درحال حاضر هشت میلیون تن کالا اعم از خوراکی، بهداشتی، مواد اولیه، صنعتی و کشاورزی در گمرکات کشور شامل داخل محوطهها و انبارهای بندری و کشتی‌های در صف انتظار تخلیه منتظر ساماندهی هرچه سریع‌ترهستند که بخشی ازاین کالاها سهم هرمزگان است.
یکی از اهداف مهم سفر معاون اول رییس جمهوری به هرمزگان ساماندهی به کالاهای موجود در گمرک بود که وی ضمن بررسی وضعیت کالاهای انباشت شده در گمرک بر تسریع و ترخیص کالاها از گمرکات کشور به ویژه از گمرک های استان هرمزگان تاکید کرد.
اسحاق جهانگیری پنجم مهرجاری در جریان بازدید از بخش‌های مختلف بندر شهید رجایی همچون اسکله، اتاق فرمان و روند بارگیری و تخلیه کشتی‌ها، با توضیح استاندار هرمزگان و رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، در جریان آخرین وضعیت موجودی انبارها و میزان واردات و صادرات کالا در این بندر قرار گرفت.
در این نشست که استاندار هرمزگان و رییس سازمان بنادی و دریانوردی نیز حضور داشتند، موضوع ماندگاری برخی کالاهای اساسی و مواد اولیه کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی مورد بحث وتبادل نظر قرار گرفت و تصمیم‌های لازم برای حل این مشکل اتخاذ شد.
همچنین مقرر شد کالاهای اساسی در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با شیوه‌نامه‌ای که وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، صنعت، معدن وتجارت، بانک مرکزی، گمرک و سازمان بنادر بزودی توافق و اعلام می‌کنند، از گمرکات ترخیص و در اختیار مردم قرار گیرد.
همچنین درخصوص مواداولیه، تجهیزات و قطعات کارخانه‌ها که تا این لحظه در گمرکات کشور وجود دارد، مقرر شد اگر واردکننده و صاحب کالا خودش ارز مورد نیاز را تامین کند، در سریع‌ترین زمان امکان ترخیص کالا از گمرکات برای وی فراهم شود.
البته با وجود دستور صریح معاون اول به مسوولان یاد شده ولی در نشست هرمزگان بطور کامل به نتیجه نهایی نرسید و مقرر شده بازهم همین مسوولان در تهران نشست ها را دنبال کنند که بخشی از آن مشکلات ارزی و بخش دیگر آن مربوط به اصلاح بخشنامه ها و مقررات است.
انباشت هشت میلیون تن کالا در گمرکات کشور
رییس کل گمرک ایران نیز در این سفر با بیان اینکه یکی از برنامههای سفر معاون اول رییس جمهوری به هرمزگان تعیین تکلیف سریع‌تر کالاهای سریع الفساد و اموال تملیکی در گمرک شهید رجایی است
مهدی میراشرفی در جریان بازدید جهانگیری معاون اول رییس جمهوری از بندرشهید رجایی و برررسی آخرین وضعیت موجودی انبارها و میزان واردات و صادرات کالا در گمرک این بندر اظهارداشت: گمرک شهید رجایی به عنوان مهم‌ترین گمرک کشور، امانتدار کالاهای گمرکی در این منطقه است.
به گفته وی، از هشت میلیون تن کالاهای مانده در گمرکات کشور، هفت میلیون تن کالای اساسی و غیر اساسی و یک میلون تن کالای کانتینری است و هم‌اکنون، اکنون ۲ کشتی روغن در گمرک شهید رجایی در انتظار تخلیه است.
رییس کل گمرک ایران ابرازداشت: بخشی از این کالاها مربوط به بخش خصوصی و وارد کنندگان و بخشی دیگر نیز مواد اولیه و مصرفی در این گمرک نگهداری می‌شود که با توجه به محدودیت فضای نگهداری انتظار می‌رود صاحبان کالاها نسبت به سرعت بخشی و انتقال کالاهای خود اقدام کنند.
صاحبان ۲۳ هزار تن کالا از تسهیلات ترخیص کالا استقبال کردند
معاون فنی و امور گمرکی گمرک اما ششم مهرماه امسال در برنامه گفتگوی شبکه خبر اظهارداشت: میزان کالاهای اساسی ترخیص شده از گمرکات حدود ۱۱ میلیون و نیم تن به ارزش پنج میلیارد دلار بوده که نسبت به سال گذشته از نظر وزنی تفاوت چندانی نکرده، ولی مقداری از کالاهای اساسی امسال به گندم اختصاص داده شده که از نظر ارزش مقداری پایین‌تر است.
طبق گفته‌های مهرداد جمال ارونقی، هم‌اکنون سه و نیم میلیون تن کالا شامل ۲۵ قلم کالای اساسی در گمرکات و بنادر مهم کشور موجود است، سه و نیم میلیون تن کالای غیر اساسی که بیشتر آن در بندر شهید رجایی و حدود ۲۵ هزار کالای غیر کانتینری هم در گمرکات موجود هست که باید نسبت به اظهار و انجام تشریفات گمرکی برای ترخیص این کالاها اقدام شود.
وی تامین ارز را به عنوان مشکل اصلی ترخیص کالا از گمرک نام برد و ابرازداشت: تنها صاحبان ۲۳ هزار تن کالای اساسی از ۲ و ۷ میلیون تن کالای موجود در گمرک از تسهیلات ترخیص بدون تشریفات کالا استقبال کردند.
کالاهای وارداتی نباید بیش از مدت متعارف در انبار گمرکات باقی بماند
معاون اول رییس جمهوری در این دوره از سفر به استان هرمزگان درنشست مشترک وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی، رییس کل بانک مرکزی، گمرک و سازمان بنادر و دریانوردی، با اشاره به گزارش رییس کل گمرک مبنی بر باقی ماندن هشت میلیون تن کالا در بنادر کشور گفت: باید هرچه سریع‌تر دلیل اصلی ماندگاری کالاهای گمرکی در بنادر مشخص شود و کالاهای وارداتی بیش از مدت متعارف در انبار گمرکات باقی نماند.
جهانگیری افزود: گمرک محلی برای انبار و نگهداری کالا نیست و باید مقرراتی وضع شود تا هزینه انبارداری کالاهایی که بیش از مدت متعارف در گمرک باقی می‌مانند، برای صاحبان کالا مقرون به صرفه نباشد و او را ملزم به تخلیه کالای خود از بنادر کند.
وی بیان داشت: البته برخی موارد مربوط به کالاهایی است که منشا ارز پرداختی آن هنوز برای بانک مرکزی مشخص نشده که لازم است برای حل مشکل مربوط به این کالاها و به ویژه کالاهای ضروری و اساسی و مواداولیه کارخانه‌ها تصمیم‌های لازم اتخاذ شود.
معاون اول رییس جمهوری، دولت ۲ موضوع را بعنوان خط قرمز تلقی می‌کند، اظهارداشت: از یک سو نباید موضوعی را بر بانک مرکزی و نظام ارزی کشور تحمیل کنیم و از سوی دیگر باید کالاهای اساسی مورد نیاز مردم و مواد اولیه کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی در اختیار مردم قرار گیرد.
جهانگیری، با تاکید بر اینکه هیچ‌کس حق ندارد به بهانه اجرای مقررات مانع از ترخیص کالاهای اساسی مورد نیاز مردم شود، خاطرنشان کرد: البته این به معنای رعایت نکردن مقررات نیست بلکه منظور سرعت بخشیدن به کارها و انجام تشریفات لازم در کوتاه‌ترین زمان ممکن است.
وی یادآور شد: همه باید در برابر رفع مشکلات مردم احساس کنیم و اگر در شرایط عادی برخی فرآیندها ظرف یک ماه انجام می‌شد، امروز که در شرایط محدودیت ارزی و فشارهای متعدد هستیم، این کارها باید درمدت یک هفته به سرانجام برسد.
معاون اول رییس جمهوری همچنین با انتقاد از محافظه کاری بیش از حد برخی مدیران که به جای اتخاذ تصمیم‌های راهگشا برای حل مشکلات کشور، نگران بازخواست دستگاه‌های نظارتی هستند، گفت: مدیران کشور مسوولیت پیدا کرده‌اند تا مشکلات را برطرف کنند و درشرایطی که مردم به واسطه تحریم و شیوع کرونا تحت فشار هستند، نباید ترس از بازخواست دستگاه‌های نظارتی باعث شود در حل مشکلات مردم کوتاهی و سستی کنیم.
اکنون یک هفته از سفر معاون اول رییس جمهوری به هرمزگان می‌گذرد و هنوز اقدام‌های عملی و رسانه‌ای آن اعلام نشده ولی آنچه از این سفر برمی‌آید تلاش دستگاه‌ها به ویژه بانک مرکزی، گمرک، بنادر ودریانوردی، استاندارد، انتظامی و اموال تملیکی حکایت دارد که بایستی به وضعیت رسوب این کالاها پایان داده شود.
اما اینکه دستگاه‌های دست‌اندارکار چقدر به اهمیت این موضوع پی برده و باید در زمینه ترخیص کالا تلاش جمعی داشته باشند بماند؛ اما برخی ازاین کالاها جنبه حیاتی دارد که باید زودتر از سایر کالاها ترخیص شوند که امروز قوت مردم و بیماران کرونایی به آن نیاز شدید دارند.
از سویی به واسطه نبود برنامه، برخی از این کالاها آنقدر در گمرک می‌ماند که دیگر قابل استفاده و ترخیص نیست که مسیر معدوم سازی و هدر رفت سرمایه دارد،لذا اقدام عاجل برای تعیین تکلیف این‌گونه کالاها به عنوان یک ضرورت در زمان حاضر است.
شماری دیگراز کالاهای وارداتی به گمرک جنبه قاچاق و ممنوعه است که نیاز به ساماندهی و تعیین تکلیف دارند و باید مسیرهای قانونی آن طی شود،از طرفی نباید اجازه داد کالاهایی را ارزش توزیع در کشور را ندارد، وارد شود.
بخش دیگری از کالاها به برنامه استعلام‌ها و مجوزها نیاز دارد که دوران آن خیلی طولانی می‌شود به طوری که حتی تاریخ مصرف آن هم می‌گذرد و قابل بازگشت هم نیست و این یک مشکل بزرگ برسر راه ترخیص کالاها بوده که باید چاره‌اندیشی شود.
قصه دیگر ترخیص بخشی دیگر از این کالاهاست که که کالا وارد شده ولی ارز مورد نیاز آن تامین نشده و بعضا تفاوت ارزی بین خرید تا ارسال به گمرک وهمچنین شرایط حال دارند که دراین زمینه مشکلاتی برای تامین ارز به وجود آورده و ازیک سو صاحب کالا و از سوی دیگر بانک مرکزی با آن درگیرهستند که یا به این کالاها ارز تخصیص یابد یا خیر.
و در نهایت کالاهایی هم هستند که تاجر به دلیل ارزان بودن انبارداری و محافظت در انبارها ومحوطه‌های گمرکی، تشیخص داده کم کم ترخیص کند و نگران اینکه مردم به این کالاها نیازدارند بلکه درپی افزایش قیمت و به چند برابر رساندن آن است، لذا با این دسته بایستی برخوردهای جدی و قانونی شود.
مشکلات ارزی عمده‌ترین علت رسوب کالاها
ناظر گمرکات هرمزگان در این رابطه در گفتوگو با ایرنا، مشکلات ارزی را عمده‌ترین علت رسوب کالاها عنوان کرد و افزود: از سویی نمی‌توان به هر کالایی که وارد کشور می‌شود مجوز داد، اگر قرار است استاندارد حافظ سلامت و ایمنی مردم باشد، فرآیندهای ترخیص کالا باید به درستی اجرا شود.
ابوالفضل اکبرپور ادامه داد: گمرک تا مجوزهای قانونی را کسب نکند نمی‌تواند اجازه ترخیص کالا را صادر کند، پس اگر کالایی شرایط ترخیص از گمرک را داشته باشد، قطعا انجام می‌شود.
وی، گمرک را حامی تولیدکنندگان داخلی و بازرگانان واقعی دانست و ابرازداشت: سیاست و تلاش گمرک مبنی بر حمایت از تولیدکنندگان داخلی در راستای اجرای منویات مقام معظم رهبری و حمایت از تولید ملی و تحقق شعار سال که جهش تولید است.
اکنون مردم درانتظارند که بعد از این سفر چه اقدامی در راستای تسریع ترخیص کالا وتعیین تکلیف این کالاها دراین استان صورت گرفته و مسوولان چه تصمیم گرفته تا سرمایه‌های ملی هدر نرود و زودتر به دست مصرف کننده برسد و از گرانی برخی ازاین کالاها جلوگیری شود.
مجتمع بندری شهید رجایی به‌عنوان بزرگترین بندر تجاری ایران دارای ظرفیت تخلیه وبارگیری با ظرفیت سالانه ۱۰۰ میلیون تن کالا، بزرگترین و مهم‌ترین بندر جمهوری اسلامی ایران است که به تنهایی ۵۸ درصد عملیات کالاهای غیرنفتی، ۴۳ درصد عملیات جا به جایی فرآورده‌های نفتی و ۸۵ درصد از عملیات کانتینری بنادر کشور را برعهده دارد.
از ۷۱ بندرتجاری و صیادی استان هرمزگان ۳۲ بندر آن ازجمله شهید رجایی، شهید باهنر، شهید ذاکری قشم کاوه، شهید حقانی، بندرلنگه، سیریک، کلاهی، کریان، تیاب، جاسک، چارک، آفتاب، قشم و جوادالائمه با داشتن گمرک فعال است.
نظر شما