبه ای برای قبولی دانشگاه معجزه کند و باعث قبولی شود و چنین ادعایی فقط جنبه بازاریابی دارد و نوعی سوء‌استفاده از احساسات و شرایط داوطلب و خانواده او است.

وی با تشریح روند محاسبه نمره کنکور دانش آموزان برای پذیرش در دانشگاه ها و چگونگی قبولی یک نفر در رشته و دانشگاه خاص ، گفت : سازمان سنجش پذیرش کنکوری ها در دانشگاه ها را بر اساس رتبه هر شرکت کننده مشخص می کند به این ترتیب که اول تکلیف دانش آموزی که رتبه یک را آورد مشخص می شود و بعد رتبه ۲ و به همین ترتیب پیش می رود تا وضعیت تمامی کسانی که حق انتخاب رشته داشتند و انتخاب رشته کردند ، مشخص شود.

این مشاور تحصیلی توضیح داد : در این روند وقتی تکلیف یک شرکت کننده در کنکور با اولویت رتبه اش مشخص می شود به این معناست که تکلیف یک صندلی دانشگاه مشخص شده است و از این طریق وضعیت تک تک دانشگاه ها تعیین تکلیف می شود و این روند تا پایان یافتن تعداد صندلی های خالی دانشگاه ها ادامه می یابد.

وی افزود : بر همین اساس افرادی که در کنکور شرکت کردند، یک کارنامه دارند که در آن بر اساس رتبه ای که کسب کرده اند ، مشخص شده است که حق تعیین رشته را دارند یا ندارند. در واقع فردی که حق تعیین رشته را ندارد به این معناست که تا پیش از این که نوبت به بررسی رتبه او برسد ، صندلی های دانشگاه ها پر می شود و جای خالی برایش باقی نمی ماند ولی کسی که حق انتخاب رشته دارد باید به نمره اش در زیرگروه های مختلف توجه کند تا بتواند با ارزیابی درست دانشگاه محل تحصیل احتمالی خود را انتخاب کند.

قربانی با اظهار این که معمولا مشاوران با اطلاعاتی که از قبل در باره وضعیت دانشگاه ها و رشته های مختلف و میزان استقبال کنکوری ها به رشته ها و دانشگاه های مختلف دارند در این مرحله می توانند کمک کار دانش آموزان باشند ، گفت : با این وصف انتخاب رشته توسط مشاوران به معنای قبولی حتمی دانش آموز در رشته دلبخواه و دانشگاه مورد نظر نیست و حتی گاهی ممکن است به قبولی دانش آموز در هیچ یک از رشته ها و دانشگاه ها نینجامد.

وی افزود : متاسفانه دیده شده برخی از مشاوران که وعده قبولی تضمینی را می دهند ، رشته ها و دانشگاه هایی را برای دانش آموزان انتخاب می کنند که حتی اگر دانش آموز خودش بدون حضور مشاور هم انتخاب می کرد به صورت صد در صدی قبول می شد و این موارد را به عنوان موفقیت خودشان در انتخاب رشته تلقی می کنند و عنوان انتخاب رشته با قبولی تضمینی را رویش می گذارند.

این مشاور تحصیلی گفت : دانش آموزان باید بدانند که استفاده از مشاوره افراد خبره در هر زمینه ای پسندیده است ، ولی به یاد داشته باشند که هیچ مشاوری نمی تواند برای دانش آموزی که مثلا نمره قبولی رشته پزشکی دانشگاه تهران را نیاورد ، قبولی در این رشته در دانشگاه تهران تضمین کند و به همین دلیل معمولا برخی از مشاوران با نگاه به کارنامه دانش آموز کنکوری ، ابتدا سعی می کنند سطح توقع او و خانواده اش را پایین بیاورند و سپس رشته ها و دانشگاه هایی را برایش انتخاب می کنند که بتوانند قبولبی تضمینی مورد ادعای خودشان را محقق کنند.

اولویت‌های انتخاب رشته

قربانی به اولویت های انتخاب رشته اشاره کرد و گفت: برای انتخاب رشته تحصیلی دانشگاهی نیاز است سه اولویت اصلی در نظر گرفته شود.

قربانی اولویت نخست را علاقه مندی فرد دانست و افزود : برای موفقیت در هر رشته تحصیلی ابتدا باید فرد مورد نظر به رشته تحصیلی خود علاقه مند باشد و با آن ارتباط برقرار کند.

وی با بیان اینکه هر رشته می تواند مسیر زندگی یک دانشجو را تا پایان عمر تغییر دهد ، گفت: انتخاب رشته درست به اندازه اهمیت تحصیل است و نباید نسبت به آن بی توجهی کرد.

این کارشناس علوم تربیتی شاخص بعدی را توانایی فرد در رشته انتخابی عنوان کرد و افزود : برای مثال اگر متقاضی به رشته مهندسی مکانیک علاقه دارد ، حتما باید دارای توانایی و استعداد خوبی در ریاضیات باشد که اغلب سرفصل های درسی این رشته را شامل می شود.
قربانی سنجش توانایی افراد در رشته های انتخابی را بسیار حایز اهمیت دانست و گفت : متاسفانه در اغلب موارد این شاخصه از سوی خود فرد یا بنا بر تمایلات والدین نادیده گرفته می شود.
وی دلزدگی از ادامه تحصیل، تغییر رشته در مقاطع دانشگاهی ، بیکاری و ترک تحصیل را از عوارض ناشی از نادیده گرفتن تناسب توانایی فرد با رشته درسی عنوان کرد.
این مشاور تحصیلی در نهایت بازار کار را از شاخص های دیگر انتخاب رشته دانست و افزود : فرد باید برای خود دورنمای شغلی ترسیم کند و بازار کار رشته خود را بسنجد.
قربانی برخی ادعاها در مورد رشته ها را بزرگ نمایی بدون پشتوانه توصیف کرد و ادامه داد : در انتخاب رشته با سرنوشت یک جوان رو به رو هستیم و باید منطقی و بر اساس واقعیت بازار کار کشور تصمیم گیری و یا راهنمایی کنیم. 

منطقی انتخاب کنید نه احساسی
او همچنین به مشکل انتخاب رشته احساسی بر اساس رویاپردازی اشاره کرد و گفت: این گونه انتخاب نه تنها گزینه های داوطلب را محدود می کند، بلکه شانس قبولی را بسیار کاهش می دهد. 
این مشاور تحصیلی افزود: متقاضی مجاز انتخاب رشته باید ۲۵ درصد بر اساس خوشبینی ، ۵۰ درصد بر اساس واقع بینی و ۲۵ درصد نیز بر اساس بدبینی انتخاب رشته کند که ضریب قبولی در اولویت های واقع بینانه بسیار بالاتر از دیگر اولویت ها است. 

وی توضیح داد : با توجه به این که هر دانش آموز بر اساس کارنامه کنکور می تواند دهها رشته تحصیلی را به ترتیب اولویت برای خودش انتخاب کند ، پس بهتر است مثلا اگر ۱۰۰ اولویت انتخاب رشته دارد ، ۲۵ اولویت اول را به رشته هایی بدهد که احتمال کمی برای قبولیش وجود دارد ولی کاملا منتفی نیست و در عین حال این دسته از رشته ها برای دانش آموز هم اولویت محسوب می شود.

قربانی گفت : ۵۰ رشته بعدی بهتر است بر واقعیت نمره دانش آموز و سطح و جایگاه دانشگاهی که کد رشته را ارائه می کند ، مبتنی باشد یعنی به عبارتی سطح نمرات در حدی است که احتمال قبولی در آن کد رشته ها برایش متصور است و به طور معمول هم غالب دانش آموزان قبولیشان هر سال از بین همین ۵۰ رشته محقق می شود.

وی افزود : ۲۵ رشته آخر هم باید بر این اساس انتخاب شود که ممکن است در هیچ یک از ۵۰ کد رشته واقع بینانه قبول نشود در نتیجه برای این که به طور کلی دانشگاه را از دست ندهد ، باید این  با نگاه بدبینانه کد رشته ها را انتخاب کند که احتمال قبولیش در آنها بالاست و به صورت قطعی می داند که قبول می شود.

قربانی با اظهار این که اصولا مشاوران تحصیلی هم انتخاب رشته را برای دانش آموزان بر همین اساس انجام می دهند ، گفت : در این سبک از انتخاب رشته حتی اگر دانش آموز در ۵۰ رشته واقع بینانه قبول نشود ، حتما در ۲۵ رشته بدبینامه قبول می شود ضمن این که معمولا افرادی که انتخاب رشته ضمانتی را مطرح می کنند بر تعداد رشته های بدبینانه اضافه می کنند و گاهی بیش از نیمی از کدرشته ها را بر همین اساس انتخاب می کنند و به همین خاطر هم اسمش را انتخاب رشته با قبولی تضمینی گذاشته اند ، در حالی که در واقع امر نوعی کلاهبرداری از دانش آموز و خانواده اش انجام داده است. 

این مشاور تحصیلی پیشنهاد کرد : دانش آموزان برای انتخاب رشته واقع بینانه عمل کنند تا به نتیجه مطلوب دست یابند و باید بدانند که اولویت بندی رویایی فقط متقاضی را از گردونه اصلی و قبولی در دانشگاه خارج می‌کند و انتخاب کدرشته بر اساس نگاه کاملا بدبینانه هم به نوعی سبب می شود تا حقش برای تحصیل در رشته ای که احتمالا بیشتر مورد علاقه اش بود و مطلوب تر ارزیابی می شد ، پایمال شود.
وی با تاکید بر این که باید میان رتبه دانش آموز با کدرشته مورد نظر و همچنین نوع پذیرش دانشگاه مورد علاقه همخوانی وجود داشته باشند تا نتیجه آن رضایت بخش باشد ، گفت : در مرحله انتخاب رشته برای دانشگاه هیچ معجزه ای رخ نخواهد داد و والدین و دانشجویان آینده بهتر است به تبلیغات شعبده ای توجه نکنند و نگاه واقع بینانه داشته باشند تا منجر به یاس و ناامیدیشان نشود.

امسال حدود یک میلیون و ۳۹۱ هزار داوطلب در کنکور سراسری شرکت کردند که از این تعداد ۵۰ هزار و ۱۰۰ نفر از استان مازندران بودند.