مستقل و حرفه‌ای؛ انتظار اعضا از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

به گزارش ایرنا، دولت جدید واشنگتن که با سرزنش رویکرد فشار حداکثری دولت سلف خویش و با شعار تعامل سازنده با جهان و دیپلماسی کار خود را آغاز کرده، برغم این ادعاها گویا در تکاپوست تا در اقدامی غیرسازنده، فضای شورای حکام آژانس بین المللی را با یک قطعنامه ضدایرانی، ملتهب کند با این تصور که شاید بتواند از این طریق، خواسته خود برای مذاکره را به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کند.

«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز گذشته در نشست خبری نشست شورای حکام در خصوص احتمال صدور قطعنامه ضدایرانی در نشست این شورا گفت هیچ اقدامی نباید کار بازرسان آژانس را تحت تاثیر قرار دهد.

وی با بیان این که پرونده هسته‌ای ایران نباید قربانی بده‌بستان‌های سیاسی شود، تصریح کرد: فعالیت‌های نظارتی آژانس نباید به عنوان اهرم فشار مورد مذاکره قرار گیرد. دیگران می‌توانند درباره مواضع خودشان بحث و بررسی کنند اما چیزی که ما می‌گوییم این است که بازرسی های آژانس نه پاداش و نه جریمه است و هرگونه تدابیر سیاسی که صورت می‌گیرد نباید به فعالیت‌های آژانس لطمه ای وارد کند. وی در بخش دیگری از این نشست خبری گفت که در پی تصمیم ایران در خصوص توقف اقدامات داوطلبانه تحت برجام، «اجرای پروتکل الحاقی را از دست دادیم و این یک خسارت بزرگی است».

منابع خبری گزارش داده‌اند که دیپلمات های آمریکایی پنجشنبه گذشته پیش نویس قطعنامه ای را توزیع کردند که اعتراض آمریکا را علیه تصمیم ایران برای توقف اقدامات داوطلبانه تحت برجام تشریح می کند و از ایران می خواهد به طور کامل با بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری کند.

حق هسته ای کشورها، قربانی بازی های سیاسی 

دارندگان قدرت هسته ای در جهان از دیرباز در تلاش بوده اند که استفاده از فناوری هسته ای را به شکل انحصاری برای خود نگاه داشته و با روش های مختلف دستیابی دیگر کشورهای جهان به انرژی هسته ای را دشوار کنند. در همین راستا نخستین پرسشی که در خصوص توسعه انرژی هسته ای از سوی آنها مطرح می شود، انگیزه، چرایی و توجیه اقتصادی و سیاسی برای آن بدون اشاره به این واقعیت است که اساسا همه کشورها دارای حق برخورداری از مزایای فراوان فناوری هسته ای صلح آمیز هستند.

طی دهه های گذشته فضای حاکم بر مسائل هسته ای به گونه ای بوده که توسعه فناوری صلح امیز هسته ای از سوی دیگر کشورها، با بدبینی و نگرانی کشورهای دارنده سلاح اتمی مواجه شده است. کارشناسان علت این امر را ساختار ضعیف معاهده عدم گسترش سلاح های هسته ای (NPT) می دانند که بر تبعیض بین کشورهای عضو بنا نهاده شده و تا به امروز با اعمال سیاست های مختلف غرب، به همین شکل ضعیف باقی مانده است.

این در حالی است که دلیل اصلی پیوستن کشورهای دیگر به این معاهده، امید به استفاده از مزایا و فوائدی است که در ماده ۴ این معاهده مبنی بر حق استفاده از انرژی صلح آمیز هسته ای برای هر کشوری در نظر گرفته است. مشکل اصلی زمانی پیش می آید که رژیم ها و کشورهای دارنده سلاح اتمی به بهانه جلوگیری از دسترستی برخی اعضای آژانس به سلاح هسته ای، به طرق مختلف سعی دارند چوب لای چرخ پیشرفت های هسته ای صلح آمیز آنها بگذارند و از انتقال مواد ضروری، تکنولوژی لازم و متخصصین امر به این کشورها جلوگیری می کنند و گاهی حتی دست به ترور دانشمندان هسته ای می زنند. 

کشورهای دارنده سلاح اتمی که برخی از آنها حتی این سلاح کشتار جمعی را در هیروشیما و ناکازاکی علیه انسان ها بکار بردند، همواره کشورهای خواستار فناوری صلح امیز هسته ای با کاربرد انسانی را بدون هیچ مدرک و سندی متهم می کنند که نیات پنهانی برای ساخت بمب در سایه فعالیت های هسته ای صلح آمیز خود دارند بدون آنکه ذره ای از وجود زرادخانه های مملو از بمب های اتمی رژیم صهیونیستی به عنوان اصلی ترین تهدید برای منطقه خاورمیانه ابرازی نگرانی کنند.

اگرچه این معاهده فی نفسه با این هدف منعقد شد تا از گسترش سلاح های هسته ای دارندگان و تولیدکنندگان چنین سلاحی جلوگیری شود، اما بهرحال قدرتهای غربی با بهانه قرار دادن خطر گسترش سلاح های اتمی تلاش کردند محدودیت های زیادی را بر معاهده تحمیل کنند.

تفسیر یکسویه آمریکا از معاهده «ان پی تی»

کارشناسان بر این باورند که سیاست های جهانی و رویکردها سختگیرانه مبتنی بر «دکترین عدم گسترش» توسط ابرقدرت هایی مانند ایالات متحده آمریکا، تاثیر بسزائی بر ماده ۴معاهده ان پی تی به ویژه مفهوم حق مسلم کشورهای عضو معاهده برای برخورداری از انرژی هسته ای صلح آمیزگذاشته است.

«برتراند گلد اشمیت» رئیس سابق شورای حکام آژانس بین المللی هسته ای در ارتباط با اتخاذ رویکردهای یکجانبه و عاری از حسن نیت توسط برخی از کشورهای غربی در خصوص مفاد معاهده ان پی تی به ویژه ماده ۴ می گوید: تا اواسط دهه ۱۹۷۰پادمان های آژانس بین المللی انرژی اتمی و سیاست های معاهده عدم گسترش، عاری از هرگونه محدودیت فنی بود به طوری که در آن زمان معاهده عدم گسترش را می توان در یک جمله خلاصه کرد و آن اینکه «انفجار اتمی ممنوع است» و هرچیز دیگر مجاز است و هیچ چیزی در معاهده عدم گسترش، کشورهای عضو را از پیگیری روشهای فنی انتخاب شده توسط آنها بازنمی دارد.

به عبارت دیگر، تا قبل از تغییر استراتژی ایالات متحده در دهه۸۰ میلادی و اعمال سختگیری های نابجا در خصوص فعالیت های حساس هسته ای، کشورهای فاقد سلاح اتمی عضو معاهده حق داشتند از کلیه منافع و مزایای مندرج در ماده ۴بدون نگرانی از تحمیل تحریم های اقتصادی و یا تهدیدات امنیتی و نظامی استفاده کنند. از این رو رویکرد غیر عقلایی قدرتهایی مانند آمریکا باعث بروز بحران های جدی سیاسی، امنیتی و نظامی در سطح جهانی شده و شرایطی را ایجاد کرده که صلح و امنیت جهانی را به خطر انداخته است.

حق ایران در تحقیقات هسته ای و غنی سازی

ایران همواره از همراه ترین اعضای اژانس بوده و بیشترین همکاری را با این نهاد برای شفاف سازی درخصوص فعالیت های صلح آمیز هسته ای خود داشته است. گواه این ادعا گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی از فعالیت های ایران طی سال های گذشته بوده است. خرداد ۹۸ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پانزدهمین گزارش خود درباره راستی آزمایی اجرای برجام در پرتو قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تأکید کرد که ایران از تعهداتش منحرف نشده و از محدودیت‌های اصلی برجام فراتر نرفته است.

ایران برای تامین نیازهای داخلی خود در حوزه انرژی ، پزشکی، دارویی ، کشاورزی، صنعتی به توسعه فناوری هسته ای نیاز دارد و تجربه ثابت کرده وعده های خارجی برای تامین نیازهای ایران در زمینه های گوناگون از جمله پزشکی و دارویی ، هرگز قابل اعتماد نیست و ایران نمی تواند برای تامین این نیازها، به دیگران اعتماد کند، به ویژه غربی ها که که بارها ثابت کرده اند اهل بدعهدی و خلف وعده اند.

 ایران با حق برخورداری از فناوری صلح امیز هسته ای به عنوان عضو رسمی آژانس، حاضر به عبور از  حق خود نیست .

حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیر در دیدار اعضای مجلس خبرگان با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران ساخت هر سلاحی اعم از هسته‌ای یا شیمیایی را که موجب کشتار مردم عادی می‌شود، ممنوع می‌داند، تصریح کردند: اما ما برای کسب توانایی‌های هسته‌ای متناسب با نیازهای کشور مصمم هستیم و به همین علت، حد غنی‌سازی ایران ۲۰ درصد نخواهد بود و تا هرجا که لازم و نیاز کشور باشد اقدام خواهد کرد مثلاً برای پیشران هسته‌ای یا کارهای دیگر ممکن است غنی‌سازی را به ۶۰ درصد هم برسانیم.

ایشان با یادآوری قتل عام ۲۲۰ هزار نفر در بمباران اتمی آمریکا و همچنین محاصره مردم مظلوم یمن و بمباران بازار و بیمارستان و مدرسه بوسیله جنگنده های ساخت غربی‌ها، گفتند: کشتار غیرنظامیان و مردم بی‌گناه روش آمریکایی‌ها و غربی‌ها است و جمهوری اسلامی این روش را قبول ندارد و بر همین اساس به سلاح هسته‌ای فکر هم نمی‌کند.