موضوع تندیس‌های بدقواره در فضای شهر همیشه با انتقاد اهل فن روبرو بوده است. انجمن مجسمه سازان ایران به عنوان مهمترین نهاد تخصصی فعال در حوزه مجسمه سازی یکی از منتقدان جدی این تندیس ها در میادین و فضاهای مخالف سهری بوده است اما این موضوع پس از ساخت تندیس‌هایی اخیرا در شهرستان‌ها بیشتر مورد توجه قرار گرفت؛ به نحوی که هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابراز تاسف کرد و این آثار را فاقد ارزش هنری خواند که از ساختار تکنیکی و جذابیت بصری و توانمندی سازنده برای خلق و اجرای یک اثر هنری برخودار نبودند.
مظفری به ضرورت تمام نهادهای سفارش‌دهنده آثار هنری و مجسمه های شهری از مشورت یک شورای تخصصی اشاره کرد و گفت: از حدود ۶۰ سال پیش تا کنون ۴ آیین‌نامه مبنی بر نحوه نظارت بر انتخاب، ساخت و نصب مجسمه ها و یادمان ها در میدان ها و اماکن عمومی داشتیم که همگی به عنوان قانون الزام آور است.
سعید شهلاپور، مجسمه‌ساز پیشکسوت در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا علت راه یافتن تندیس‌های بدتناسب به سطح شهرها را عدم به‌کارگیری کارشناسان در مناصب دولتی خواند و گفت: به نظر می‌رسد این آثار ضعیف تنها برای رفع تکلیف رخ داده است. وقتی برای این امور فراخوان داده نمی‌شود، طبیعی است اشخاصی دست به ساخت مجسمه سازی می‌زنند که شاید بتوانم بگویم نخستین تجربه آن‌ها بوده است.
شهرداری‌ها مجسمه‌سازان را با فراخوان برگزینند
وی گفت: برای ساخت مجسمه افراد مشهور حتما باید فراخوانی داده شود تا صاحب‌نظران بتوانند از میان هنرمندان انتخاب شوند و در نهایت نهادی مثل شهرداری‌ها با هنرمند برگزیده قرارداد ببندد. در تمام شهرهای بزرگ، فراخوان می‌گذارند و داوران نیز معرفی می‌شوند.
به نظر شما ما چند پزشک داریم که بتوانند عمل‌های حساسی مثل قلب باز انجام دهند؟ کار هنری هم همین است. نمی‌توان گفت چون شخصی فارغ‌التحصیل فلان دانشگاه است، پس می‌تواند تندیس‌هایی درخور پدید آورد. تمام مجسمه‌هایی که در تهران می‌بینید از جمله شهید همت یا شهید خرازی با فراخوان ساخته شده‌اند و کارهای قابل قبولی بودند. در مناطق دیگر کشور مثل مشهد و شیراز که فراخوان داده شد، آثار خوبی ساخته شدند.
وی افزود: امروزه بعضی افراد که سرکار هستند دغدغه هنر ندارند و حتی حاضر نیستند از کارشناسان کمک بگیرند. مسئولیت این امر نیز با سازمان زیباسازی یا نهادهای معادل در تمام شهرهاست. در شهرهای بزرگ کشور توانمندی‌های شایسته‌ای داریم و حتی در مواردی مانند تندیس شهید قاسم سلیمانی می‌تواند فراخوان ملی گذاشت.
شهلاپور گفت: در سال‌های پیش وقتی شهرهای کوچک‌تر امکانات ساخت مجسمه نداشتند، از سازمان زیباسازی درخواست فراخوان می‌کردند و این سازمان به نمایندگی از آن‌ها پیگیری این امر را بر عهده می‌گرفت. به نظر من می‌توان این پروژه‌ها و فراخوان‌ها را به انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز نیز سپرد تا تمام مراحل را از فراخوان تا گزینش هنرمندان انجام دهد و برگزیده به شهرداری مربوطه معرفی شود تا به قرارداد نهایی برسد. در گذشته به یاد دارم دانشکده‌هایی مثل هنرهای زیبا نیز چنین فراخوان‌هایی را دریافت می‌کردند. انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز ایران در حال حاضر می‌تواند این کار را به‌ویژه برای شهرهای کوچک‌تر انجام دهد.
وی با تاکید بر نظارت مستمر بر آثار تولید شده گفت: در هر کدام از این مجسمه‌های قابل قبول، گروه‌های کارشناسی مرتب به بازدید از پیشروی پروژه می‌پرداختند. دست کم باید به انجمن مجسمه‌سازان یا نهادهای دیگر مراجعه کنند تا هنرمندان شایسته را معرفی کنند.
فارغ‌التحصیلان باید تجربه کنند تا متخصص شوند
این هنرمند تجربه دانشجویان پس از فارغ التحصیلی را ضروری خواند و گفت: آیا وقتی دانشجوی پزشکی فارغ‌التحصیل می‌شود، بلافاصله می‌تواند عمل کند؟ در همه جای دنیا این طور است. فارغ‌التحصیلان باید این مسیر را با تجربه و سفر ادامه بدهند تا متخصص شوند. در این راه و به‌خصوص مجسمه‌سازی معاصر که ساخت پرتره یا تندیس اشخاص نیز جزو آن است، هنرمند مجسمه‌ساز به مواردی برخورد می‌کند که مسیری کاملاً جدید را پیش رو می‌بیند.
حراج های هنری چون سبب شدند که مردم آثار هنری را به چشم سرمایه ببینند و به جای طلا آن را خریداری کنند و اقتصاد هنر به چرخش بیفتد، حرکت مثبتی است. در دهه‌های پیش هیچ هنرمند مجسمه‌ساز یا نقاشی نمی‌توانست روی پای خود بایستد. حتی اگر بیست هنرمند بتوانند از چنین راه‌هایی اثرشان را به فروش برسانند، عالی است. باید این اقدامات ارزشمند را حمایت کرد چون از مشکلات پشت پرده خبر نداریم. گاهی پیش می‌آید که می‌خواهند اثری را در حراج ارائه کنند اما از ترس رسانه‌ها و خرده‌گیران، عقب می‌نشینند.
این هنرمند مجسمه ساز در پاسخ به مشکلات تحمیلی ویروس کرونا بر کارش گفت: من در حال حاضر به همان روال قبل از دوره همه‌گیری این بیماری، به کار خودم مشغولم و در آذرماه هم نمایشگاهی در پیش است که با احتمال بالایی برگزار خواهد شد. این روزها به سفارش‌ها نمی‌پردازم مگر آنکه موردی با روحیاتم سازگاری داشته باشد. چند سال است به کلاردشت آمده‌ام و امکاناتی که نیاز داشتم را اینجا فراهم آورده‌ام.
نظر شما