«داود هرمیداس باوند» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، درباره تاثیر پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بر روابط ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس گفت: در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما که جو بایدن، معاون او بود، مذاکرات ایران با گروه ۱+۵، پس از سال‌ها گفت‌وگو به نتیجه رسید و تهران و واشنگتن و به همراه چهار کشور دیگر توانستند به توافقی برسند که به برجام شهرت یافت.
وی افزود: کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به رهبری عربستان سعودی برجام را توافقی برای کاهش تنش ایران با غرب از جمله آمریکا قلمداد می‌کردند و معتقد بودند توافق هسته‌ای موجب از بین رفتن فشارها بر تهران، لغو تحریم‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری در ایران شده و می‌تواند روابط خصمانه میان تهران و واشنگتن را پس از نزدیک به چهار دهه ترمیم کند و به همین خاطر، این کشورها تلاش کردند تا این توافق به نتیجه نرسد.
این دیپلمات پیشین ادامه داد: با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، رهبران این کشورها که فرصت خوبی برای رسیدن به اهداف‌شان مهیا دیدند، با نزدیکی به ترامپ و ایجاد رابطه شخصی با او از یک سو و بستن قراردادهای سنگین تجاری و تسلیحاتی از سوی دیگر زمینه‌ای را فراهم کردند که ایالات متحده از توافق هسته‌ای خارج شده و نه تنها تحریم‌های پیشین اعمال شود، بلکه فشار حداکثری علیه ایران هم در دستور کار دولت آمریکا قرار بگیرد.
باوند ادامه داد: با پیروزی بایدن و شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، این کشورها دیگر تداوم فشار به ایران را مانند دوران ترامپ ممکن نمی‌بینند به خصوص آنکه بایدن و تیم مشاوران او در سیاست خارجی، موافق بازگشت به برجام و مخالف رویکرد کشورهایی نظیر عربستان سعودی در معادلات منطقه‌ای هستند.
عربستان، امارات و اسرائیل می‌خواهند هیچ توافقی در کار نباشد
وی خاطرنشان کرد: هرچند منظور بایدن از بازگشت به برجام، برگشتن به همان توافقی نیست که در سال ۲۰۱۵ به دست آمد، اما کشورهایی مانند عربستان، امارات و اسرائیل همین را هم نمی‌خواهند و می‌خواهند هیچ توافقی در کار نباشد.
به گفته این استاد حقوق و روابط بین‌الملل، عربستان، امارات و اسرائیل از بازگشت آمریکا به برجام توسط آمریکا نگران هستند چراکه در این صورت، تحریم‌ها علیه ایران لغو و فشار حداکثری علیه تهران پایان می‌یابد و معتقدند در چنین شرایطی، فضا در معادلات منطقه ای احتمالا به سود ایران تغییر می‌کند.
باوند با بیان اینکه با بازگشت به برجام، فضا برای حضور مجدد سرمایه‌گذاران خارجی و کاهش هزینه مبادلات بین‌المللی برای تهران فراهم میشود، ابراز داشت: لغو تحریم‌ها، آسان‌تر شدن مبادلات تجاری و افزایش همکاری‌های اقتصادی می‌تواند به افزایش قدرت اقتصادی و سیاسی ایران منجر شود موضوعی که باعث نگرانی رقبای منطقه‌ای ایران شده است.
وی درباره سیاست خاورمیانه‌ای جو بایدن هم بیان کرد: در حال حاضر سه رقیب و قدرت منطقه‌ای در خاورمیانه نقش‌آفرین هستند؛ ترکیه، عربستان سعودی و ایران. البته باید مصر را هم در نظر گرفت اما این کشور به اندازه آنکارا، ریاض و تهران قدرت ندارد. در این معادله، وضعیت ترکیه با عربستان برای ایران متفاوت است چراکه از یکسو هم عضو ناتو است و هم اینکه آنکارا در این سال‌ها تلاش کرده به مسکو و تهران نزدیک شود.
این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی افزود: رقابت آنکارا با تهران مانند رقابت عربستان سعودی با ایران نیست چراکه تمام هم و غم ترکیه، انتفاع از روابط است. ضمن اینکه روابط آنکارا با ریاض، ابوظبی و قاهره چندان مطلوب نیست.
باوند با بیان اینکه آمریکای بایدن نسبت به عربستان سعودی سخت‌گیری بیشتری خواهد داشت، یادآور شد: البته این سخت‌گیری به معنای از بین رفتن روابط راهبردی میان ریاض و واشنگتن نیست اما بایدن نسبت به موضوع خاشقچی واکنش‌های بسیار تندی داشت و ولیعهد کنونی سعودی را مسئول این ماجرا می‌دانست و احتمالا فشارهای حقوق بشری بیشتری به ریاض وارد می‌کند.
عربستان بازگشت آمریکا به برجام را موجب افزایش قدرت ایران می‌داند
وی با بیان اینکه سیاست بازگشت به برجام بایدن، مطلوب عربستان سعودی نیست، عنوان کرد: ریاض معتقد است بازگشت واشنگتن به برجام، غل و زنجیرهایی که تحریم‌ها و فشارهای ترامپ بر دست و پای ایران انداخته بود را پاره می‌کند و این امر قدرت و نفوذ منطقه‌ای تهران را بیشتر می‌کند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا عربستان سعودی و اسرائیل از فرصت باقی مانده ریاست جمهوری ترامپ علیه ایران استفاده خواهند کرد، گفت: هم ریاض و هم تل‌آویو خیلی دوست دارند آمریکا فشاری علیه ایران وارد کند یا اقدامی انجام دهد که امکان تنش‌زدایی یا حتی مدیریت تنش میان تهران و واشنگتن را از بین ببرد.
ترامپ تن به صحنه جنگ و درگیری با ایران نمی‌دهد
به گفته باوند، عربستان سعودی و اسرائیل در چهار سال گذشته خیلی تلاش کردند ترامپ را به صحنه جنگ و درگیری با ایران بکشانند اما ترامپ وارد این صحنه نشد و در فرصت کمتر از دو ماه باقی مانده هم بعید است چنین اقدامی انجام دهد.
وی اضافه کرد: به نظر می‌رسد حداکثر کاری که دولت ترامپ انجام دهد، افزایش تحریم‌ها و تداوم لفاظی‌ها علیه ایران باشد اما ترامپ تن به جنگ نمی‌دهد و بعید است دستگاه‌های اطلاعاتی و نظامی آمریکا هم به چنین اقدامی راضی باشند.
این دیپلمات پیشین نزدیکی بیش از پیش برخی از کشورهای عربی با اسرائیل را در دوران ریاست جمهوری بایدن محتمل برشمرد و اظهار داشت: همکاری این کشورها با اسرائیل بیشتر جنبه سلبی دارد تا ایجابی یعنی از جنبه ایران‌ستیزی این کشورها به هم نزدیک می شوند.
نظر شما