حوزه فرهنگ و هنر همواره یکی از مهمترین دغدغه‌های مقام معظم رهبری بوده است. این دغدغه چه زمانی که ایشان در مقام رئیس جمهوری در کشور ( ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸) ایفای نقش می‌کردند و چه در طول دوره‌ای که رهبری کشور را برعهده داشته‌اند، همواره وجود داشته است.
گواه آن هم این که طی سال‌های ۹۶ تا ۹۸ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای طی جلسات مختلف در قالب نشست‌های غیررسمی، صمیمی و دوستانه که به نشست‌های «پنجشنبه شب‌ها» میان اهالی فرهنگ و هنر معروف شده است، هر بار با یکی از صنوف و شاخه‌های مختلف فرهنگ و هنر نشستی را برای شنیدن آراء، نظرات، مطالبات و دغدغه‌های هنرمندان برگزار می‌کردند.
ایشان در آن جلسات بعد از شنیدن صحبت‌های حاضران، گاه در حوزه نقد مسائل فرهنگی و گاه بر محور تقویت نقاط قدرت، قوت و جریان‌ساز مسائل فرهنگی، مسائل مربوط را به مسئولان ذی‌ربط ابلاغ می‌فرمودند و در راستای تحقق آنها نیز پیگیری مستمر و مداوم داشتند.
یکی از نشست‌های صمیمانه پنجشنبه شب‌ها به میزبانی مقام معظم رهبری از هنرمندان و خانواده تئاتر کشور اختصاص داشت که در قالب بخش دوم مستند غیررسمی به کارگردانی سیدمحمدعلی صدری‌نیا از شبکه‌های سه، افق و نمایش سیما چهارم تا ششم دی ۱۳۹۹ پخش شد.
در راستای همین نشست و بیان دیدگاه‌ها، دغدغه‌ها و نقطه نظرهای اهالی تئاتر با هنرمندان این عرصه به گفت‌وگو پرداختیم. چهارمین بخش این گفت‌وگوها به صحبت با هوشنگ توکلی بازیگر و کارگردان پیشکسوت و عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اختصاص دارد.
گفت‌وگوی بی‌واسطه اهالی تئاتر با رهبری، مطالبه‌ای که محقق شد
هوشنگ توکلی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به آنکه طی سال‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا پیش از سال ۱۳۹۸ تمام اهالی هنر خدمت حضرت آقا رسیده بودند به‌جز جامعه تئاتری و طی سال‌ها این غیبت بسیار احساس می‌شد گفت: ممکن بود که در بازه زمانی برخی از هنرمندان تئاتر با گروه‌های دیگر مانند هنرمندان سینمایی، نویسندگان و یا فعالان عرصه تولید سریال در جلسات مختلف به دیدار آقا رفته باشند اما این‌که یک جلسه تخصصی و مهم برای اهالی تئاتر برگزار شود این اتفاق تا قبل از آن دیدار رخ نداده بود.
وی ادامه داد: مهمترین مسئله در وقوع آن جلسه و دیدار صمیمی اهالی تئاتر در قالب جلسات «پنجشنبه شب‌ها» به این مساله باز می‌گشت که بخشی از نخبگان تئاتر ما به نمایندگی از بقیه نخبگان و خانواده بزرگ، نجیب و شریف تئاتر که چیزی نزدیک به یک میلیون نفر در کل کشور را شامل می‌شوند و فعالیت می‌کنند در آن جلسه حضور داشتند و تلاش کردند تا مهمترین دغدغه‌ها و مسائل خانواده تئاتر ایران را با رهبر معظم انقلاب در میان بگذارند.
رهبری با شنیدن توفیقات تئاتر ایران بسیار خوشحال شدند
توکلی با تاکید بر آنکه هنرمندان و اهالی تئاتر طی گذشت چهار دهه از انقلاب شکوه‌مند اسلامی دستاوردهای بسیار خوبی را به دست آورده‌اند اما توفیقات آنها به دلیل فروغ بیشتر دیگر هنرهای نسبت به تئاتر، کمتر دیده و شنیده شده بودند تصریح کرد: گواه این مدعا آنکه وقتی ما توفیقات هنرمندان تئاتر کشور در دو بُعد ملی و بین‌المللی را خدمت حضرت آقا بیان کردیم، رهبری بسیار خوشحال شدند.
نکته مهم آن بود که هنرمندان تئاتر در این دیدار می‌بایست خود، کارهای‌شان و دستاوردها و کارنامه تئاتر ایران بعد از انقلاب شکوه‌مند اسلامی را نزد رهبری مطرح می‌کردند. نکته مهم تر آن بود که رهبر معظم انقلاب وقتی از دستاوردها، امتیازها، توانمندیهای تئاتر ایران چه در بُعد ملی و توفیقات بالایی که هنرمندان تئاتر طی ۴۰ سال اخیر به دست آورده اند را شنیدند، از این حجم موفقیت‌ها بسیار خوشحال شدند. همین رضایت و خشنودی آقا، شیرینی، خاطره‌انگیزی و ماندنی‌تر کردن این دیدار صمیمانه را میان اهالی تئاتر بسیار بیشتر کرد.
رهبری جزو نادر مدیران کلان انقلاب اسلامی هستند که اطلاعات جامع و کاملی از تئاتر ایران داشته و دارند
توکلی در پاسخ به این پرسش خبرنگار ایرنا که از اهالی تئاتر که نقطه‌نظرهای خود، دستاوردها و توانمندیهای هنر نمایش ایران را خدمت مقام معظم رهبری بیان کردند، شما نیز به نکته‌ای اشاره کردید گفت: براساس صحبت‌هایی که ما ۴۰ سال پیش با مقام معظم رهبری در جلسات خصوصی داشتیم، همواره نسبت به تئاتر و مسائل آن صحبت می‌کردیم. چرا که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای جزو نادر مدیران کلان انقلاب اسلامی هستند که اطلاعات جامع، کاملی از وضعیت و جامعه تئاتری ایران از قبل از انقلاب تا به امروز داشته و دارند.
کارگردان نمایش «دونده تنها» که از نخستین آثاری بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۸ در تئاترشهر به صحنه رفت تاکید کرد: ایشان تمامی اهالی و هنرمندان معتبر و نامدار تئاتر ایران را می‌شناختند و آثارشان را دیده بودند. در قالب همان گفت‌وگوها نظرهایی داشتند که آن نکات گفته می‌شد و ما نیز سعی می‌کردیم که وضعیت تئاتر را با حمایت‌هایی که ایشان داشتند و دوستانی که در کنار ما بودند و زحمات بسیار زیادی کشیدند، در آن روزها و ماه‌های ابتدای انقلاب و تمام تلاطم‌هایش به سمت توسعه و تعالی پیش ببریم.
در حقیقت در ماه‌های نخست انقلاب مهمترین هدف جامعه تئاتری آن بود که هنر نمایش را تا آن‌جا که می‌توانند از آن فشارها و سختی‌های طبیعی که در هر انقلابی وجود دارد و در انقلاب ما نیز وجود داشت آن را حفظ کنند و در این میان نقش آقا و کمک‌های شایان‌شان به اهالی تئاتر در آن ایام غیرقابل چشم‌پوشی است.
انتقال دانش به نسل جوان، توصیه مهم دیگر رهبری بود
توکلی خاطرنشان کرد: از مهمترین نکاتی که در آن دیدار مقام معظم رهبری خطاب به خانواده تئاتر فرمودند آن بود که داشته‌ها، توانمندی‌ها و دانش خود در عرصه تئاتر را در پس چهار دهه فعالیت در حوزه هنر انقلاب اسلامی به نسل آینده منتقل کنید و نشان دهید آنچه طی این ۴۰ سال انجام داده‌اید. من نیز خدمت حضرت آقا اعلام کردم که بسیاری از پیشکسوتان هنرمند تئاتر در این مدت تلاش کردند تا همان آموزش‌ها و تجربیاتی که به دست آورده بودند را به نسل‌های جوان‌تر منتقل کنند.
تاکید مقام معظم رهبری بر حمایت از تئاتر استان‌ها و شهرستان‌ها
توکلی با اشاره به دستاوردهای دیگر نشست صمیمانه اهالی تئاتر با مقام معظم رهبری در قالب نشست‌های مستمر رهبری با اهالی هنر با عنوان برنامه «پنجشنبه شب‌ها» گفت: از دیگر تاکیدات حضرت آقا آن بود که تئاتر استان‌ها و شهرستان‌ها با نگاه دقیق‌تر و حمایت‌های بیشتری همراه باشد.
وی افزود: تا جایی که مطلعم تمامی این موارد در حیطه مدیریت کلان تئاتر و در ساحت مدیران استان‌ها و شهرستان‌ها حداقل به شکل بحث نظری در حال انجام و اثرگذاری است. ناگفته پیداست که رسیدن به شکل عملیاتی و بازخورد اجرا شدن منویات مقام معظم رهبری به‌ویژه در حوزه مباحث نظری و توسعه تئاتر شهرستان‌ها مقوله‌ای زمان‌بر است.
تاکید رهبری بر گشایش مشکلات و حمایت از اهالی تئاتر
عضو شورای سیاستگذاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار ایرنا مبنی بر آنکه برگزاری چنین جلساتی با حضور مقام معظم رهبری و اهالی شاخه‌های مختلف هنری ازجمله تئاتر، چه حسن و تاثیری در توسعه، تعالی و پیشرفت هنر نمایش ایران می‌تواند داشته باشد یادآور شد: فکر می‌کنم بعد از آن جلسه رهنمودهایی که حضرت آقا به هنرمندان و مدیران عرصه تئاتر داشتند بسیار تاثیرگذار بود.
دلیل آنکه تصویر آن تاثیرات کمتر جلوه پیدا کرده و خود را آنچنان که بایسته و شایسته است نشان نداده است مدلول این اتفاق است که به فاصله کوتاهی از آن دیدار شاهد شیوع ویروس کرونا به شکلی گسترده در کشور همانند دیگر کشورهای جهان بودیم. با وجود آنکه حضرت آقا در آن نشست صمیمانه بر تلاش مدیران کلان و تصمیم‌گیرنده جامعه هنری و به ویژه بخش تئاتر نسبت به همراهی و همدلی بیشتر با اهالی این هنر و تلاش برای گشایش مشکلات‌شان تاکید بسیار داشتند.
بهترین و اثرگذارترین هنرمندان کشور از بستر تئاتر برخاسته‌اند
توکلی با ابراز خرسندی از آنکه وقتی حضرت آقا صحبت‌های ما را شنیدند فرمودند که تا به این حد کمتر از جزئیات مشکلات حوزه تئاتر مطلع بودم خاطرنشان کرد: همچنین ایشان از شنیدن دستاوردهای فوق‌العاده هنرمندان تئاتر در دو بُعد ملی و بین‌المللی بسیار خوشحال و خرسند شدند.
بازیگر فیلم‌های سینمایی «خلبان» و «زیر سقف دودی» با اشاره به آنکه هنرهایی چون سینما و یا فعالان عرصه ساخت مجموعه‌های تلویزیونی به دلیل ضریب نفوذ بالا و زبان قوی‌تری که در انتقال موفقیت‌های‌شان دارا هستند بیشتر در بازتاب توانمندیهای خود موفق بودند گفت: در مورد تئاتر سکوت عمیق چهل‌ساله‌ای حاکم بود که این بسیار لطمه زننده بود. درحالی‌که ما بهترین، تواناترین و اثرگذارترین هنرمندان‌مان به دلیل همان ساختاری که خود تئاتر تعریف می‌کنند، در این خانواده و عرصه هنری پرورش پیدا کردهاند و از صحنه تئاتر به حوزه‌های دیگر نقل مکان کردند اما اهالی تئاتر طی این ۴۰ سال در سکوت باقی مانده بودند.
توکلی در پایان تصریح کرد: فکر می‌کنم برگزاری آن جلسه و نشست صمیمانه و بی‌واسطه اهالی تئاتر با مقام معظم رهبری، شکستن آن سکوت ۴۰ ساله بازگو کردن آنچه تاکنون کمتر گفته شده و یا کمتر به مقام معظم رهبری انتقال داده شده بود و از این نظر نیز توفیق آن دیدار بسیار مؤثر بود.
نظر شما