سایه تردید بر حُسن‌نیت مکرون در قبال برجام

به گزارش روز شنبه ایرنا، امانوئل مکرون اخیرا اعلام کرده است که عربستان و رژیم صهیونیستی در هرگونه مذاکره جدید با ایران در مورد توافق هسته‌ای حضور داشته باشند.

مکرون که دولت و کشورش در پایبندی به تعهداتش در چارچوب برجام پایبند نبوده، اکنون وعده داده است که می‌تواند یک میانجی صادق در مذاکرات بین تهران و واشنگتن باشد. رئیس‌جمهوری فرانسه که پس از خروج دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از برجام دولتش حتی در اجرای ساختار مالی spv و سپس اینستکس (سازوکار مالی اروپا- ایران) ناتوان بود، ‌مدعی شد که هر کاری از دستش بر بیاید برای حمایت از هرگونه ابتکار از جانب آمریکا در راستای ورود به یک گفتمان انجام خواهد داد.

سوالات و تردیدهای زیادی در مورد پیشنهاد مکرون برای حضور عربستان و رژیم صهیونیستی در هرگونه مذاکره آتی با ایران تحت برجام مطرح است که حسن‌ نیت ادعایی وی را زیر سوال می برد.

رئیس جمهوری فرانسه گفته است که مذاکرات هسته‌ای آینده با ایران سختگیرانه خواهد بود و متحدان غرب در منطقه، از جمله عربستان باید در آن سهیم باشند.

اینکه چرا مکرون به جای تمرکز بر پیشبرد فاکتورهای اصلی برجام از جمله اجرای تعهدات اعضای آن و همچنین رفع تحریم‌ها به فکر مسائل حاشیه‌ای بوده، تردیدهایی را نسبت به حسن نیت وی در این زمینه ایجاد می کند.

در حالیکه جمهوری اسلامی ایران بارها بر این مسئله تاکید داشته که هیچ فرد یا عضوی نباید به چارچوب برجام اضافه شود، مکرون به صورت انفرادی و بدون هیچ مشورتی با دیگر شرکایش موضوع افزودن اعضای جدید به هرگونه مذاکره با ایران را مطرح کرده است.

"سعید خطیب‌زاده" سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران چند روز پیش ضمن بیان اینکه که برجام قابل مذاکره نیست، رئیس جمهوری فرانسه را «به خویشتننداری و پرهیز از مواضع شتاب‌زده و نسنجیده» دعوت کرد و گفت: «برجام یک توافق چندجانبه بین‌المللی است که توسط قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تایید و تثبیت شده و به هیچ وجه قابل مذاکره مجدد نبوده و طرف‌های آن هم مشخص و غیرقابل تغییر هستند.

با توجه به اینکه در دوران ترامپ، مکرون در ظاهر تلاش می کرد زمینه گفتگوها با ایران را فراهم کند و مدعی تلاش برای اجرای مفاد برجام بود اما عملا در این مسیر شکست خورد چون هیچ اقدام سازنده‌ای در قبال توافق هسته ای انجام نداده و اقداماتش بیشتر نمایشی و برای نشان دادن خود بوده است.

اینکه مکرون چرا در این مقطع زمانی و حتی به رغم اعلام قبلی ایران مبنی بر مخالفت با هرگونه اضافه شدن عضو جدید به برجام، پیشنهاد حضور عربستانی را در این مذاکره داده، می‌تواند به نوعی ایجاد مانع در مسیر حرکت تحت چارچوب توافق هسته ای باشد.

از زمان خروج دولت ترامپ از برجام، اروپایی‌ها ضمن مخالفت با این اقدام رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا از برجام حمایت کرده و بر ادامه حرکت در مسیر توافق هسته ای تاکید کردند، اما پس از آن مشخص شد اروپایی‌ها در اجرای تعهداتشان ناتوان هستند و بیشتر از آنکه عمل‌گرا باشند صرفا به صدور بیانیه و اعلام موضع‌گیری‌شان اقدام می کنند.

اهداف پشت پرده مکرون برای امتیازگیری

پیشنهاد حضور عربستان و رژیم صیهونیستی در هرگونه مذاکره جدید با ایران در حالی از سوی رئیس‌جمهوری فرانسه مطرح شده است که این پیشنهاد صرفا از سوی مکرون بوده و وی هیچ مشورتی با دیگر شرکای برجام به ویژه اروپایی ها نداشته است. اتحادیه اروپا در این زمینه اعلام کرده که به برجام کنونی پایبند است و سخنان مکرون دیدگاه های شخصی او بوده و ارتباطی به سیاست اتحادیه ندارد.

فرانسه که اخیر مواضع غیرمنطقی خود در قبال برجام را تشدید کرده، حتی جلوتر از آمریکا، انگلیس و آلمان حرکت می کند. طرح موضوعاتی نظیر حضور اعضای جدید در هرگونه مذاکره در خصوص برجام، حکایت از همین امر دارد. اما بی توجهی شرکای برجامی پاریس به طرح چنین موضوع هایی، حکایت از عدم تایید و تنها ماندن فرانسه در مسیر اشتباهی است که در پیش گرفته است.

این پیشنهاد مکرون نشان می‌دهد که وی بیشتر به فکر منافع کشورش و گرفتن امتیازهای سیاسی و اقتصادی از عربستان و رژیم صهیونیستی است تا پیشبرد رو به جلوی برجام.

با توجه به تغییر رویکرد دولت آمریکا در قبال عربستان، به نظر می رسد مکرون فرصت را مغتنم شمرده و به جای واشنگتن به دنبال امتیازگیری و سهم‌خواهی جدید سیاسی و اقتصادی از عربستان است.

در حالیکه مکرون طی دوران ریاست جمهوری ترامپ خود را فردی ناجی برجام معرفی کرده بود، اکنون با مطرح کردن این پیشنهاد به نوعی مانعی بزرگ در مسیر احیای برجام قرار داده است.

رئیس‌جمهوری فرانسه که به نظر می رسد بیشتر در راستای جلب حمایت و منافع سعودی‌ها و صهیونیستها گام برداشته تا حفظ برجام، تحرکانی ناامیدکننده از خود نشان داده و عملا توصیف ادعایی "ناجی بودن" خود در چارچوب برجام را زیر سوال برده است.

عربستان سعودی یک از متحدان اصلی فرانسه به شمار می رود و  همکاری های راهبردی در حوزه های اقتصادی ، نظامی و سیاسی گسترده ای بین دو کشور وجود دارد. پاریس با فاصله کم بعد از آمریکا و انگلیس، در جایگاه سوم  کشورهای تامین‌کننده سلاح و تجهیزات نظامی عربستان قرار دارد و در تلاش است تا خود را به جایگاه نخست این فهرست ارتقا دهد. در تابستان سال ۲۰۱۵ عربستان و فرانسه قراردادی تسلیحاتی به ارزش ۱۰میلیارد دلار امضا کردند.

رئیس‌جمهوری فرانسه پیشتر در دوران ترامپ به شدت تلاش کرد تا نشان دهد کشورش به دنبال حفظ برجام بوده و به دنبال اجرای تعهدات کشورش در قبال توافق هسته ای است اما مشخص شد که این ادعایی بیش نبوده و صرفا مانوری نمایشی از سوی رئیس‌جمهوری فرانسه بوده است. اصرار مکرون برای گنجاندن سعودی ها و صهیونیستها در هرگونه مذاکره جدید با ایران به هیچ عنوان معتبر و قابل توجیه نیست و حتی مطرح کردن این مسئله نیز بیشتر از انکه به احیای برجام کمک کرده باشد، شائبه‌های جدیدی در مورد حسن‌نیت پاریس ایجاد می کند.

رئیس‌جمهوری فرانسه باید بداند که برای نشان دادن حسن‌نیت خود در راستای احیای برجام ابتدا باید به جای مطرح کردن پیشنهادهای حاشیه‌ای و غیرعملی، در راستای اجرای یکسری اقدامات مشوقانه از جمله لغو تحریم‌ها علیه ایران گام بردارد تا صداقت خود را اثبات کند.

این پیشنهاد مطرح شده از سوی مکرون در مورد حضور عربستان و رژیم صهیونیستی می‌تواند بیشتر در مسیر ایجاد مانع و ناکام گذاشتن روند حل اختلافات با ایران استنباط شود تا پیشنهادی سازنده برای احیای توافق هسته‌ای.