ترامپ نتیجه را نپذیرد چه می‌شود؟

انتخابات آمریکا رسما تا چند ساعت دیگر آغاز خواهد شد. اصلی‌ترین موضوع پیرامون این انتخابات، گمانه‌زنی و تحلیل در مورد نتیجه احتمالی آن است. بایدن پیروز می‌شود یا ترامپ، سوالی است که در رسانه‌ها و بین عامه مردم مطرح است. با این حال، اظهارات ترامپ مبنی بر نپذیرفتن باخت باعث بروز نگرانی‌هایی در سطح ساختار سیاسی آمریکا شده است .

اگر ترامپ نتیجه را واگذار کند اما آن را نپذیرد تکلیف دولت بعدی آمریکا چه خواهد شد و چه سناریوهایی در این زمینه مطرح است؟ این سوال‌ها را با «رحیم بایزیدی» مدیر گروه روابط بین‌الملل پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص در میان گذاشتیم.

ساختار سیاسی آمریکا به نفع ترامپ است

بایزیدی در مورد نتیجه انتخابات آمریکا گفت: پیش‌بینی نتیجه انتخابات آمریکا خیلی سخت است اما آن چیزی که مشخص است افکار عمومی در سطح ملی به نفع بایدن است و نظرسنجی‌ها هم این مسئله را نشان می‌دهند. البته ممکن است نظرسنجی‌ها مثلا دوره قبلی مطابق با نتیجه نهایی انتخابات آمریکا نباشند؛ چون جامعه آماری که نظرسنجی‌ها دارند یک جامعه آماری محدود است و ممکن است با واقعیت جامعه آمریکا چندان همخوان نباشد. هر چند در این دور مراکز نظرسنجی سعی کردند اشکالاتی را که در دوره قبل داشتند به نوعی رفع کنند.

وی ادامه داد: افکار عمومی هرچند به نفع بایدن است اما ساختار سیاسی آمریکا در شرایط فعلی به سود آقای ترامپ است. این تفاوت زمانی اهمیت پیدا می‌کند که در مورد نتیجه انتخابات آمریکا اختلافاتی بروز پیدا کند و یکی از دو طرف نتیجه را نپذیرد. در مورد نتیجه انتخابات چه بحث بر سر پذیرش یا عدم پذیرش آرای پستی باشد و چه مباحث دیگری همانند به حد نصاب نرسیدن آرای الکترال نامزدها، در این شرایط این ساختار سیاسی آمریکا است که باید تصمیم بگیرد چه کسی رئیس جمهور شود. یعنی حتی اگر آرای بایدن چه در ایالت‌ها و چه در آرای ملی بیشتر باشد منتها اگر اختلاف پیش بیاید، در نهایت دو روش برای حل این مسئله در ساختار سیاسی آمریکا وجود دارد که در هر دو ترامپ دست بالا را دارد.

روش اول این است که در مجلس نمایندگان این مسئله بررسی می‌شود. کنگره هر چند در حال حاضر در دست دموکرات‌ها است منتها برای بررسی این اختلاف هر ایالت یک رای خواهد داشت. در این پنجاه رای ۲۶ رای با جمهوری‌خواهان است و دموکرات ها رای کمتری دارند. بنابراین مجلس نمایندگان به احتمال زیاد آقای ترامپ را به عنوان رئیس جمهور انتخاب خواهد کرد. روش دوم این است که در دیوان عالی مطرح شود. در این دیوان هم جمهوری‌خواهان اکثریت را دارند و احتمال زیاد ترامپ را به بایدن اولویت خواهند داد.

ترامپ در صورت پیروزی به تحریم‌های موردی علیه ایران اقدام خواهد کرد

این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل در پاسخ به سوالی در مورد رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال دولت بعدی آمریکا، هم بیان داشت: ترامپ اگر پیروز شود روند فعلی و کمپین فشار حداکثری را ادامه خواهد داد. هر چند گفته می‌شود که دولت آمریکا به نهایت تحریم‌ها رسیده و نهاد و موضوع جدیدی برای تحریم وجود ندارد و نکته درستی هم هست اما ترامپ رو به تحریم‌های موردی خواهد آورد. تا به امروز دولت آمریکا تحریم‌های ساختاری علیه ایران وضع کرده است. یعنی کل فروش نفت ایران یا دسترسی ایران به نظام بانکی جهانی را تحریم کرده اما در دوران جدید به نظر می‌رسد تحریم افراد و نهادهای کوچک را در دستور کار خود قرار خواهد داد تا فشار علیه ایران را حفظ کند تا ایران را وادار به مذاکره از موضع ضعف کند. البته من بعید می‌دانم ایران چنین مذاکره‌ای را بپذیرد.

بایدن به برجام بازخواهد گشت

اگر بایدن پیروز شود با توجه به ارتباطی که دولت قبلی آمریکا با دولت فعلی ایران داشت احتمالا او به برجام برخواهد گشت هر چند قطعا مذاکراتی را در ابتدا برای نحوه بازگشت به برجام با ایران شروع خواهد کرد چرا که بایدن هم صراحتا نگفته که به برجام برمی‌گردد بلکه بیان کرد که به مذاکرات برمی‌گردد. از صحبت‌های بایدن و مشاوران او معلوم است که برای او هم مسائل فرابرجامی مطرح است و با ایران این مسائل را طرح خواهند کرد. در واقع به نوعی آقای بایدن هم از میراث ترامپ در بحث تحریم‌ها استفاده خواهد گرفت تا امتیازات فرابرجامی از ایران بگیرد. لذا ایران هم باید به این سمت حرکت کند که برای مذاکرات آتی و مواجه با دولت آینده آمریکا کارت بازی در اختیار داشته باشد.

پیش‌شرط ایران برای مذاکره، انجام تعهدات دولت آمریکا است

بایزیدی در مورد پیش شرط‌های ایران برای مذاکره با دولت بعدی آمریکا در صورت بازگشت این دولت به برجام هم گفت: برجام در برخی موارد دچار اشکالاتی بود که در مذاکرات آتی دولت ایران باید تلاش کند این اشکالات را رفع کند. مثلا در بحث الزام طرف مقابل به انجام تعهدات خود دچار ضعف بود. در حالی که ما اگر به تعهدات خود عمل نکنیم باتوجه به فرایند مکانیسم ماشه تحریم‌ها در یک بازه زمانی دوماهه به صورت کامل برمی‌گردد اما اگر طرف‌های دیگر برجام به تعهدات خود عمل نکنند ایران ضمانت اجرایی ندارد که آن‌ها را تحت فشار قرار دهد .

دولت اوباما نتوانست برجام را در کنگره به تصویب برساند بنابراین آن را در قالب فرمان اجرایی عملیاتی کرد. فرمان اجرایی هم با امضای رئیس جمهور قابل لغو است. بنابراین ایران باید تلاش کند ضمانت‌های اجرایی تعهدات طرف مقابل را مستحکم کند.