سایه تردید بر آینده مناقشه ارمنستان- جمهوری آذربایجان

به گزارش ایرنا، وزارت خارجه ارمنستان روز گذشته( جمعه) از آمادگی این کشور برای مذاکره با هدف پایان دادن به مناقشه در منطقه قره‌باغ خبر داد و "حکمت حاجی اف" مشاور رییس جمهوری آذربایجان هم گفت: از سرگیری مذاکرات حل مناقشه پس از خروج نیروهای ارمنستان از منطقه قره‌باغ امکان‌پذیر خواهد بود.

ممکن است دو طرف آمادگی و تمایل برای مذاکره داشته باشند اما به نظر می‌رسد شدت درگیری‌ها به حدی است که هیچ طرفی حاضر به توقف کامل حملات نیست و شرایط حداقل در این مقطع زمانی برای مذاکره صلح مهیا نمی‌باشد.

در این میان درخواست‌های فراوان کشورها و مقامات جهان از ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای برقراری آتش‌بس نیز نتیجه نداده و این دو کشور همچنان بر تبادل آتش علیه یکدیگر گام برمی‌دارند.

نهادهایی همچون سازمان ملل، گروه مینسک و سازمان امنیت و همکاری اروپا نیز طی این چند روز نتوانسته‌اند اقدامات موثری برای توقف این درگیری‌ها انجام دهند. به همین دلیل شک و شبهاتی در مورد عملکرد موثر این نهادها در مناقشه‌های بین‌المللی ایجاد شده؛ یا آنها توان حل وفصل این گونه تنش‌ها را ندارند یا عزم سیاسی جدی در میان کشورها و نهادهای مرتبط با مناقشه قره‌باغ برای برقراری آتش‌بس در این منطقه وجود ندارد.

کارشناسان بر این باورند که  بعید است ارمنستان و جمهوری آذربایجان در این مقطع زمانی پای میز مذاکره بنشینند.  فیودور لوکیانوف  کارشناس مسائل آسیای میانه در این رابطه خاطر نشان کرد که فکر نمی کنم دو کشور در این مقطع زمانی تمایل جدی برای مذاکره داشته باشند.

وی افزود: شرایط به گونه‌ای پبش رفته که سخت است انتظار داشته باشیم یک طرف تبادل آتش را متوقف کند و به میز مذاکره بیاید. با توجه به اینکه باکو اعلام کرده فقط در شرایطی مذاکره می کند که ارمنستان بی قید و شرط از قره باغ خارج شود، شرایط پیچیده شده است.

در جدیدترین تحول مربوط به این درگیری‌ها، وزارت دفاع ارمنستان روز شنبه ضمن اعلام تداوم درگیری‌ها اعلام کرد که سه جنگنده جمهوری آذربایجان امروز در قره باغ سرنگون شده‌اند. همچنین صدای چندین انفجار صبح شنبه در مرکز قره‌باغ شنیده شد.

در همین حال نیکول پاشینیان در مصاحبه با شبکه فرانس ۲۴ ضمن اشاره به نقش آنکارا در مناقشه قره‌باغ اعلام کرد که ترکیه در مسیر سیاستهای توسعه‌طلبانه‌اش گام برمی دارد. وی افزود: ارمنستان آخرین مانع در مسیر پیشروی ترکیه و سیاستهای توسعه طلبانه‌اش به سوی شمال است.

تداوم رایزنی‌های بین‌المللی

سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه فدراسیون روسیه و محمد جواد ظریف همتای وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران روز گذشته در گفت‌وگویی تلفنی خواستار آتش بس فوری، کاهش تنش و جلوگیری از سخنان تحریک آمیز و ستیزه جویانه در منطقه مورد درگیری قره باغ میان جمهوری‌های ارمنستان و آذربایجان شدند. وزارت خارجه روسیه اعلام کرد در این مکالمه تلفنی وزیر خارجه روسیه و همتای ایرانی‌اش اوضاع درگیری در قره باغ کوهستانی را به طور مفصل مورد بحث قرار دادند و هر دو طرف از درگیری‌های گسترده ابراز نگرانی جدی کردند.

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه نیز روز جمعه در گفت‌وگوی تلفنی با نیکول پاشینیان نخست وزیر ارمنستان بر ضرورت توقف فوری درگیری‌ها در منطقه قره باغ تاکید کرد.  در این گفت‌وگوی تلفنی، پوتین و پاشینیان به تبادل نظر در خصوص اوضاع منطقه مناقشه ادامه داده و در رابطه با اطلاعات بدست آمده مبنی بر شرکت جنگجویان از منطقه خاورمیانه در مناقشه قره باغ ابراز نگرانی جدی کردند.  

پوتین بار دیگر بر ضرورت توقف فوری جنگ و از سرگیری تلاش‌های سیاسی و دیپلماتیک برای حل و فصل مناقشه در راستای بیانیه اخیر سران گروه مینسک شامل روسای جمهوری روسیه، فرانسه و آمریکا تاکید کرد.

همچنین رهبران اتحادیه اروپا طی نشست روز گذشته‌ شان خواستار برقراری آتش‌بس در سریع‌ترین زمان ممکن در منطقه قره‌باغ شدند. این رهبران در مورد درگیری‌های اخیر جمهوری آذربایجان با ارمنستان در قره باغ بحث و تبادل نظر کردند و خواستار برقراری آتش‌بس در این منطقه در سریعترین زمان ممکن می باشند.

امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فرانسه نیز روز گذشته (جمعه) با الهام علی‌اف رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان تلفنی در مورد جدیدترین تحولات مناقشه قره‌باغ گفتگو کرد. مکرون در این تماس از علی‌اف خواست به درگیری‌ها در قره‌باغ پایان دهد و مذاکرات صلح را از سر بگیرد.

در همین حال سازمان امنیت و همکاری اروپا و همچنین گروه میسنک طی بیانیه ای بار دیگر خواستار آتش بس فوری میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان شدند.

"توماس چامپبل" سخنگوی وزارت دفاع آمریکا نیز درخصوص درگیری های قره باغ گفت: پنتاگون رویدادهای منطقه در مورد مناقشه قره باغ را با دقت پیگپیری می کند. وی شرایط فعلی در منطقه مورد مناقشه قره باغ را بسیار متغیر عنوان و خاطرنشان کرد که آمریکا هر دو طرف مناقشه را به خاتمه دادن عملیات نظامی و از سرگیری روند مذاکرات در قالب گروه  میانجی مینسک دعوت کرده است.

روز یکشنبه ششم مهرماه جاری درگیری میان نظامیان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در مرزهای مشترک دو کشور از سر گرفته شد و  وزارت دفاع جمهوری آذربایجان با صدور بیانیه‌ای، نیروهای ارمنستان را آغاز کننده عملیات و نخست وزیر ارمنستان نیز جمهوری آذربایجان را آغاز کننده حمله دانست.
پس از درگیری‌های نظامی چند روزه ماه جولای (اواسط تیرماه) بین نیروهای جمهوری آذربایجان و ارمنستان که منجر به تلفات جانی نزد هر دو طرف شد، جنگ لفظی و برخی تحرکات دیپلماتیک به تنش در منطقه قفقاز دامن زد و بروز برخورد نظامی میان این دو کشور را قابل پیش‌بینی کرده بود. دو کشور چندین دهه برسر مالکیت منطقه قره‌باغ با یکدیگر اختلاف دارند.

در سال ۱۹۹۴ میلادی، به دنبال درگیری‌های چهارساله نظامی دو کشور، برخی دولت‌های اروپایی و منطقه برای پایان دادن به منازعات ارضی میان باکو و ایروان وارد عمل شدند و سرانجام با میانجیگری گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا، آتش‌بس میان طرفین مناقشه برقرار شد، اما تلاش‌های بین‌المللی برای حل مسالمت‌آمیز این مناقشه تا به امروز نتیجه‌ای نداشته است.