به گزارش ایرنا، دولت عراق در حالی ۲۰۲۰ را پشت سرگذاشت که براساس گزارش رسمی کمیسیون پارلمانی نظارت بر برنامه های دولت، تنها ۱۷ درصد از برنامه های وعده داده شده این کشور به اجرا در آمده است .
برهمین اساس به دلیل تراکم بحران ها از سال گذشته، کارشناسان پیش بینی کرده اند که دولت همچنان در انجام اهدافش با مشکل جدی مواجه شود.
این درحالیست که نخست وزیر عراق، وعده داده است که سال جدید میلادی سال تحقق وعده ها و موفقیت ها باشد.
آینده اقتصادی عراق در هاله ابهام
یکی از دستاوردهای مهم اجرایی دولت عراق در آخرین روزهای ۲۰۲۰ ارائه بودجه جنجالی ۲۰۲۱ با کسری کم سابقه ۴۸ میلیارد دلاری به پارلمان عنوان شده است.
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، برنامه ریزی بودجه ۲۰۲۱ نشان از بحران اقتصادی پیشرو عراق را دارد و از این رو این کشور به دلیل اتکای صرف بر اقتصاد تک محصولی نفت، همچنان در گردونه بحران ها و معضلات تامین منابع مالی گرفتار می ماند.
دولت عراق برای مقابله با این بحران ها، در اواخر سال ۲۰۲۰ با پاره ای تدابیر از جمله کاهش ارزش پول ملی در برابر دلار به میزان ۲۳ درصد، زنگ خطر وضعیت بغرنج اقتصادی کشور را به صدا در آورد.
از طرفی دولت می کوشد برای جبران بی سابقه کسری بودجه ۲۰۲۱ به قطع بخشی از حقوق کارکنان دولتی و اعمال مالیات های جدید روی بیارود امری که پیش بینی می شود در آستانه انتخابات پارلمانی نیمه خردادماه امسال، اعتراضاتی را در سطح اجتماعی و سیاسی به دنبال داشته باشد.
وضعیت بودجه ۲۰۲۱ و ایرادهایی که به آن گرفته اند ، باعث شده است که کارشناسان اقتصادی پیش بینی کنند دولت عراق برای تامین کسری بودجه بازهم به وام گرفتن از بانک های داخلی و خارجی روی بیاورد.
عراق در ۲۰۲۰ برای پرداخت حقوق کارکنان دولتی که بخش اعظم بودجه جاری کشور را به میزان بیش از ۵۰ درصد تشکیل می دهد، ناچار شد ۲ بار به استقراض داخلی و خارجی متوسل شود.
مشروط کردن پرداخت سهمیه اقلیم کردستان عراق از بودجه از جمله حقوق کارکنان اقلیم به پرداخت درآمدهای حاصل از صادرات نفت کردستان به دولت مرکزی عراق از دیگر مسائل بحث برانگیزی است که هنوز بین بغداد و اربیل حل و فصل نشده است.
رسانه ها و کارشناسان اقتصادی عراق پیش بینی کرده اند که ۲۰۲۱ سال ریاضت و بحران اقتصادی باشد.
دولت عراق به افزایش قیمت های جهانی نفت در ۲۰۲۱ امیدوار است و برای همین اعلام کرده است که مشکلات اقتصادی و مالی عراق تا سه ماهه اول سال ادامه خواهد داشت و بعد از آن با افزایش قیمت های جهانی نفت، وضعیت کشور نسبتا بهبود می یابد.
انتخابات زودهنگام پارلمانی در اما و اگر
نخست وزیر عراق در دوم ژانویه ۲۰۲۱ وعده داده است که انتخابات زودهنگام پارلمانی در ششم ژوئن (۱۶ خردادماه ۱۴۰۰) در موعد مقرر آن برگزار شود.
وی ادامه داده است که قانون انتخابات تصویب شده، کمیسیون عالی مستقل انتخابات شکل گرفته و قانون ویژه تامین مالی انتخابات نیز به اتمام رسیده و فقط قضیه تشکیل دادگاه قانون اساسی مانده که در حال پیگیری است.
با وجود این اظهارات اما برخی ها نسبت به خوشبینی نخست وزیر برای برگزاری انتخابات در موعد مقرر آن تردید داشته و به صراحت اعلام کرده اند که انتخابات در موعد اعلام شده برگزار نمی شود.
با وجود همه اینها، برخی از جریان های سیاسی مانند صدری ها، الفتح، گروه های سیاسی اهل سنت به طور بارزتری اقدامات تمهیدی خود را برای آماده شدن در انتخابات آینده آغاز کرده اند.
«مهدی الصمیدعی» رییس دار الافتاء اهل سنت در تظاهرات میلیونی سالروز شهادت فرماندهان حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، به صراحت اعلام کرد که نباید در انتخابات آینده اجازه داد داعش های سیاسی وارد پارلمان شوند.
بنابراین با وجود تردیدها درباره برپایی انتخابات در موعد مقرر اما جریان های مهم سیاسی عراق خود را برای انتخابات از هم اکنون آماده کرده و انتظار می رود که در ماه های آینده، تشکل ها و ائتلاف های جدید برای ورود در انتخابات شکل بگیرد.
بعد از تصویب قانون انتخابات که در آن بر تعدد حوزه های انتخابیه تاکید شده انتظار می رود انتخابات زودهنگام پارلمانی ۲۰۲۱ جنجالی تر و بحث برانگیزتر از انتخابات ۲۰۱۸ باشد.
«مقتدا صدر» رهبر جریان صدر از هم اکنون اعلام کرد که درصدد تصدی پست نخست وزیری است و برخی از اعضای برجسته این جریان پیش بینی کرده اند که در سایه قانون انتخابات جدید، نزدیک به یکصد کرسی پارلمان را تصاحب کنند.
کارشناسان نسبت به تبعات سیاسی، اجتماعی و امنیتی برگزار نشدن انتخابات زودهنگام در موعد مقرر آن هشدار داده اند.
خروج نظامیان آمریکایی؛ پرونده ای غیر قابل سازش
طبق وعده کاخ سفید انتظار می رود تا قبل از تاریخ انتقال قدرت در کاخ سفید بین «دونالد ترامپ» و «جو بایدن» در بیستم ژانویه ( یکم بهمن ماه ۹۹) تعداد نظامیان آمریکایی در عراق به سه هزار نفر برسد.
گروه های مقاومت و احزاب نزدیک به آن در عراق چندان به این وعده های آمریکا به دلیل تاریخ بلند دروغ گویی های واشنگتن، اعتمادی ندارند اما طیف نزدیک به دولت عراق معتقد است که باید تا این تاریخ شکیبا بود.
تظاهرات میلیونی سوم ژانویه گذشته ( ۱۴ دیماه ۹۹) در بغداد به اعتقاد بسیاری آب پاکی را بر دست آمریکایی ها ریخته و نشان داد که برنتابیدن حضور نظامیان آمریکایی در عراق، یک خواست ملی است قبل از اینکه سیاسی باشد.
این تظاهرات گسترده مردمی، برای دولت عراق نیز یک تکلیف جدی ایجاد کرده است تا با استناد به قانون پارلمانی اخراج نیروهای بیگانه از عراق در پنجم ژانویه ۲۰۲۰ (۱۵ دیماه ۹۸)، مسئله خروج نیروهای آمریکایی را به طور جد پیگیری کند.
«هادی العامری» رهبر گروه سیاسی – پارلمانی الفتح در چند سخنرانی در طول روزهای گذشته به مناسبت پاسداشت فرماندهان شهید، تاکید کرد که باید برنامه زمانبندی مشخصی برای خروج اشغالگران آمریکایی از عراق وجود داشته باشد.
وی ادامه داد ؛ برنامه هایی که آمریکایی ها برای خروج نظامیان خود از عراق تعیین کرده اند و گفته اند ظرف سه سال نیروهای خود را از عراق بیرون می کشند، به عراق ارتباطی ندارد و دولت عراق باید یک جدول زمانبندی مشخص برای خروج این نیروهای اشغالگر تعیین کند.
انتظار می رود که پرونده نظامیان آمریکایی با توجه به روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا به ریاست جوبایدن، یکی از پرونده های جنجالی و بحث برانگیز باشد.
گروه های مقاومت آمادگی خود را با برخورد نظامی برای اجبار اشغالگران آمریکایی به ترک خاک عراق اعلام کرده اند و بر همین اساس پیش بینی می شود هرگونه کوتاهی یا زمان کشی در این قضیه تبعات امنیتی به دنبال داشته باشد.
دولت بایدن و نگرانی از تجزیه
روی کار آمدن دولت جوبایدن و پایان کار دولت ترامپ به خودی خود از نگاه کارشناسان یک چالش جدی است که برخی به دیده خوشبینی و برخی بدبینی به آن نگاه کرده اند.
عده ای در عراق با اشاره به خوی سلطه گری ترامپ در اصل تحویل قدرت در کاخ سفید تردید دارند و معتقدند که ترامپ به هر حیله و نیرنگی برای طولانی کردن مدت زمان تحویل دادن قدرت روی خواهد آورد.
از طرفی برخی جریان های کرد، اهل سنت و شیعه از آمدن بایدن با توجه به آشنایی دیرینه ای که با پرونده عراق و رهبران سیاسی این کشور دارد، اظهار خرسندی کرده اند.
در مقابل جریان های منتقد در عراق معتقدند که بایدن واضع طرح تجزیه عراق در سال ۲۰۰۶ است و پیش بینی کرده اند که دولت جدید آمریکا، همچنان این خط مشی را دنبال کند.
این اعتقاد وجود دارد که تمامی دولت های آمریکایی با وجود رویکردهای سیاسی مختلف ، در راهبردهای سیاست خارجی نگاه واحدی دارند و همین امر باعث شده است که منتقدان در عراق همچنان دولت بایدن را ادامه روند دولت ترامپ برای تضعیف و تجزیه کشورهای منطقه به نفع رژیم صهیونیستی بدانند.
آینده روشن روابط عراق با ایران
در صورت صحت پیش بینی های دولت عراق و بهبود قیمت های جهانی نفت و کم شدن سایه بحران کرونا بر جهان، روابط دو کشور همسایه و مسلمان ایران و عراق، شاهد تحول بیشتر خواهد بود.
با توجه به توافقاتی که بین دولت های دو کشور در جریان سفر دو روزه «مصطفی الکاظمی» نخست وزیر عراق به تهران در۲۱ جولای ۲۰۲۰ (۳۱ تیرماه ۹۹) شد، انتظار می رود که کنار رفتن سایه کرونا، رسیدن به سقف ۲۰ میلیارد دلاری در تبادلات تجاری دو کشور را دست یافتنی تر کند.
تظاهرات میلیونی روزهای گذشته در بغداد نیز دلیل روشن دیگری بر عمق روابط اجتماعی بین دو کشور بود که نشان داد، همه توطئه های دشمنان دو ملت در طول سال های اخیر نتوانسته است بر آن اثر مفنی داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران همچنان مهمترین کشور صادرکننده گاز و برق به عراق و در عین حال مطمئن ترین دوست و پشتیبان این کشور در شرایط سخت است . هنوز نقش ایران در جنگ با داعش از حافظه ملت عراق با قوت و قدرت زنده باقی مانده و انعکاس آن در تظاهرات میلیونی بغداد تجلی یافت.
بر همین اساس، دیدگاه بسیاری از کارشناسان بر این است که روابط عراق و ایران همچنان رو به جلو باشد و برنده اصلی از این روابط دو ملت ایران و عراق خواهند بود.
نتیجه
عراق در ۲۰۲۱ همچنان در گردونه بحران ها و مشکلات موجود باقی خواهد ماند و تنها امیدواری به پاره ای اتفاقات معجزه آسا از جمله بهبود قیمت جهانی نفت، پایان شبح کرونا و تبعات آن و از سرگیری روابط عراق با جهان خارج و همسایگان می تواند این کشور را از این چرخ باطل بحران و معضلات بیرون بکشد.
بی شک اصل برگزاری انتخابات زودهنگام در نیمه خردادماه ۱۴۰۰ به خودی خود یک چالش جدی است اما تجربه در عراق نشان داده که چالش متعاقب انتخابات از جمله تشکیل دولت و بحث و جدل های سیاسی که به دنبال دارد معمولا تا چند ماه اوضاع عمومی کشور را تحت الشعاع قرار می دهد و چالش به مراتب جدی تری است.
در صورت عبور سهل و ضابطه مند عراق از دالان بعد از انتخابات و تشکیل سریع دولت، امیدواری به تخفیف بحران ها وجود دارد اما اگر این امر تبدیل به گره کور سیاسی شود، ممکن است کشور را با عواقب وخیم پیش بینی نشده مواجه کند.
نظر شما