شباهت نوسان قیمت بیت‌کوین با قیمت ارز در ایران

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از گروه اقتصادی خاس، بیت‌کوین ۲۸ هزار دلاری که اکنون به عنوان یک ساختار مالی غیر متمرکز ارزشی فراتر از تمامی ساختارهای پرداخت خصوصی و شرکتی موجود همانند VISA و Paypal پیدا کرده است، در ظاهر به عنوان یک رقیب بالقوه برای ساختارهای پولی دولتی به نظر می رسد، موضوعی که در این مقطع، آینده بیت‌کوین را با ابهام فراوانی مواجه ساخته و با وجود خوشبینی بیش از حد سرمایه‌گذاران خرد نسبت به آینده این رمز ارز موجب سوالات فراوانی در محافل سرمایه‌گذاران حرفه‌ای شده است.

گرچه بسیاری از متخصصین معتقدند که بیت‌کوین به عنوان یک ابزار پوشش سرمایه در برابر تورم و افزایش افسارگسیخته نقدینگی در سال ۲۰۲۰ که ناشی از سیاست‌های حمایتی بانک‌های مرکزی رخ داده است عمل می‌کند و شاید روایت‌های جذاب دیگری نیز در مورد این رمز ارز مطرح شده است اما در سال گذشته شرکت BitWise مطالعات ارزشمندی را بر روی معاملات این رمزارز انجام داد و با بررسی تراکنش‌ها روی شبکه بلاکچین این رمز ارز در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که در ۷۱ صرافی از ۸۱ صرافی مطرح رمزارزها در دنیا اقدام به ایجاد معاملات جعلی در لیست ثبت سفارش‌ها برای بالا بردن موهومی حجم معاملات و دستکاری قیمت می کنند.

این اقدام موجب شده است تا ۹۵ درصد معاملات نقدی بیت‌کوین به صورت موهومی باشد و موجب آن شود تا به واسطه این جعل معاملات توسط صرافی‌ها یا عوامل آنها گروهی به صورت مصنوعی بتوانند قیمت بیت‌کوین را به نفع خودشان تغییر داده و با دستکاری بازار جریان سرمایه متعلق به سرمایه‌گذاران خرد را به سمت اهداف خود هدایت کند.

از این رو در سال‌های گذشته مطالعات مشابه و گزارش‌های متعدد دیگر مانند دستکاری بازار توسط صرافی بیتفینکس به عنوان بزرگترین صرافی وقت در سال ۲۰۱۷ با کمک ابزاری به عنوان دلار تتر USDT موجب آن شده است که در اکثر اقتصادهای مطرح قانون‌گذاران و سازمان های ناظر بر بازارهای مالی و بانکی همچنان اجازه ارائه ابزارهای مالی مبتنی بر رمز ارز ها را در بازارهای دسته اول نداده و حتی در بسیاری از کشورها همچون ایران خرید و فروش این رمزارزها ممنوع باشد.

بحث دستکاری قیمت در بازارهای مالی به طور معمول در تاریخ با نام دولت ها گره خورده است، در طول تاریخ بازارهای مالی و بانکی همواره دولت ها رسما برای اجرای سیاست های تنظیم بازار همانند بازار مبادلات ارزی به واسطه ابزارهای گوناگون اقدام به ایجاد تغییرات و تحریکاتی می کنند تا بتوانند روند قیمت کلاس های مختلف دارایی را هم راستا با سیاست های کلان اقتصادی خود دچار تغییر و تحول سازند.

این دستکاری در قیمت چنانچه توسط دولت‌ها به عنوان سیاست‌های حمایتی انجام پذیرد، شکل قانونی به خود گرفته و موجب ایجاد الگوهای تکرار شونده‌ای در نمودارها می‌شود که بسیاری از معامله‌گران نیز تلاش می‌کنند تا با یافتن و تشخیص این الگوها در نمودارهای "قیمت-زمان"  دارایی‌های گوناگون اقدام به پیش‌بینی قیمت‌های آتی و روند ارزش دارایی‌ها کنند.

در ایران نیز در ۱۰۰ سال گذشته همواره تحت فشارهای گوناگون سیاسی و اقتصادی قرار داشته است و سیاست‌مداران برای حمایت از معیشت اقشار ضعیف یا حفظ منافع صنایع گوناگون به درست یا غلط همواره سعی در اتخاذ سیاست‌های پولی و مالی داشته‌اند تا بتوانند با تنظیم بازار، اثرات این فشارها را خنثی سازند الگوهای دستکاری دولتی در نمودارهای قیمت-زمان از جمله نمودار قیمت دلار-ریال در بازار آزاد به وضوح قابل تشخیص است.

نکته قابل توجهی که از دید اکثر فعالان در بازارهای مالی و بانکی پنهان مانده است، شباهت بیش از اندازه الگوهای دستکاری و جهت‌دهی قیمت در نمودار ارز دلار-ریال و بیت‌کوین-دلار است.

چنانچه تنها فقط به بخشی از گذشته تاریخی قیمت ارز در ایران و بیت‌کوین در بازارهای مالی بین المللی نگاه کنیم متوجه شباهت عددی و رفتارهای بسیار مشابه در تغییر مسیر قیمت خواهیم شد، بیت‌کوین که در سال ۲۰۱۷ توانست سقف قیمت ۱۹۵۰۰$ را همانند سقف قیمت دلار در بازار ایران به ارزش ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان به ثبت برساند، در ماه مارس سال ۲۰۲۰ در هنگام پاندمی کرونا به نزدیک قیمت ۴۳۰۰ دلار که بسیار شبیه به قیمت ارز دولتی در ایران به قیمت ۴۲۰۰ بود دست یافت.

 در ایران هم امکان کاهش قیمت ارز تا این ناحیه به لحاظ تئوریکال امکان‌پذیر بود اما دولت برای جلوگیری از ورشکستگی کسب و کارها مانع کاهش بیشتر قیمت ارز پایین‌تر از کانال ۹ هزار و ۲۰۰ تومان در بازار آزاد شد، از طرفی در موج بعدی حالا بیت‌کوین به قیمت ۳۰ هزار دلار رسیده و نشان از تلاش بیشتر این رمز ارز برای دستیابی به اهداف قیمتی بیشتر از ۳۲ هزار دلار دارد که به طور دقیق در بازار ارز کشورمان نیز قیمت ارز در بازار آزاد به نزدیک ۳۳ هزار تومان در ماه های گذشته رسید، این انطباق حرکت قیمت‌ها گرچه از لحاظ زمانی و تقدم و تاخر آن بسیار متفاوت است اما موجب این برداشت در تحلیلگران شده که بیت‌کوین و قیمت ارز در ایران از الگوی یکسان در دستکاری بازار و بازارگردانی پیروی می‌کنند و شائبه این موضوع را ایجاد می‌کند که احتمال دارد قیمت بیت‌کوین پس از رویت محدوده قیمتی ۳۲ تا ۳۳ هزار دلاری به مانند قیمت ارز در ایران دچار یک اصلاح قابل توجه تا مرز ۲۲ هزار و ۵۰۰ تومان و در نهایت در بازه قیمتی ۲۵ هزار و ۵۰۰ تا ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان در نوسان باشد.

در نهایت با توجه به شرایط کنونی مناسبات سیاسی در سطح بین المللی از جمله وضعیت نگران‌کننده احتمال تقابلات نظامی در خاورمیانه، حواشی مراسم تحلیف رییس جمهوری آمریکا در روزهای پیش‌رو، امکان افت قابل توجه ارزش شاخص دلار و افزایش آمار مرگ و میر کرونا در کشورهای پیشرفته، احتمال وقوع بحران‌های وسیع در سطح جهان که موجب ایجاد شرایط به گونه‌ی دیگری شود، وجود دارد تا بازارها برخلاف تدابیر بازارگردانان عمل کرده یا جریان نقدینگی بر خلاف تجربه‌های تاریخی جهت دیگری را به خود بگیرند دور از انتظار نیست که در این صورت دستیابی بیت‌کوین به قیمت‌های بالاتر در نهایت تا حدود سقف قیمتی ۴۲ هزار و ۴۲۰ دلار قبل از یک اصلاح بزرگ، امکان‌پذیر است.