اگرچه ۵۴ سال از زمان تصویب قانون بورس اوراق بهادار در کشورمان می گذرد، اما باید به این نکته توجه داشت که بخش زیادی از توسعه بازار سرمایه با تصویب قانون بازار اوراق بهادار در سال ۱۳۸۴ و ابلاغ سیاست های کلی اصل ۴۴ در این سال‌ها، همراه بوده است.
بورس ایران در مقابل بورس‌های دنیا نوپا به حساب می‌آید اما در طول همین مدت اندک فعالیت، از نظر تنوع ابزارها و نهادهای مالی و نیز از لحاظ حجم و گردش معاملات، رشد و توسعه قابل ملاحظه ای داشته است، بنابراین توصیه می شود سرمایه گذاران در سرمایه‌گذاری فقط به معاملات خرید و فروش سهام بسنده نکنند و از همه قابلیت های معاملاتی این بازارها بهره ببرند.
در بخش زیادی از تاریخ ۵۰ ساله بازار سرمایه، تنها ابزار معاملاتی بازار، معاملات سهام و حقدم تقدم شرکت ها – آن هم در قالب محدود - بوده که سیاست سرمایه گذاران تنها می توانست buy-and-hold-and sell تعریف شود اما اکنون ابزارهای مالی رشد قابل توجهی پیدا کرده است.
اکنون در مجموع دو بورس اوراق بهادار و دو بورس کالایی کشور حدود ۴۰ ابزار و قرارداد وجود دارد که به سرمایه گذاران توصیه می شود از همه قابلیت های این ابزارها استفاده کنند، چرا که سهامداران می توانند از بابت رشد و هم از افت قیمت ها به سود آوری برسند یا خود را در برابر نوسانات قیمت ها بیمه کنند. ابزارهای معاملاتی دو بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران شامل سهام، حق تقدم سهام، آتی و آتی سبد سهام، اختیار معامله سهام و فروش تعهدی است که بسیاری از آن ها همانند دنیا قابلیت معامله در بازارهای دو طرفه یا two-sided-market را به سرمایه گذاران می دهد.
بازارهای اوراق بهادار برای سرمایه گذارانی که محافظه کارتر هستند و تمایل به نرخ های سود بدون ریسک یا کم ریسک را دارند انواع ابزارهای درآمد ثابت یا fixe income شامل اوراق مرابحه و مرابحه عام، اسناد و اوراق خزانه، اوراق مشارکت، خرید دین، رهنی، وکالت و وکالت عام، اجاره، ساخت، منفعت، استصناع و گواهی سپرده را در جعبه ابزار مالی خود دارد، این ابزارها از حیث تنوع نسبت به سایر بازارهای مالی کشورهای اسلامی کم نظیر هستند.
در بورس‌های دنیا برای سرمایه‌گذارانی که فرصت زیادی برای آشنایی با بازار سرمایه را ندارند و به نوعی یا وقت، تجربه و دانش کافی را ندارند، شیوه سرمایه‌گذاری غیر مستقیم یا Indirect investment پیشنهاد می شود که در ایران نیز این موضوع در قابل قراردادهای شرکت های سبدگردانی یا صندوق های سرمایه گذاری مشترک دنبال می شود، سرمایه گذاران می توانند در انواع صندوق های سرمایه گذاری نظیر صندوق در سهام، درآمد ثابت، مختلط، املاک و مستغلات، کالایی، پروژه، جسورانه، خصوصی و اختصاصی سرمایه گذاری غیر مستقیم داشته باشند.
در بورس های کالایی که مخاطبین تخصصی تر را دنبال می کند نیز قراردادهای نقد، نسیه، سلف و کشف پرمیوم و ابزارهای گواهی سپرده کالایی، سلف استاندارد، اوراق حق امتیاز و اوراق ظرفیت نیز موجب شده این بورس ها دیگر بازارهایی مبتنی بر تحویل یا market-based delivery نباشند و به عنوان بزرگترین مرجع برای قیمت گذاری و معامله بسیاری از فلزات اساسی و محصولات پتروشیمی و فرآورده های نفتی تعریف شوند.
مخاطبین بسیار تخصصی نیز می توانند از معاملات همزمان در بازارهای نقد، آتی، اختیار معامله بر روی کالاها استفاده کنند که در این خصوص سال هاست استراتژی های معاملاتی زیادی توسط تحلیلگران مالی در دنیا نوشته شده است.
به نظر می رسد اکنون که ۵۰ سال از فعالیت بازار سرمایه کشورمان می گذرد، فرصت مناسبی باشد تا هم سازمان بورس و همه ارکان زیرمجموعه اعم از بورس ها، مدیریت فناوری بورس، شرکت های کارگزاری، شرکت های ارائه دهنده خدمات نرم افزاری همانند OMS و شرکت های پردازش اطلاعات مالی به توسعه ابزارهای مالی به شکل جدی و متمایز نگاه کنند و همچنین سرمایه گذاران همه قابلیت های این ابزارها را بدانند و از آن استفاده کنند.
نظر شما