شوک اقتصادی‌ کرونا بر خراسان رضوی

زلزله کرونا فقط ریزش پایه‌های اقتصادی خراسان رضوی را در پی نداشت بلکه این ویروس اقتصاد کل جهان را مبتلا کرد و همه گیر شدن این ویروس در روند تولید، کاهش تقاضا، افزایش بیکاری و کاهش درآمد تاثیر مستقیم داشته که خراسان رضوی نیز از آن بی نصیب نبوده است.

کشورهای اقتصادی و گردشگرپذیر جهان در ایام شیوع کرونا به منظور جلوگیری از گسترش ویروس ناگزیر به محدودیتهایی در ورود و خروج مسافر شدند و سفرهای توریستی مردم به شدت کاهش یافت و متعاقب آن اقتصاد و درآمد مراکز خدمات رسان به گردشگران از جمله صنعت هواپیمایی، ریلی، جاده‌ای، هتلداری و صنوف خرد فروپاشید.

لرزه کرونا واحدهای تولیدی و بنگاه‌های اقتصادی را در مبادلات تجاری با کشورهای مختلف در حوزه واردات و صادرات کالا دچار مشکل کرد لذا آنها در تامین مواد اولیه برای تولید و همچنین کسب درآمد از محل صادرات با معضلات بزرگی مواجه و به دلیل کمبود نقدینگی ناگزیر به تعدیل نیروی انسانی شدند.

از سوی دیگر بیشتر سرمایه‌گذاران با توجه به عدم قطعیت در ثبات شرایط به وجود آمده حاصل از شیوع ویروس کرونا ترجیح دادند که سرمایه‌گذاری‌ خود را متوقف کنند لذا روند سرمایه‌گذاری در این مدت نیز چندان مناسب نبوده است.

شرایط حاکم حاصل از شیوع کرونا بر اقتصاد جهان، خراسان رضوی را نیز به شدت متاثر کرد استانی که بخش اعظم اقتصاد آن بر پایه گردشگری زیارتی استوار بود به یک باره با شیوع ویروس و اعمال محدودیتها در تردد مسافران، چرخه عرضه و تقاضایش معیوب شد.

تاثیر ویروس کرونا بر پیکره اقتصاد خراسان رضوی منجر به کمبود نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی و تعدیل نیروی انسانی آنها برای جبران کمبود آن، اعمال محدودیتها در واردات و صادرات کالا، توقف صنعت هتلداری و گردشگری و گسترش تبعات ناشی از آن شد.

بر اساس بررسی دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی از وضعیت کسب و کارهای آسیب دیده از شیوع کرونا، بخش خدمات در استان بیشترین خسارت ناشی از کرونا را متحمل شده است، براساس این آنالیز، بخش تولید و بخش کشاورزی در رتبه‌های دوم و سوم در گروه‌های مربوط به کسب و کارهای آسیب دیده از کرونا قرار گرفتند.

حوزه خدمات استان خراسان رضوی که بیشترین خسارت ناشی از شیوع کرونا را متحمل شد شامل ۱۰ رسته ‌می‌شود که مهمترین آنها حوزه گردشگری و صنوف مرتبط با آن است.

۳۵ هزار میلیارد ریال برآورد خسارت اقتصادی حوزه گردشگری

وجود بارگاه منور رضوی در مشهد مقدس، حضور بیش از ۳۰ میلیون زائر در سال و وجود ۵۰ درصد هتلها و مراکز اقامتی کشور در خراسان رضوی به ویژه مشهد، خود به خود اقتصاد این شهر را به حوزه گردشگری وابسته می‌کند لذا کرونا شرایط سختی را برای این بخش از اقتصاد خراسان رضوی رقم زده است.

مدیر کل امور اقتصادی و دارایی استان خراسان رضوی در این باره گفته است: خسارات اقتصادی ناشی از شیوع کرونا در این استان بسیار زیاد است و میزان این خسارت تاکنون به مراکز اقامتی - گردشگری استان ۳۵ هزار میلیارد ریال برآورد شده که این خسارات تا پایان امسال به بیش از ۵۰ هزار میلیارد ریال می رسد که برابر کل درآمد سالانه دولت از محل گردشگری خراسان رضوی خواهد بود.

حسین امیر رحیمی افزود: کل درآمد دولت از محل گردشگری در استان خراسان رضوی بین ۵۰ تا ۵۵ هزار میلیارد ریال است و با این حساب، رقم خسارت وارده بسیار بالا و قابل توجه است.

مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان خراسان رضوی با اشاره به اهمیت طرح آمایش سرزمینی در تعیین خسارت به آسیب‌دیدگان در شرایط کرونا گفت: تدوین آمایش سرزمینی در این استان بسیار عقب است در حالی که این بخش، نقش مهمی در تعیین خسارت و آسیب‌های ناشی از کرونا و پرداخت تسهیلات به خسارت دیدگان دارد.

رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان خراسان رضوی هم به تدوین برنامه‌ای برای بهبود وضعیت صنعت گردشگری استان در ایام پساکرونا پرداخته و گفته است: صنعت گردشگری برای احیای مجدد، ورود به یک رقابت موثر و جبران خسارتهای خود در ایام پساکرونا، باید آماده شود، کشورهایی که در این رابطه، راهبرد مدون و برنامه ریزی منسجمی دارند به طور قطع در جذب گردشگر و کسب درآمدهای این حوزه، موفق‌تر عمل خواهند کرد.

علی‌اکبر علیزاده قناد افزود: در شرایطی که به واسطه ویروس کرونا به وجود آمد، حوزه گردشگری دوران سختی را گذرانده است و تقریبا ۹۷ درصد سیستم گردشگری خراسان رضوی تعطیل شده است و تعداد زیادی از فعالان این صنعت در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌اند.

وی ادامه داد: در هر صورت صنعت گردشگری باید خود را آماده کند تا در ایام پساکرونا، بتواند به سرعت وارد عمل شده و با جذب گردشگران و ارتقای خدمات، زمینه جبران خسارت های وارده را فراهم کند.

خسارت سنگین کرونایی به صنوف خراسان رضوی

 محدودیت در فعالیتها و تعطیلی اجباری صنوف از ابتدای اسفندماه سال گذشته تا ابتدای دی ماه امسال ضرر جبران ناپذیری بر پیکر اقتصاد خُرد خراسان رضوی وارد کرد آنچنان که بنا بر اعلام دفتر اقتصادی استانداری، ۷۰ درصد درآمدهای برخی از صنوف در طول ایام شیوع کرونا کاهش یافت که با یک حساب سرانگشتی شاید میزان خسارت به این بخش را بتوان دستکم ۳۰۰ هزار میلیارد ریال در استان دانست.

از سوی دیگر همزمان با شیوع کرونا، تقاضای مردم برای  خرید کالا در بازار خراسان رضوی به شدت کاهش یافت که این موضوع  تاثیر جدی روی بازار گذاشت و صنوف را با کاهش شدید فروش مواجه کرد که برای جبران کمبود نقدینگی ناگزیر به تعدیل نیروی انسانی شدند.

نایب رییس اتاق اصناف مشهد درباره محدودیتهای فعالیت صنوف مختلف در ایام شیوع کرونا گفت: ۳۹ درصد از واحدهای صنفی این شهر مربوط به مشاغل گروه یک می‌شوند که در ایام شیوع کرونا مجاز به فعالیت بودند و باقی صنوف مربوط به مشاغل گروه‌های ۲، سه و چهار هستند.

سید محسن خاوری افزود: برمبنای درآمد واحدهای صنفی، هزینه‌ای که صنوف در ایام ممنوعیت فعالیت و تعطیلی اجباری، پرداخت کردند بسیار بالاست و هر صنف به اقتضای فعالیت خود این هزینه‌ها را پرداخت کرده است به عنوان مثال صنف آجیل و خشکبار با "ماندگی یا از بین رفتن تازگی" کالایش مواجه شد و صنف پوشاک "از مد افتادگی" براساس تغییر فصل و ماندن جنس روی دستش را تجربه کرد و بابت آن هزینه زیادی پرداخت نمود.

وی اضافه کرد: در هیچ جای دنیا این گونه نیست که در مقابل مکلف کردن صنوف به انجام کاری، به آنها حقوقی پرداخت نشود اما آنها مکلف به پرداخت هزینه‌ در این بخش شوند اما در ایران این اتفاق افتاد همان طور که صنوف به اجبار هزینه تامین مواد ضدعفونی کننده برای رعایت پروتکلهای بهداشتی را متحمل شدند بدون آن که حقوقی دریافت کنند.

عضو هیات رئیسه اتاق اصناف ایران نیز در این باره گفت: اصناف متکی به درآمدهای خود هستند و محل ارتزاق دیگری ندارند لذا با تعطیلی اجباری از یک سو درآمد آنها به صفر می‌رسد و از سوی دیگر هزینه‌های جاری آنان مبنی بر کرایه مغازه، قبوض برق، آب، گاز، بیمه تامین اجتماعی، چک و سایر بدهی‌های آنها همچنان پابرجا بوده و قادر به تامین آنها نیستند.

محمود بنانژاد افزود: تسهیلاتی که پیشتر با نرخ سود ۱۲ درصد به مشاغل متضرر از کرونا اختصاص یافته بود سودی برای اصناف نداشت زیرا با این نرخ، دریافت تسهیلات از صرفه اقتصادی برخوردار نبود.

وی ادامه داد: اتاق اصناف ایران بسته پیشنهادی خود برای کمک به صنوف متضرر از شیوع کرونا را به دولت ارایه کرده که در آن بخشودگی مالیاتی و بیمه تامین اجتماعی و اختصاص تسهیلات ارزان قیمت به واحدها درخواست شده است.

عضو هیات رییسه اتاق اصناف ایران خواستار اجرای بسته پیشنهادی این اتاق برای کمک به اصناف متضرر از کرونا از سوی دولت شد.

محدودیتهای بین المللی و کاهش صادرات خراسان رضوی

وجود ۵۳۹ کیلومتر مرز مشترک با ترکمنستان و ۳۰۲ کیلومتر مرز با افغانستان و ارتباط و اتصال با بازار ۱۰۰ میلیون نفری آسیای میانه موجب شده است، استان خراسان رضوی نقش محوری در حمل و نقل و ترانزیت کشور و همچنین صادرات و واردات به کشورهای آسیای میانه داشته باشد.

شیوع کرونا اما محدودیتهای جدی برای ترانزیت و صادرات کالا و واردات آن به استان خراسان رضوی ایجاد کرد و موجب کاهش فعالیت هر ۲ بخش صادرات و واردات شد و تاثیر این مهم بر روند تولید واحدها و چرخه عرضه و تقاضا در بازار تاثیر جدی گذاشت.

مشاور ناظر گمرکات خراسان رضوی در تشریح تراز بازرگانی خارجی گمرکات استان در ۹ ماهه امسال گفت: میزان صادرات کالا از گمرکات خراسان رضوی در ۹ ماهه امسال هزار و ۹۶۸ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۲ میلیون دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۵ درصد کاهش داشته است این در حالی است که میزان صادرات کالا در مدت مشابه سال گذشته ۲ هزار و ۶۱۷ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۳۳۲ میلیون دلار بود.

علیرضا فرامرزی افزود: میزان واردات کالا به خراسان رضوی در ۹ ماهه امسال ۱۲۸ هزار تن به ارزش ۲۶۵ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی ۴۰ درصد و از نظر ارزشی ۲ درصد کاهش داشته، ضمن این که میزان واردات کالا در سال گذشته به استان ۲۱۴ هزار تن به ارزش ۲۷۰ میلیون دلار بود.

مشاور ناظر گمرکات خراسان رضوی گفت: با این حال مقایسه صادرات و واردات کالا به خراسان رضوی در ۹ ماهه امسال نشان می‌دهد، تراز بازرگانی خارجی گمرکات استان در این مدت مثبت و معادل ۷۳۷ میلیون دلار است.

فرامرزی عمده کشورهای هدف صادراتی کالای خراسان رضوی در ۹ ماهه امسال را به ترتیب افغانستان، ازبکستان، عراق و ترکمنستان ذکر و بیان کرد: صادرات کالا به کشور ترکمنستان در مدت مزبور به دلیل محدودیتهای ایجاد شده از سوی آن کشور از نظر وزن ۴۷ درصد و از نظر ارزش ۶۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.

وی بخشی از چالش‌های ارتباط با ترکمنستان در مرز سرخس طی ایام شیوع کرونا را ایجاد محدودیت تردد اتباع کشور ترکمنستان از مرز سرخس از سوی این کشور، اخذ عوارض اضافی از رانندگان کامیونهای ایرانی، عدم پذیرش محموله های صادراتی ایران به مقصد تاجیکستان از سوی ترکمنستان (به علت مشکلات ۲ کشور)، سخت‌گیری‌های بی‌مورد و بهانه جویی‌های واهی برای کامیونها و برگشت آنها به کشورمان، اتخاذ تصمیمات ناگهانی و اعمال ممنوعیت و محدودیت بدون اطلاع قبلی و اسکورت کامیونهای ایرانی و اخذ هزینه های اضافی به این منظور دانست.

رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این باره گفت: به دلیل محدودیتهای ایجاد شده از سوی ترکمنستان ناشی از شیوع کرونا، این استان در ۹ ماهه گذشته از سال جاری مسیرهای جایگزین برای صادرات کالا را برگزیده است.

محمدعلی امیرفخریان افزود: ترکمنستان دروازه ورود به کشورهای آسیای میانه و اوراسیا است و شیوع ویروس کرونا باعث شد دولت ترکمنستان محدودیتهایی را در ورود کالا به کشورش اعمال کند، این محدودیت، اتخاذ مسیرهای جایگزین را برای صادرات کالا از خراسان رضوی در پی داشت که از جمله این مسیرها، استفاده از مسیر کشور افغانستان و بندر امیرآباد و گمرک آن منطقه واقع در استان مازندران بود.

وی اضافه کرد: صادرات کالا از افغانستان در ایام شیوع کرونا به روال سابق ادامه یافته و این کشور سهم بسیاری در صادرات استان دارد اما از آنجا که صادرات از مرز ترکمنستان کاهش یافته و مسیرهای جایگزین برای آن اتخاذ شده، اتکا به مرز افغانستان و افزایش سهم آن در صادرات کالا از خراسان رضوی پررنگ تر شده است.

رییس اداره بازرگانی خارجی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: هم اینک این استان به جز کشورهای آسیای میانه، مشکلی در صادرات کالا به کشورهای هدف ندارد.

امیرفخریان افزود: در ایام شیوع کرونا اعزام هیاتهای تجاری از خراسان رضوی به سایر کشورها و پذیرش هیاتهای تجاری خارجی در استان متوقف شد اما نشست مشترک با هیات تجاری افغانستان در قالب وبینار به صورت مجازی برگزار شد و اخیرا بعد از عادی شدن شرایط استان به لحاظ کاهش شیوع کرونا، هیات تجاری هرات هم به مشهد سفر و نشستی را برگزار کردند.

کاهش تردد در کرونا و ضرر فعالان حمل و نقل 

خراسان رضوی با پنج هزار و ۲۰۰ کیلومتر راه آسفالته اصلی و فرعی، هفت هزار و ۶۰۰ کیلومتر راه آسفالته روستایی و هفت هزار و ۷۶۰ کیلومتر راه غیرآسفالته، در جایگاه دوم کشور از نظر طول راهها قرار دارد، افزون بر ۹ هزار دستگاه ناوگان حمل و نقل عمومی جاده‌ای شامل اتوبوس، مینی‌بوس و خودروی سواری کرایه در استان ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار نفری خراسان رضوی فعالیت دارند.

۲۵۰ شرکت حمل و نقل ترانزیتی در خراسان رضوی فعالیت دارند که از سه پایانه مرزی با کشور ترکمنستان و پایانه مرزی دوغارون با کشور افغانستان به فعالیت در امر ترانزیت مشغول هستند.

بعد از تهران، خراسان رضوی دارای بیشترین شرکت حمل و نقل بین‌المللی در کشور است که این مجموعه ها توانسته اند با تعامل مناسب با بازرگانان پنج کشور آسیای‌ مرکزی و افغانستان جهت حمل بار این کشورها بازاریابی مناسبی انجام دهند.

شرکت‌های حمل و نقل خراسان رضوی افزون بر ۱۵ هزار خودرو را زیر پوشش خود دارند و علاوه بر آن چهار هزار خودروی خارجی نیز در این قالب با شرکتهای خراسان رضوی در حوزه ترانزیت همکاری و فعالیت می کنند.

رییس انجمن ‌صنفی شرکتهای حمل و نقل بین‌المللی خراسان رضوی درباره ضرر و زیان شرکتهای حمل و نقلی در ایام شیوع کرونا گفت: این شرکتها در پی شرایط ناشی از بحران شیوع بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ و انسداد مرزها روزانه دست‌کم ۱۰ میلیارد ریال متضرر می‌شوند.

احمد زمانیان یزدی افزود: بخشی از این زیان شامل هزینه‌های جاری، حقوق کارکنان، خسارت دموراژ یا اجاره کانتینر علاوه بر مدت ثبت شده در قرارداد، انبارداری، هزینه‌های تخلیه و بارگیری مجدد و پرداخت عوارض مختلف بابت همین موارد است.

وی ادامه داد: توقف سرمایه در قالب محموله های تجاری نزد مشتریان و رانندگان و خسارت ناشی از عدم فعالیت کامیون‌ها موجب خواب سرمایه در این ۲ بخش شده و خسارت به بار آورده است.

رییس انجمن ‌صنفی شرکتهای حمل و نقل بین المللی خراسان رضوی گفت: متاسفانه میزان خسارت ناشی از کرونا به شرکتهای حمل و نقل را نمی توان به شکل دقیق اعلام کرد چرا که روز به روز به میزان انبارداری و دموراژ کالاها اضافه می شود و از طرف دیگر راهداری و گمرک نیز تعداد کانتینرهای خوابیده در مرزها را اعلام نمی کنند.

زمانیان یزدی افزود: علاوه بر موارد یاد شده، به خاطر کرونا امکان بازاریابی توسط مدیران شرکتهای حمل و نقل مقدور نیست ولی هزینه های مالیاتی طی این مدت همچنان بر فعالیت این شرکتها اثر گذار است.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی نیز در این باره گفت: سفر شهروندان با ناوگان حمل و نقل جاده‌ای عمومی شامل اتوبوس، مینی‌بوس و سواری کرایه در این استان ظرف هشت ماه امسال و قبل از برگشت خراسان رضوی به وضعیت عادی تحت تاثیر بحران شیوع ویروس کرونا به میزان ۳۸ درصد نسبت به پیش از این بحران کاهش یافته است.

ابراهیم نصری افزود: هشت میلیون و ۳۲۳ هزار و ۵۵۰ فقره بلیت ظرف همین مدت در خراسان رضوی برای مسافران ناوگان حمل و نقل عمومی جاده‌ای برای مقصدهای درون و برون استانی صادر شده است.

وی اضافه کرد: این میزان فروش بلیت برای سفرهای برون‌شهری در خراسان رضوی ظرف هشت ماه اخیر امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال نشانگر کاهش ۳۸ درصدی مسافرت در این استان است.

مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای خراسان رضوی گفت: همچنین شمار خودروهای جاده‌ای عمومی شامل اتوبوس، مینی‌بوس و سواری کرایه که ظرف هشت ماهه امسال در خراسان رضوی مسافر جابه‌جا کرده‌اند نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۵ درصد کاهش یافته است.

نصری ادامه داد: شمار خودروهای جاده‌ای عمومی فعال در خراسان رضوی پارسال ۸۴۵ هزار و ۴۲۰ دستگاه بود که امسال با کاهش ۲۵ درصدی به ۶۳۱ هزار و ۵۴۰ دستگاه رسید.

وی اضافه کرد: ۱۳ درصد اختلاف در کاهش خودروها و مسافران نشانگر افزایش گنجایش، پر شدن بیشتر صندلی اتوبوسهای بین‌شهری و بهره‌وری بیشتر از ناوگان حمل و نقل جاده‌ای عمومی شامل اتوبوس، مینی‌بوس و سواری کرایه در خراسان رضوی است.

ضرر کرونا به اقتصاد کشاورزی

کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین بخشهای اقتصاد که وظیفه تامین امنیت غذایی کشور را بر عهده دارد، از تبعات شیوع ویروس کرونا در امان نمانده و فعالان بخش های مختلف کشاورزی در زمینه تولید و فروش محصولات خود با مشکل رو به رو هستند.

به گفته مسوولان، تاثیر کرونا بر تولیدات کشاورزی خیلی نبود و شاید این بخش در مقایسه با سایر بخشهای اقتصادی کمترین آسیب را متحمل شد اما نمی‌توان تاثیر کرونا بر عرضه و تقاضا در بازار و همچنین تامین نهاده‌های دامی برای دام و طیور را انکار کرد که همین کمبود نهاده باعث کاهش جوجه ریزی و در نهایت گرانی مرغ و تخم مرغ در بازار شد. 

براساس آمار موجود تا مهرماه امسال و عبور از فصل برداشت بسیاری از محصولات، خسارت کرونا بر بخش کشاورزی خراسان رضوی هفت هزار و ۲۷۰ میلیارد ریال برآورده شده که بیشترین آسیب ناشی از آن در بخشهای آبزیان و شیلات، پرورش قارچ، خوراک دام، دامداری، صنایع تبدیلی و تولیدی، گلخانه‌ها، مرغداری، گیاهان دارویی، ماهیان زینتی، کرم ابریشم و زنبورستان بوده است.

علی ساربان، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی معتقد است: شیوع بیماری کرونا بیش از ۴۲۰ میلیارد ریال به بخش گل و گیاه این استان خسارت وارد کرده که این برآورد خسارت در بخش گلخانه‌های تولیدگل و گیاه طی ماه‌های اسفند پارسال و فروردین امسال انجام شده است.

تاثیر کرونا بر نیروی کار و مشارکت اقتصادی

طرح آمارگیری نیروی کار در کشور به صورت فصلی انجام می گیرد که در این نوشتار آمارگیری در فصل پاییز امسال و مقایسه آن با پاییز سال گذشته ملاک قرار گرفته تا تاثیر شیوع کرونا بر روند آن تبیین شود.

رییس سازمان مدیریت وبرنامه ریزی خراسان رضوی با اشاره به آخرین نتایج طرح آمارگیری نیروی کار فصل پاییز امسال گفت: نرخ مشارکت اقتصادی استان یعنی درصدی از جمعیت که تمایل به انجام کار دارند فارغ از اینکه شاغل باشند یا بیکار در این فصل ۴۷.۲ درصد است که نسبت به فصل مشابه سال گذشته ۵.۲ درصد کاهش داشته است و این شاخص در پاییز سال گذشته در استان ۵۲.۴ درصد بود.

رضا جمشیدی افزود: نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ سال و بالاتر خراسان رضوی در فصل پاییز ۵.۱ درصد است که در مقایسه با فصل مشابه سال گذشته ۱.۲ درصد کاهش یافته است و این شاخص در فصل پائیز سال گذشته در استان ۶.۳ درصد بود.

از کاهش نرخ بیکاری خراسان رضوی نباید این گونه برداشت کرد که چون میزان افراد شاغل در استان زیاد شدند، نرخ بیکاری کاهش یافته است بلکه یکی از دلایل اصلی کاهش نرخ بیکاری این است که عده‌ای دیگر تمایل به انجام کار ندارند زیرا بیشتر بنگاه‌های اقتصادی در ایام کرونا تعطیل بوده‌اند یا تعطیل نیروی انسانی داشته‌اند.

به گفته رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی خراسان رضوی، اقتصاد این استان به ویژه شهر مشهد مبتنی بر زائر و گردشگر است، اما با شیوع کرونا سفرها متوقف شد و تاثیر مستقیم بر اشتغال در حوزه صنعت هتلداری، رستورانها، مراکز خدماتی و گردشگری گذاشت.

جمشیدی اضافه کرد: از این رو عمده بیکاری در خراسان رضوی در نتیجه شیوع کرونا مربوط به حوزه خدمات به ویژه خدمات گردشگری است، ضمن اینکه حدود ۵۵ درصد از تولید ناخالص داخلی استان مربوط به حوزه خدمات است.

رونق سرمایه‌گذاری خارجی در فضای کرونا

هرچند وضعیت سرمایه‌گذاری داخلی در ایام شیوع کرونا در استان به لحاظ شیوع کرونا چندان قابل توجه نبود اما بنا به گفته مدیر کل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی در این مدت سرمایه گذاری خارجی رونق گرفته است.

حسین امیررحیمی با اشاره به وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی در خراسان رضوی  طی ۹ ماه گذشته گفت: طی این مدت ۲۹ طرح سرمایه‌گذاری خارجی با مبلغ ۱۱۰ میلیون دلار در این استان به تصویب رسید که از نظر تعداد طرح نسبت به مدت مشابه پارسال ۱۵۲ درصد افزایش داشته است.

مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی گفت: این تعداد طرح سرمایه‌گذاری خارجی در شرایط شیوع کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن عملکرد بسیار مطلوبی محسوب می‌شود.

امیر رحیمی افزود: علاوه بر طرح‌های تصویب شده تعداد ۱۴ طرح سرمایه‌گذاری خارجی در حال اخذ مصوبه و تصویب است که سرمایه‌گذاری در آنها ۱۴۰ میلیون دلار است.

وی با بیان این که پیش‌بینی می‌شود تا پایان دی ماه این تعداد طرح نیز تصویب شود ادامه داد: به این ترتیب تا پایان ماه جاری مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در این استان به ۲۵۰ میلون دلار می‌رسد که با توجه به پررونق بودن سه ماه پایانی هر سال در زمینه سرمایه‌گذاری خارجی، رونق بیشتری را در این استان به ثبت خواهیم رساند.

مدیرکل امور اقتصادی و دارایی خراسان رضوی گفت: طبق برآورد انجام شده تعداد طرح‌های سرمایه‌گذاری استان دستکم به ۶۰ مورد و مبلغ سرمایه‌گذاری در آنها نیز به حدود ۴۲۵ میلیون دلار خواهد رسید که نسبت به پارسال از نظر تعداد ۱۰۰ درصد و از نظر مبلغ ۲۰۰ درصد افزایش خواهد داشت.

راهکارهای اجرایی برای محیط کاسب و کار آسیب‌دیده از کرونا

یکی از اقدامات ماه اخیر دبیرخانه شورای هماهنگی سه اتاق بازرگانی، تعاون و اصناف خراسان رضوی، استخراج مهمترین چالش‌های استان در حوزه‌های ملی و استانی به موازات موج‌های بیماری کرونا در سطح جامعه بوده است.

علی اکبر لبافی، رییس این دبیرخانه گفته است: این چالش‌ها برگرفته از نظرات بخش خصوصی، دولتی و تعاونی بود که به بحث گذاشته شد و خروجی آن ۳۲ مورد قابل بررسی بود که از این تعداد ۲۲ مورد در قالب کمیسیون‌های اتاق بازرگانی مشهد مطرح و مقرر گردید تا باقی موضوعات با تشکلهای بخش خصوصی مطرح شود.

وی ادامه داد: همچنین از اتاق‌های بازرگانی، تعاون و اصناف خواسته شد با زیرمجموعه و تشکل‌های خود موضوعات را بررسی کنند تا بتوان راهکارهای اجرایی به دولت و به مجموعه ملی و استانی ارائه کرد.

رییس دبیرخانه شورای هماهنگی سه اتاق بازرگانی، تعاون و اصناف خراسان رضوی گفت: هدف از انجام این کار، مطالعه برنامه های اجرایی در قالب مهمترین چالشهای استان است تا با کمک روسای سه اتاق راهکارهای لازم در سطح ملی مطرح و تقسیم کار لازم در اتاق ها انجام شود.

دبیر اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در این باره گفت: مشکلات مالیاتی، تامین اجتماعی و تسهیلات بانکی از مشکلات مشترک در بین خسارت دیدگان از کروناست.

علی کبیر افزود: این که می گوییم کرونا در خراسان رضوی بیشترین اثر را گذاشته است از تحلیل محیط کسب و کار مشخص است به این معنا که در بهار امسال، خراسان رضوی رتبه ۲۶ در حوزه شاخصهای بهبود کسب و کار کشور را کسب کرد و این سقوط ۱۱ پله ای به خاطر خسارت زیاد  ناشی از حوزه گردشگری و تعطیلی آن بوده است.

وی تصریح کرد: در اقتصاد خراسان رضوی فرآیندهای نامطلوب و موانعی وجود دارد که محیط کسب و کار آن را به شدت متاثر می سازد لذا حمایت از سرمایه‌گذاری در بخشهای مختلف اقتصادی استان ضروری است.