وضعیت صنایع دستی هرمزگان در روزگار سخت کرونایی

در طول حدود ۸ ماه واندی از شیوع کرونا، صنایع دستی این استان هم‌پای سایر مشاغل این چنینی با رکود در خرید و فروش روبرو شده و دیگر مثل گذشته خبری از برپایی نمایشگاه و یا عرضه به صورت مستقیم وجود ندارد، لذا صاحبان این مشاغل درتامین معیشت خود باید از طریق شبکه های اجتماعی اقدام به فروش کنند.

این استان دارای ۴۵ رشته صنایع دستی ازجمله نوار بافی {خوس بافی Khoos bafi – شک بافی Shak bafi – حضایه بافیHazaye bafi}، لباس محلی، حصیر بافی {سبد بافی - سواس بافی sovas bafi}، سفالگری سنتی، جهله سازی Jahleh sazi، رودوزی‌های سنتی {گلابتون دوزی (کمه زنی)، خوس دوزی، بادله دوزی، شک دوزی، سوزن دوزی – برقع دوزی، صنایع دستی دریایی، لنج سازی تزئینی، ساز سازی (بربط سازی – دهل Dohol – پیپه Pipae - کسر Keser)، چاقوسازی بلوچ، گرگوربافی Gargoor bafi، گلیم بافی (شیرکی پیچ)، نساجی سنتی (پارچه بافی – چادرشب بافی- عبا بافی) است که ۹۰درصد از صنایع دستی بدست بانوان خلق می‌شود.

صنایع سنتی، مجموعه هنرهای اصیل، بومی و مردمی هر استانی ریشه‌های عمیق و استوار در اعتقادات آداب، عادات، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی جامعه دارد ‏و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده اند و صنعتگران به عنوان خالق این هنرها از عمق جان در تولید اثر نقش آفرینی می‌کنند.

این صنایع هم میراث‌های فرهنگی و هنری که در طول قرون گذشته نسل به نسل به ما و سپس به آیندگان منتقل می‌شود بنابراین دارای ارزش مادی و معنوی بوده و نیازمند بهادادن به گونه صنایع که با سختی و دسترنج صنعتگران بوجود می‌آید

از سوی دیگر صنایع دستی از جمله ابزارهایی است که با بها دادن به آن می توان گام‌های موثری در حوزه ی اقتصادی برداشت، به طوری که می‌تواند به عنوان یکی از موانع صادرات غیرضروری نفت، زمینه های رشد اقتصادی را در کشور فراهم کند ازهمین رو توجه به فراهم کردن امکاناتی که تولید صنایع دستی را افزایش دهد، بسیار اهمیت دارد.

فروش محصول‌های صنایع دستی کاهش محسوسی داشته است

هنرمند صنایع دستی در شهرستان میناب در خصوص تاثیر شیوع بیماری کرونا بر فعالیت و کار و کسب خود به خبرنگار ایرنا گفت: تا قبل از شیوع این بیماری هرچند میزان فروش بسیار بالا نبود اما شرایط برای امرار معاش و کسب درآمد بهتر بود.

بلقیس رنجبری ادامه داد: این بیماری باعث تعطیلی پنجشنبه بازار میناب و به تبع آن کاهش میزان فروش محصول‌های صنایع دستی شده و خریداری وجود ندارد مگر کسانی که صنعتگر را از نزدیک می شناسند و یا اینکه با صفحه صنعتگر در شبکه‌های اجتماعی آشنا بوده و به مرور به وی اعتماد کرده‌اند.

وی ادامه داد: بسیاری از صنعتگران در شبکه‌های اجتماعی صفحه‌ای ندارند و حتی روش کار با این ابزارها را بلد نیستند و در نتیجه‌ی همه این‌ها سطح زندگی صنعتگران صنایع دستی کیفیت مطلوبی ندارد.

این هنرمند حصیربافی با اشاره به اینکه تسهیلات بانکی دوران کرونا را گرفته است، بیان داشت: وام بانکی که به عنوان وام دوران کرونا از آن یاد می‌شود هم فایده چندانی برای صنعتگر ندارد و با توجه به نبود ثبات در قیمت‌های مواد اولیه امکان برنامه ریزی هم وجود ندارد.

تهیه صنایع دستی دیگر جزو اولویت مردم نیست

هنرمند دیگر صنایع دستی هم به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: شیوع بیماری کرونا و انتشار ویروس کووید ۱۹ در کشور باعث کاهش رفت و آمد مردم شده و با توجه به اینکه مردم ابتدا محصول را مشاهده کرده و سپس خریداری می کردند، اکنون دیگر کارهای هنرمندان در معرض دید قرار ندارد.

فاطمه باستانی بیان داشت: پیامد این وضعیت در بازار مرکزی بندرعباس در روبه‌روی بانک ملی مرکزی در مرکز شهر قابل رویت است، مغازه‌هایی که در زمینه فروش صنایع دستی فعالیت می‌کردند زیان دیده و تعطیل شده‌اند.

بی‌ثباتی قیمت مواد اولیه صنایع دستی ربطی به دلار ندارد

وی اضافه کرد: قیمت مواد اولیه صنایع دستی هم هیچ ثباتی ندارد و جنسی که امروز ۲۰۰ هزار ریال است فردا ۲۵۰ و روز بعد از آن ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار ریال و یا بیشتر به فروش می‌رسد که این ربطی به قیمت دلار ندارد زیرا این مواد در درون کشور تهیه می‌شوند.

این هنرمند صنایع دستی که در زمینه فعالیت خود را از لباس به نقاشی تغییر داده است، تاکید کرد: در این بین تنها کسانی توانسته‌اند اندکی خود را سرپا نگهدارند که در زمینه لباس و یا بر بستر شبکه‌های اجتماعی فعالیت می‌کردند و یا کار عمده انجام می‌دادند.

باستانی بیان داشت: کار در زمینه لباس هم با توجه به برگزار نشدن مراسم‌ها دیگر مانند گذشته دارای رونق نبوده و هنرمندان این بخش هم با چالش های مختلی روبه‌رو هستند، از سوی دیگر کار بر بستر شبکه‌های اجتماعی نیز نیاز به آموزش و آشنا بودن با نحوه فعالیت در این شبکه‌ها دارد

وی عنوان کرد: اداره‌کل میراث فرهنگی،‌صنایع دستی و گردشگری نه تنها فعالیت چندانی در شبکه‌های اجتماعی برای معرفی خدمات و فعالیت‌های خود به مردم ندارد بلکه آماری از صنعتگرانی که در این شبکه‌ها فعالیت می‌کنند نیز ندارد و نمی‌داند چه کسانی در این شبکه‌ها دارای صفحه هستند.

این هنرمند صنایع دستی بیان داشت: شیوع کرونا با همه مشکل‌ها و دردسرهایی که داشته می‌توانست برای حضور فعالانه صنعتگران صنایع دستی در بستر شبکه‌های اجتماعی فرصت مغتنمی باشد که این نیاز به فعالیت واقعی و نه آماری اداره‌کل میراث فرهنگی هرمزگان دارد.

باستانی خاطرنشان کرد: آموزش هنرمندان برای فعالیت در شبکه‌های اجتماعی و معرفی صفحه‌های صنعتگران صنایع دستی در شبکه‌های اجتماعی حداقل کاری است که اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌توانست برای کمک به این افراد انجام دهد.

تسهیلات ۶۰ میلیون ریالی دوران کرونا تنها یک مُسکن است

وی ادامه داد: وام بانکی دوران کرونا که مبلغ آن ۶۰ میلیون ریال بوده اثر چندانی بر کار و کسب و زندگی هنرمند صنایع دستی نداشته و تنها یک مُسکن محسوب می‌شود.

باستانی عنوان کرد: هرچند دولت از بانک‌ها خواسته برای اعطای این وام ضامن نخواهند اما بانک ها برای همین مبلغ هم ضامن می‌خواهند و هم شرایطی همچون نداشتن بدهی برای دریافت آن وضع کرده‌اند، این درحالی است که زمانی که هنرمند برای دریافت این وام به اشخاص جهت ضامن شدن مراجعه می‌کنند مورد تمسخر قرار می‌گیرند و بسیاری از افراد ضامن نمی‌شوند.

وی افزود: هنرمند صنایع دستی باید بتواند با این وام مواد اولیه را حداقل برای ۶ ماه تا ۲ سال خود خریداری کند که مبلغ وام کفایت نمی کند و از طرفی نبود ثبات قیمتی هم مانع از اینکار می‌شود.

وی اضافه کرد: وام بانکی توسعه و تجهیز کارگاه که سقف آن پنج میلیارد ریال است هم شرایط مناسبی برای دریافت از طرف صنعتگران ندارد چراکه تنها یک ماه تنفس داشته و بازپرداخت ان ۲ ساله بوده و سودی حدود ۱۷ درصد دارد، با این شرایط هنرمندان صنایع دستی چگونه می‌توانند از پس بازپرداخت آن برآیند.

معرفی صفحه‌های صنعتگران از سوی نهادهای رسمی اطمنیان خاطر بیشتری به خریداران می‌دهد

این هنرمند صنایع دستی تصریح کرد: بهتر بود وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برنامه‌ریزی بهتری برای کمک به هنرمندان صنایع دستی می‌کرد و با دادن آموزش نحوه استفاده از شبکه‌های اجتماعی و معرفی آن‌ها به جامعه زمنیه رشد و بهبود شرایط را فراهم می‌ساخت.

باستانی خاطر نشان کرد: زمانی که صفحه‌های هنرمندان صنایع دستی از سوی اداره کل یا وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به مردم معرفی می‌شد خریداران راحت‌تر و با خیال آسوده از من صنعتگر خرید می‌کردند.

وی تاکید کرد: البته خود دارای صفحه در شبکه‌های اجتماعی هستم و کارهایم را از این طریق به فروش می‌رسانم اما معرفی صفحه‌های صنعتگران از سوی نهادهای رسمی اطمنیان خاطر بیشتری به خریداران می‌دهد.

افزایش خانه صنایع دستی در هرمزگان

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان ضمن حمایت از صنعتگران استان گفت: افزایش خانه های صنایع دستی با هدف جهش تولید در استان نیازمند حمایت همه‌جانبه مسوولان از آن است.

رضا برومند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در راستای تحقق شعار سال یعنی جهش تولید درحال حاضر ۲۷ خانه صنایع دستی در این استان وجود دارد که تلاش داریم تعداد آن‌ها را به ۳۷ خانه برسانیم.

وی ادامه داد: این برنامه در راستای افزایش تولید و بهبود معیشت صنعتگران صنایع دستی هرمزگان انجام می‌شود و آثار اجتماعی آن هم قابل ملاحظه خواهد بود.

وی اضافه کرد: در این خانه‌ها علاوه‌بر تولید صنایع دستی به افراد علاقه‌مند آموزش هم داده می‌شود و فعالان صنایع دستی می‌توانند نسبت به برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت و بلند مدت برای تولید، بازاریابی و فروش محصول‌های خود اقدام کنند.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان با اشاره به اینکه این فعالیت‌ها می‌توانند پیش زمینه‌ای برای توسعه فعالیت‌های صنعت سفر و گردشگری در زمان پساکرونا محسوب می‌شوند، اظهارداشت: در سالجاری، ۳۳ زیر ساخت گردشگری ایجاد خواهیم کرد.

برومند تصریح کرد: با شروع کرونا ویروس در اواخر بهمن ماه ۱۳۹۸ بسیاری از برنامه هایی که برای معرفی استان هرمزگان درنظر داشتیم تحث تاثیر قرار گرفت و در نهایت با بهره‌گیری از این فرصت، حضور خود در شبکه‌های اجتماعی و بازاریابی از طریق اینترنت را تقویت کردیم تا جاذبه‌های گردشگری در قالب گردشگری مجازی از طریق این شبکه‌ها معرفی شود.

وی اضافه کرد: همچنین برای معرفی هرمزگان در سطح بین المللی کلیپ‌هایی از جاذبه‌های گردشگری هرمزگان به زبان انگلیسی و فارسی تهیه و از طریق سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در سطح دنیا پخش شد و این بازخورد بسیار خوبی برای معرفی استان داشت.

خارج شدن صنایع دستی هرمزگان از انحصار

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هرمزگان در ادامه اظهار داشت: افرادی بودند که بواسطه ارتباطاتی که با مدیران داشتند اجازه رشد کردن دیگران در حوزه صنایع دستی نمی‌دادند لذا با تلاش فراوان این انحصار شکسته شده و امروز شاهدیم کسانی که تا پیش از این هیچ جا اثری از آن‌ها دیده نمی‌شد در نمایشگاه‌های مختلف حضور می‌یابند.

برومند اشاره کرد: اکنون دیگر حضور در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی صنایع دستی محدود به یک یا چند نفر خاص نبوده و لیستی از افراد متقاضی شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی داریم.

وی یاد آور شد: از سوی دیگر جایگاه صنایع دستی نزد مدیران و اداره‌های دولتی بهتر شده و غرفه عرضه صنایع دستی در هر نمایشگاهی که برگزار می‌شود برپا می‌شود.

برومند بیان داشت: برای زمان فروکش کردن بیماری کرونا جهت شرکت دادن صنعتگران صنایع دستی هرمزگان در نمایشگاه‌های سراسری و خارجی برنامه داریم و سال‌گذشته شاهد شرکت و حضور آنان در همه نمایشگاه‌های صنایع دستی سراسری بودیم.

پرداخت تسهیلات به صنعتگران

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان گفت: از زمان شیوع ویروس کرونا ۴۱۹ طرح به بانک‌های عامل معرفی شدند که از این میان به تعداد ۹۰ طرح مبلغ پنج میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال پرداخت شده است و روند پرداخت تسهیلات در استان ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه شیوع بیماری کرونا خسارت زیادی به بخشهای مختلف از جمله صنایع دستی استان اظهار امیدواری کرد با پرداخت این تسهیلات بخشی از ضرر و زیان وارد شده به این صنعت جبران شود.

برومند در بخش دیگری از سحنان خود ابراز داشت: برای پیشگیری از کرونا وتشویق مردم به بیرون نرفتن از خانه و همچنین با هدف نشاط و سرگرمی در این روزهای سخت ویروس، یک فیلم به حد ۱۰۰ دقیقه با موضوع آموزشی صنایع دستی به صورت رایگان درفضای مجازی نمایش داده شد.

علیرضا امیری‌کاظمی سرپرست مدیریت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سازمان منطقه آزاد قشم نیز گفت: ۲۰۰ وام خوداشتغالی برای توانمندسازی در حوزه صنایع دستی به بانوان قشمی اعطا شد که سقف این تسهیلات برای هر نفر ۱۰۰ میلیون ریال است.

نزدیک به ۶۴ هزار صنعتگر صنایع‌دستی در هرمزگان مشغول فعالیت هستند که بیشتر در رشته‌های رودوزیهای سنتی، گلابتون دوزی، خوس دوزی، گلیم‌بافی، حصیربافی، صنایع‌دستی دریایی، سفالگری و غیره فعالیت دارند درانتظار گشایش برای کسب وکار خود در استان هستند.