پرواز ملخ‌های صحرایی در آسمان هرمزگان

به گزارش ایرنا، با آغاز فصل زمستان و خنک شدن آب وهوا در شهرهای جنوبی کشور، ورود ملخ‌ها نیز به این مناطق افزایش یافته؛ به طوری که می‌توانند در یک شبانه‌روز خود را به مقصد رسانده و تولید مثل کنند.
در واقع ملخ‌های صحرایی در مسیر عبور خود با تغذیه از سبزینه‌های مختلف، جنگل‌ها، باغ‌های میوه، علوفه‌ها، غلات، صیفی و مراتع را از بین می‌برند و با قدرت پروازی بسیار زیادی که دارند، می‌توانند دریک شبانه روز تا ۱۵۰ کیلومتر اوج بگیرند که این بار، باز فصل زمستان برای ورود شان به هرمزگان پیش بینی شده است.
این نوع از ملخ‌ها قدرت تخریبی بالایی دارند و چه بسا با خوردن گیاهان و همه محصولات باغی و زراعی سر راه خود، باعث قحطی درمنطقه نیز ‌شوند.
هر ملخ در واقع قادر به گذاشتن ۳۰۰ تا۴۰۰ تخم بوده که تبدیل به پوره می‌شود و اگر نتوان جلوی تخم‌ریزی ملخ‌های بالدار صحرایی را گرفت، میزان افزایش آن‌ها غیرقابل شمارش و جبران خواهد بود.
هجوم ملخ‌های صحرایی از کشورهای آفریقا و پاکستان به هرمزگان
ملخ‌های صحرایی در واقع آفت خطرناکی هستند که به طور معمول هرساله از شمال شرق آفریقا و از کشور پاکستان به سمت ایران هجوم آورده و درهر رفت و برگشت استان‌های بوشهر، هرمزگان، سیستان وبلوچستان و خوزستان را درگیر خود می‌کنند که بیشترین سطح مبارزه با ملخ صحرایی در سیستان‌ وبلوچستان و هرمزگان بوده است.
مناطق پراکنش این حشره مخرب غرب و شمال آفریقا، کشورهای حاشیه دریای‌سرخ و خلیج‌فارس، شبه جزیره عربستان، پاکستان، هند و جنوب شرق ایران است.
در ایران نیز استان‌های سیستان وبلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان کانون همیشگی تولید مثل این آفت هستند و باتوجه به اینکه این نوع ملخ می‌تواند دریک شبانه‌روز ۱۵۰ تا ۲۰۰کیلومتر پرواز کند امکان افزایش و پراکنده شدن سریع آن‌ها به صورت استان به استان و کشور به کشور در کمترین زمان، انجام می‌گیرد.
اسفندماه سال ۹۷، شاهد هجوم دسته‌ای از این ملخ‌ها در شرق هرمزگان (بخش سندرک از توابع میناب) بودیم که با عبور از کشور عمان و همچنین آب‌های دریای عمان به جنگل‌ها و مراتع سواحل مکران حمله کردند.
بهمن پارسال نیز نخستین دسته ملخ‌های صحرایی درهرمزگان در بندرنخیلو از توابع بندرلنگه درغرب هرمزگان گزارش شد؛ علت مهاجرت آن‌ها نیز نبود بارش و غذای کافی در سواحل دریای سرخ و عربستان بوده که از طریق خلیج فارس و دریای عمان به خاک ایران وارد شدند.
در اطلاعات منتشره سازمان حفظ نباتات ایران با اشاره به حمله ملخ‌ها به ۱۰ استان کشور درسال کشاورزی گذشته (مهر۹۷تا شهریور۹۸) از هرمزگان به عنوان موفق‌ترین استان در زمینه مبارزه با این آفت خطرناک نام برده شده است.
زمستان امسال باید منتظر حمله ملخ‌های صحرایی به هرمزگان باشیم
مدیرکل مبارزه با آفات عمومی وهمگانی سازمان حفظ نباتات بااشاره به افزایش تراکم سطح مبارزه با ملخ‌های صحرایی درمنطقه شاخ آفریقا گفت: پیش بینی می‌شود زمستان امسال با حمله دسته‌های ملخ صحرایی پرتراکم به جنوب کشور بویژه هرمزگان مواجه باشیم.
سعید معین در اواخر هفته گذشته در نشست ویدیوکنفرانسی هم اندیشی ملخ صحرایی با مدیران جهادکشاورزی شهرستان‌های هرمزگان بیان داشت: باتوجه به اینکه احتمال ادامه ریزش‌ ملخ هایی صحرایی تا پایان آذرامسال در این استان وجود دارد و دسته دیگری نیز از منطقه شاخ آفریقا در راه آمدن به این منطقه هستند، بر افزایش مقابله‌ها با این آفت مزاحم تاکید کرد.
وی بیان داشت: البته مشکل اصلی، ثبت نشدن ردیابی ملخ‌های صحرایی است که باید با استفاده بهینه از امکانات و همچنین برنامه ریزی جهت استفاده مناسب از سم و سمپاش صورت گیرد.
مدیرکل مبارزه با آفات عمومی وهمگانی سازمان حفظ نباتات اظهارداشت: دراین راستا هماهنگی به منظور سرویس سمپاش‌ها و امکانات بسیار مهم و ضروری است.
معین، سطح مبارزه با ملخ صحرایی درمنطقه هرمزگان درماه اکتبر سال ۲۰۲۰ (مهر امسال) را به میزان ۴۳۰ هزار هکتار اعلام کرد و افزود: این سطح مبارزه نسبت به ماه سپتامبر ۲۰۲۰ (آبان جاری) سه برابر افزایش داشته است.
مبارزه با ملخ‌ها درسطح ۶۹هزارو ۴۵۰هکتار از زمین‌های کشاورزی هرمزگان
نخستین دسته ملخ‌های صحرایی در هرمزگان چهارم بهمن سال 98 در بندرنخیلو از توابع بندرلنگه درغرب هرمزگان گزارش و علت مهاجرت آنها نیز نبود بارش و غذای کافی در سواحل دریای سرخ و عربستان اعلام شد که از طریق خلیج فارس و دریای عمان وارد خاک ایران شده بودند.

البته پیش از آن در اسفند ماه سال ۹۷، نیز شاهد هجوم دومین دسته از این ملخ ها در شرق هرمزگان (بخش سندرک از توابع میناب) بودیم که با عبور از کشورعمان و همچنین آبهای دریای عمان به جنگل ها و مراتع سواحل مکران حمله کردند و از همان زمان مبارزه با این ملخ‌ها با شیوه‌های مختلفی از جمله تجهیز ناوگان سمپاشی، تدارک سموم مناسب برای مبارزه با ملخ صحرایی در استان‌های آلوده انجام شد. از آبان‌ماه سال ۹۸ و در مرحله دوم عملیات مبارزه با ملخ‌های صحرایی در ۶۹هزار و ۴۵۰هکتار از زمین‌های کشاورزی استان آغاز شد و این مرحله نیز تا تیرماه امسال ادامه داشت. 
رییس سازمان جهادکشاورزی هرمزگان در این راستا به ایرنا گفت: عملیات کنترل ملخ‌های صحرایی در یک سال گذشته با ۱۸دستگاه سمپاش شامل «یوال وی پاش» و ۱۴ دستگاه «توبولاینرو صورت» وهمچنین با استفاده از سایر ظرفیت‌ها وامکانات موجود، همکاری ادارات و مردم محلی ردیابی این آفت انجام شده و درحال حاضر نیز ادامه دارد.
علی باقرزاده همایی افزود: اجرای مناسب مبارزه با این آفت‌های صحرایی به صورت شبانه روزی درقالب تیم‌های عملیاتی و ردیابی، آشنایی با مسیرهای انتقالی آفت و تامین به موقع سم مورد نیاز موجب شد تا سطح عملیات سمپاشی نسبت به مرحله قبل از آن ۵۰ درصد کاهش داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر اقدام‌های لازم برای تعمیر و سرویس سیستم‌های سمپاش به منظور آغاز مرحله سوم مبارزه با ورود ملخ‌های صحرایی به کشور انجام شده است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان اظهارداشت: با وجود شیوع بیماری کرونا و بارندگی‌های سیل آسا دراستان، فعالان بخش کشاورزی به عنوان مدافعان امنیت غذایی، ردیابی و مبارزه شبانه روزی با ملخ صحرایی را انجام داده‌اند.
امسال خسارت ملخ‌های صحرایی از سوی کشاورزان هرمزگان اعلام نشده است
مبارزه با ملخ‌های صحرایی به مزارع کشاورزی و باغ‌های هرمزگان در سال ۹۸ رضایت بخش بود به طوری که در این سال تنها یک مزرعه در استان خسارت دید و این امر از سوی سازمان حفظ نباتات کشور بی‌نظیر شناخته شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان در زمینه مبارزه خوب این استان با ملخ‌های صحرایی اظهارداشت: این استان در۲ سال گذشته مورد حمله گسترده ملخ‌های صحرایی از کشورهای همسایه قرار گرفت که به مساحت ۲۱۰هزار هکتار سم‌پاشی و مبارزه در این خصوص انجام شد.
مهدی ترابی افزود: این مبارزه‌ها موفق درهرمزگان از سوی سازمان حفظ نباتات کشور بی‌نظیر شناخته شد.
وی بیان داشت: درسال‌جاری هم تاکنون گزارشی مبنی ‌براعلام خسارت از سوی کشاورزان و باغداران هرمزگان اعلام نشده که این امر بیانگر مبارزه و تلاش شبانه‌روزی همکاران برای جلوگیری از هجوم ملخ‌های صحرایی است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی هرمزگان  تصریح کرد: تجربه‌های سال‌های گذشته هم باعث شد که سم کمتری برای مبارزه با این آفت استفاده شود و به همین منظور خسارتی درسالجاری به محصولات وارد نشد.
ترابی ادامه داد:  طبق گزارش‌های سازمان فائو(سازمان خواربارو کشاورزی ملل متحد) به دلیل اینکه مبارزه خوبی که در کشور پاکستان علیه ملخ‌های صحرایی انجام نگرفته، لذا در پاییز سالجاری مهمان ناخوانده هرمزگان بودند، این درحالی است که افزون‌بر چهارمیلیون هکتار رصد و پایش برای مبارزه با این آفت در سطح استان صورت گرفت.
وی گفت: قیمت سموم و سایر کالا و خدمات مبارزه با ملخ صحرایی هم اکنون افزایش یافته که می‌طلبد مدیران جهادکشاورزی شهرستان‌های هرمزگان دقت ونظارت بیشتری درمصرف سَم داشته باشند.
ترابی گفت: مدیران جهادکشاورزی شهرستان‌های استان هرمزگان همچنین باید در نگهداری خودروها دقت نظر بیشتری داشته باشند و نسبت به بررسی باندهای فرودگاهی و تهیه مستندات مربوط به ردیابی ملخ‌ها و مبارزه با آن اقدام نمایند.
برای مبارزه با ملخ‌ها به کمک مردم و تجهیزات بیشتر نیاز داریم
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان همچنین گفت: از اوایل امسال ریزش دسته‌های ملخ صحرایی در برخی مناطق شرقی، غربی و شمالی استان مشاهده شده که برای ردیابی، تشخیص دقیق محل ریزش و مبارزه با آن نیاز به کمک مردم و مشارکت بیش از پیش کشورزان و باغداران داریم.
ترابی با اشاره به اینکه مبارزه با آفت ملخ صحرایی در ارتفاعات و مناطق سخت گذر هرمزگان دشوار است، بیان داشت: ناوگان خودرویی و لجستیکی سازمان جهاد کشاورزی استان برای مبارزه با ملخ‌ها نیاز به نوسازی دارد.
وی با بیان اینکه هرمزگان بین سه استان برتر کشور در زمینه مبارزه با آفت ملخ صحرایی قرار دارد، افزود: هرچند که امکانات و تجهیزات فعلی استان برای مبارزه با این آفت نسبت به پارسال حدود ۱۰ برابر بیشتر شده، اما همچنان به تجهیزات بیشتری نیاز داریم.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان با اشاره به اینکه یک فروند هواپیمای سم پاش به صورت اختصاصی در اختیار داریم، افزود: سم پاشی هوایی در همه مناطق امکان پذیر نیست و به شرایط خاصی از جمله باند پرواز بستگی دارد که تاکنون ۹ باند پرواز در مناطق مختلف استان ایجاد شده است.
وی گفت: رصد لحظه‌ای حرکت ملخ‌های مهاجم در هرمزگان را زیرنظر داریم و در زمستان امسال هم همچون گذشته برای مقابله با این آفت از همه ظرفیت و توان خود استفاده خواهیم کرد.
مبارزه بی‌امان هرمزگان با ملخ‌های صحرایی در شرایط کرونا 
فعالان بخش کشاورزی هرمزگان همچنان با وجود شیوع ویروس خطرناک کرونا و بارندگی‌ها دراستان، به عنوان مدافعان امنیت غذایی، ردیابی و مبارزه شبانه روزی با ملخ صحرایی را انجام می‌دهند.
مدیرحفظ نباتات سازمان جهادکشاورزی هرمزگان گفت: از آبان ماه سال گذشته تاکنون ۸۳۰ هزار هکتار از مزارع و باغ‌های این استان برای مقابله با ملخ صحرایی مورد پایش و ردیابی قرارگرفته است.
اشرف منصوری افزود: در این مدت مبارزه با ملخ‌های صحرایی با فعالیت ۵۴ تیم ردیابی در ۲۲ هزار هکتار از کشاورزی و باغ‌های شهرستان‌های بشاگرد، جاسک، میناب، سیریک، بندرعباس، حاجی آباد، بندرلنگه، پارسیان، بستک و جزیره‌های قشم و کیش انجام شد.
وی تصریح کرد: تاکنون ۵۴ تَن از انواع سموم مورد تایید سازمان حفظ نباتات کشور و تامین تجهیزات عملیات مبارزه شامل ماسک، لباس ضد شیمیایی، کلاه و دستکش همچنین ۱۴ دستگاه سمپاش(ulv) پاش پشت وانتی به همراه ۱۰ دستگاه سمپاش توربینی و یک فروند هواپیمای سمپاش برای مبارزه با این آفت درهرمزگان تهیه شده است.
مدیر حفظ نباتات جهادکشاورزی هرمزگان همچنین با اشاره به گزارش مشاهده و ریزش ملخ صحرایی نابالغ در ششم آبان‌ماه جاری در منطقه گوهران شهرستان بشاگرد گفت: عملیات مبارزه با این آفت در یک روز با حشره کش دلتامترین و با دوز یک لیتر در چهارهکتار انجام شد.
منصوری اظهار کرد: مبارزه توسط اکیپ مبارزه با ملخ صحرایی و با همکاری بهره برداران و کشاورزان انجام شد که دسته پروازی ملخ صحرایی نیز زمین گیر شد.
وی خاطرنشان کرد: ردیابی ملخ صحرایی در منطقه گوهران بشاگرد در سطح ۲۵۰ هکتار انجام شد و ادامه ردیابی و پیگیری های لازم در حال انجام است.
این مسوول حفظ نباتات درهرمزگان ادامه داد: هفتم آبان‌ماه جاری نیز نخستین دسته پروازی ملخ صحرایی برای زمستان گذرانی از سمت کشورهای هند و پاکستان به منطقه بشاگرد در هرمزگان ریزش کردند.
شیوه نامه مقابله با ملخ‌های صحرایی درهرمزگان درچهارسطح سبز، زرد، نارجی وقرمز 
در اردیبهشت ماه امسال براساس شیوه نامه مبارزه با ملخ‌های صحرایی و باتوجه به حمله این ملخ‌ها به استان هرمزگان؛ چهار سطح سبز، زرد، نارنجی و قرمز برای مقابله با این آفت درنظرگرفته شد و تعیین سطح در شهرستان‌ها به پیشنهاد جهاد کشاورزی برعهده فرمانداران گذاشته شد. 
معاون استاندار هرمزگان در آن زمان گفته است: این شیوه نامه قابلیت‌های مهمی از جمله تعیین چهارچوب و روش برای تسهیل بکارگیری امکانات و تجهیزات سایر دستگاه‌های اجرایی، کشاورزان و نحوه مشارکت بسیج در مقابله با حمله ملخ‌ها را دارد.
رضا مدرس افزوده است: شیوه نامه مبارزه با ملخ موجب کاهش تشریفات و تسهیل جابجایی سریع ابزار و نیروی انسانی مورد نیاز می‌شود.
وی بیان داشته است: براساس این شیوه نامه سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان با همکاری فرمانداران و مدیران جهادکشاوزی شهرستان‌های استان ملزم به برنامه‌ریزی لازم و استفاده از تمامی ظرفیت‌ها برای مقابله با هجوم ملخ در سطوح مختلف شدند.
همچنین معاون استاندار هرمزگان تاکید کرده است: فرمانداران باید ضمن آماده باش کامل با هماهنگی سازمان جهاد کشاورزی استان از ظرفیت تمایی دستگاه‌های اجرایی، ارگان‌های نظامی، دهیاری‌ها، کشاورزان، نیروهای بسیج و مشکارت مردمی در بحث انجام عملیات مبارزه و ردیابی استفاده کنند.
چالش‌های پیش روی مدیران جهاد کشاورزی هرمزگان برای مبارزه با ورود ملخ‌ها 
خودروهای فرسوده و خراب، تامین سوخت تراکتور کشاورزان داوطلب، نیاز به تعمیر سمپاش و همچنین نبود همکاری لازم برخی دست اندارکاران‌ها در عملیات‌ها از جمله چالش‌های مشترک پیش روی مدیران جهاد کشاورزی شهرستان‌های هرمزگان در ردیابی و مبارزه با ملخ صحرایی است.
در نشست ویدئوکنفرانسی اخیر مدیرکل مبارزه با آفات عمومی وهمگانی سازمان حفظ نباتات با مدیران جهادکشاورزی شهرستان‌های هرمزگان، پیگیری به منظور دریافت سهمیه اضافی سوخت تراکتور کشاورزان داوطلب در مبارزه با ملخ صحرایی از طریق فرمانداران شهرستان‌ها، نظارت بر افزایش قیمت سم در عملیات مبارزه با ملخ صحرایی، دقت در نگهداری از خودروها، برگزاری ستادبحران با موضوع ملخ صحرایی به ریاست فرمانداران، جمع آوری مستندات اجرایی درطول عملیات، تعمیر باندهای فرودگاهی موجود، انجام ردیابی با نرم افزار موبایل و تهیه گزارش فنی، مدیریتی و مالی به سازمان حفظ نباتات در دستورکارقرارگرفت.
جنگ با ملخ‌ها به کجا می‌رسد؟
این روزها در کنار ویروس همه گیر کرونا و صدای پای باران سیل آسا در هرمزگان، هجوم دوباره دسته‌های ملخ‌ صحرایی از منطقه شاخ آفریقا نیز به گوش می‌رسد؛ موضوعی که مسوولان را برای مقابله و مبارزه جدی با موج جدید این آفت درروزهای آینده (زمستان امسال) به حالت آماده باش درآورده است.
این موضوع که نگرانی کشاورزان و باغداران هرمزگان و همچنین به چالش کشیدن امنیت و سلامت غذایی مردم را بدنبال دارد، باید منتظر ماند و دید که جنگ با این مهمان ناخوانده به کجا می‌رسد و این حشره مزاحم تا چه زمانی به صورت کلی حاضر به ترک این استان و مناطق جنوبی کشور خواهد شد.
وسعت زمین‌های کشاورزی هرمزگان ۱۶۲ هزار هکتار با تولید سالانه ۲ میلیون و ۴۰۰ هزارتن محصول (با محوریت محصولات سبزی و صیفی خارج از فصل) است و این استان هرمزگان با داشتن پنج قطب مهم کشاورزی درطول سال و تولید انواع محصولات کشاورزی و باغی خارج از فصل، داشتن ظرفیت دروازه‌های صادراتی، نقش راهبردی در رونق و جهش تولید واقتصاد را برعهده دارد.
 اگر این محصولات کشاورزی و باغی درهرمزگان اسیر ملخ‌های مزاحم شوند نه تنها باغداران وکشاورزان خسارت می‌بینند بلکه به نوعی اقتصاد کشور را فلج می‌کند.