به گزارش ایرنا، چنان که همگان بدان آگاه هستند هر زبانی دارای واژه‌هایی مترادف می‌باشد و البته چنان که در مقدمه کتاب نیز تاکید شده است، در حقیقت در هیچ زبانی هیچ ۲ واژه‌ای را نمی‌توان یافت که به طور کامل هم معنی باشند؛ زیرا اگر چنین واژه‌هایی وجود داشته باشد، تنها یکی از آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد و بقیه حذف می‌شوند.
منظور از مترادف، داشتن معناهای نزدیک به هم می‌باشد و از سویی فرق معنایی بیشتر مترادف‌ها تنها برای اهل زبان مشخص است؛ در حالی که همین واژه‌ها در فهم زبانی یکی از نقش‌های اصلی را بازی می‌کنند.
برای نمونه اگر کسی از مترادف‌های زبان ترکی قدیم سر در نیاورد، نمی‌تواند نقوش روی فرش‌ها (پیکتوگرام) را بخواند؛ یکی از این نقوش تصویر خورشید، اژدها و کله قوچ است که در چنین پیکتوگرامی متراف اژدها ابر، مترادف گوسفند بلعیدن است و به عبارت دیگر "بولود گونشی اوددو".
زبان ترکی از سویی همانند زبان فارسی گاه با واژه‌هایی همراه می‌شود که با وجود نگارش یکسان، معنا و کاربردی متفاوت دارد که چنین کتابی می‌تواند برای آشنایی بیشتر مخاطبان غیر ترک‌زبان با این واژه‌ها و کاربرد آنها کمک حال باشد.
از جمله می‌توان به واژه قایناما /qaynama/ با مترادف‌های پیققیلداما، پاققیلداما، بولاق، چشمه، قیجقیرما، قابارما، فیشقیرما، کوپوکلنمه و واژه آغاریشما /agarisma/ با مترادف‌های گورونمه، یئتیشمه، ایشیقلاشما یا واژه آشما /asma/ با مترادف‌های ائنمه، دوشمه، هوپپانما، کئچمه، دوشمه، چیخما، چئوریلمه، ییخیلما،توکولمه اشاره کرد.
فرهنگ لغات حاضر اما علاوه بر کمک به فهم زبان رایج کنونی در آذربایجان بزرگ، گسترش درک فرهنگی منطقه را نیز به همراه دارد و پر واضح است که در تعمیق زبان‌شناسی ایران زمین هم می‌تواند نقش بسزایی ایفا کند.
مزیت دیگر کتاب حاضر این است که نگارنده گاه برای درک بهتر و بیشتر مخاطب از ضرب‌المثل‌ها و شعرهای مشهور بهره گرفته است؛ برای نمونه واژه آسمان /asiman/ با مترادف گوی، سما [کونلومده آیلی- اولدوز بیر آسمان وار بو گئجه] یا واژه قادا /qada/ با متراف بلا، درد، مصیبت، فلاکت [مقدس اردبیلی- قوربان یئین شیخ قادا قایتارمالیدیر] را می‌توان نام برد.
واژه آغیر /agir/ با مترادف‌های فاجعه‌لی، الم‌لی، کدرلی، غلیظ، کثافت‌لی(قوخو)، عذابلی، اذیت‌لی، چتین، برک، درین(یوخو)، سرت، جدی، شدت‌لی، آمان‌سیز(جزا)، گرگین، چتین، یاواش، آستا (حرکت) [ایت سیلکینیر، هردن گئدیر آغیر آغیر، یاغیش یاغیر خیسین خیسین، فاغیر فاغیر] از دیگر نمونه‌هایی است که نویسنده در این کتاب برای ارایه درکی بهتر به مخاطب تلاش کرده آن را با همه مترادف‌های رایج و حتی استفاده از زبان شعر به مخاطب عرضه کند.
این کتاب که برای تسهیل بهره‌برداری مخاطبان بر اساس ترتیب حروف الفبای فارسی تنظیم شده، از واژه آباد /abad/ با مترادف شن، شاد آغاز شده است و با واژه یئیینلیک /yeyinlik/ با مترادف سرعتلیلیک، ایتیلیک، جلدلیک به پایان می‌رسد.
کتاب آذربایجان دیلینین مترادفلر لغتی در ۲۷۰ صفحه از سوی انتشارات آرچا به بازار عرضه شده است.
نظر شما