دلالان و خشکسالی رقبای دولت در خرید گندم در خراسان شمالی

گزارش میدانی خبرنگار ایرنا حاکیست که این روزها  ورود دلالان به بازار خرید و فروش این محصول راهبردی در خراسان شمالی  به دلیل خشکسالی و کاهش تولید، بیش از سنوات گذشته احساس می شود و  برخی از این افراد با به خدمت گرفتن مشاور در داخل روستاها این محصول را گاها ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از نرخ مصوب دولتی پیش خرید می کنند و با  پرداخت نقدی دست پیش را نسبت به مراکز خرید دولتی که وجه گندم را حداقل یکماه پس از خرید پرداخت می کنند، دارند.
براساس آمار رسمی نیاز استان به گندم در سال حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار تن است که با گذشت یکماه از شروع برداشت، تاکنون حدود چهار هزار تن گندم مازاد از کشاورزان در ۲۶ مرکز خریداری شد و پیش بینی می شود تا پایان زمان خرید در آبان ماه این خرید حدود ۹۰ هزار تن برسد.
اختلاف قیمت و خرید نقدی دو اهرم دلالان در بازار 
براساس این گزارش تداوم این روند در سالی که طبق گزارش جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی پیش بینی می شود که تولید گندم تا ۵۰ درصد نسبت به سال گذشته با کاهش روبرو شود، تامین آذوقه یک ساله مردم این خطه شمالشرق کشور را با تهدید مواجه کرد و متولیان خرید نیز به دلیل تهی بودن دستشان از خرید نقدی و اهرم قانونی برای برخورد با این دلالان، تاکنون صرفا نظاره گر این بازار بودند.
براساس گزارش سازمان جهاد کشاورزی در سال زراعی جاری ۱۵۰ هزار هکتار گندم در اراضی استان کشت شد که از این میزان ۹۸ هزار هکتار دیم و ۴۸ هزار هکتار آن اراضی آبی است که به دلیل  علت کاهش نزولات جوی  ۵۰ درصد از اراضی سطح زیر کشت گندم دیم ۱۰۰ درصد از بین رفت و راندمان عملکرد تولید  نیز نسبت به سال زراعی گذشته به نصف کاهش یافت.

 

                                             
نگرانی از ورود دلالان 
عضو انجمن خبرگان کشاورزی خراسان شمالی با ابراز نگرانی از ورود دلالان به بازار خرید و فروش گندم به عنوان یکی از راهبردی ترین محصول ملی و استانی دلیل این کار را افزایش قیمت علوفه ناشی از خشکسالی در سال جاری اعلام کرد و گفت : گرانی علوفه در سال جاری باعث شد تا دامداران برای تامین نیاز دامی خود به خرید گندم از سوی دلالان روی بیاورند که این فرایند موجب اختلاف قیمت خرید گندم از سوی دولت و دلالان شد.
کاووس شادلو در گفت و گو با ایرنا افزود : هم اکنون قیمت میانگین علوفه دامی اعم از کنسانتره، یونجه و کاه بیش از ۶۰ هزار ریال در هر کیلوگرم است و دلالان همین نرخ را برای گندم گذاشتند و در حال خرید گندم به صورت نقد از کشاورزان هستند و این کار مشکلاتی برای استان ایجاد می کند.
وی اضافه کرد : اگرچه دولت در سال جاری نسبت به سال گذشته قیمت تضمینی گندم را دو برابر افزایش داد و به هر کیلوگرم ۵۰ هزار ریال رساند، ولی متاسفانه خشکسالی باعث شد تا میزان تولید کاهش یابد و در کنار آن کم شدن علوفه نیز قوز بالا قوز شد تا دامداران از گندم برای خوراک دام استفاده کنند و این دلالان نیز در اصل مشاور آنها محسوب می شوند.

 معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: با توجه به افزایش قیمت نهاده‌های دامی، این نگرانی وجود دارد که امسال گندمکاران بین ۲۰ تا ۳۰ درصد محصول کمتری به دولت تحویل دهند. 

محمدجواد تشکری اظهار داشت: امسال کاهش بارندگی و خشکسالی شدید موجب با کاهش تولید گندم و علوفه  شد و  طبق برآورد در سال زراعی جاری  حدود ۱۸۲ هزار تن گندم از سطح کشتزار های استان برداشت می شود که نسبت به مدت مشابه با کاهش ۲۰ تا ۳۰ درصدی در تولید مواجه شدیم.
 

وی افزود: افزایش قیمت نهاده های کشاورزی به دلیل خشکسالی باعث شد تا دامداران بخشی از گندم را به عنوان علوفه زمستانی دامشان خریداری می کنند و دست ما از خرید دولتی برای تامین نیاز استانی تا حد زیادی کوتاه می شود.
وی دلیل اصلی جولان دلالان در بازار خرید گندم را با وجود استقرار ۲۶ مرکز خرید تضمینی دولتی ناشی از اختلاف قیمت خرید دولتی با آزاد اعلام کرد و اظهار داشت: کشاورزان پارسال ۲۶۰ هزار تن گندم تولید و ۱۳۱ هزار تن نیز تحویل سیلوها دادند که پیش بینی می شود که در سال زراعی جاری این میزان به حدود ۹۰ هزار تن برسد که  در صورت تحقق نسبت به سال قبل حدود ۵۰ درصد کاهش خرید رخ می دهد.

تشکری قیمت علوفه دامی کاه را بیش از ۵۰ هزار  ریال دانست و افزود: در سال زراعی جاری علاوه بر کاهش تولید گندم ، جو ،کاه و کلش کمتری نیز تولید شد که هم اکنون برخی از کشاورزان خود دامدار ، نگران تامین علوفه دامی  زمستانی هستند و گندمشان را به عنوان علوفه دامی استفاده می کنند.

معاون سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی منحرف شدن گندم به سمت خوراک دام را یک مشکل دانست و افزود: از کشاورزان می خواهیم که گندم مازاد بر نیاز خود  را تحویل مراکز دولتی دهند ، چرا که در صورت مشاهده در سال آینده از کمک های دولتی از جمله تامین کود و سایر موارد محروم خواهند شد.
شناسایی ۱۰۰ دلال گندم در خراسان شمالی 
تشکری با بیان اینکه قبل از شروع برداشت گندم واسطه ها و دلالان این استان شناسایی شده‌اند گفت : بیش از ۱۰۰ نفر از واسطه  و دلالان عمده  گندم در سطح استان شناسایی شدند  و اسامی آنان را به دستگاه‌های نظارتی نیز اعلام شد و عملکردشان نیز در این مدت رصد می شود و در صورت مشاهده خرید گندم با آنها برخورد خواهد شد.
وی گفت:  تمامی اقدامات لازم و همکاری با دستگاه‌های نظارتی در این خصوص انجام شد و درخواست ما از دلالان این است که  نسبت به خرید گندم آزاد  اقدام نکنند در غیر این صورت با آنان برخورد خواهد شد.
 

وی  با بیان این که از لحاظ قانون دولت تنها مرجع خرید گندم محسوب می شود؛ پرداخت نقدی دلالان را دلیل اصلی اقبال کشاورزان به آنها دانست و اظهارداشت :  : ما تلاش خواهیم کرد تا با پرداخت به موقع به کشاورزان انگیزه برای تحویل گندم به دولت برای آنان  ایجاد کنیم تا آنها تشویق به فروش محصول به دولت شوند.
معاون سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی خاطرنشان کرد : در سال گذشته با وجود اینکه خرید قیمت از سوی واسطه ها نسبت به خرید دولتی با قیمت پایین تری انجام می شد، اما به علت این که در همان لحظه وجه نقد پرداخت می‌شد بعضاً گندمکاران بخشی از محصولات خود را به واسطه ها فروختند.
 وی اظهار داشت: اما امسال قیمت گندم آزاد تا حدودی از قیمت دولتی بالاتر است و با خرید به موقع و پرداخت وجه نقد می بایست  از فروش گندم به واسطه ها جلوگیری شود.
 تشکری اظهار داشت:  رایزنی برای واردات جو نیز در حال انجام است و امیدواریم که هر چه سریعتر این محصول برای تامین علوفه دامداران وارد کشور شود تا با کاهش نگرانی دامداران بتوانیم گندم مورد نیاز استان را از کشاورزان خریداری کنیم و دامداران نیز مجبور به  نگهداشت گندم برای علوفه زمستانی نباشند.
وی گفت: برخی از کشاورزان نیز برای مصرف خوراک دامی که خود در اختیار دارند گندم را در انبارها نگهداری می کنند که از آنان نیز می خواهیم این محصول استراتژیک را تحول دولت دهند و در سال زراعی آینده تمامی خدمات  از جمله خرید کود، سموم و بذور یارانه ای با تحویل رسید فروش گندم انجام می شود.
   

وی اظهار داشت: کشاورزان تنها می توانند گندم را برای بذر سال آینده و بعضا مصرف خانوار نگهداری کنند که سطح این نیاز تا حد زیادی مشخص است و کشاورزانی که گندمشان را به دولت تحویل ندهند، نباید در انتظار دریافت کود یارانه ای برای سال زراعی آینده باشند.
کاهش میزان خرید گندم 
مدیرکل شرکت غله و خدمات بازرگانی خراسان شمالی می گوید : پیش بینی می شود که در سال جاری حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار تن خرید گندم تضمینی نسبت به سال گذشته در استان کاهش یابد به طوری که در سال زراعی  جاری پیش بینی خرید ما حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تن است.
سید جلال موسوی ایرنا افزود : در سال گذشته در استان ۱۳۱ هزار تن گندم مازاد از کشاورزان خریداری شد و این در حالی است که میانگین نیاز استانی در هر سال افزون بر ۱۴۰ هزار تن است و مابقی از استان های دیگر تامین شد.
وی اضافه کرد : در سال جاری با شرایط فعلی چنانچه بتوانیم حدود ۹۰ تا ۱۰۰ هزار تن گندم مازاد خریداری کنیم، نیاز به حدود ۵۰ هزارتن گندم وارداتی داریم که باید از استان های کشور تامین شود.
به گفته وی تاکنون صرفا چهار هزار تن گندم مازاد از کشاورزان خریداری شد و پیش بینی می شود که در روزهای آینده با شروع برداشت در اکثر نقاط استان، میزان خرید نیز افزایش یابد و در سال جاری برای کمک به کشاورزان به دلیل افت کیفیت محصول ، برنامه ریزی شد تا در زمینه افت گندم سخت گیری نشود.

در استان خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار  اراضی کشاورزی دارد که حدود ۸۲ هزار نفر بهره برداری این اراضی محسوب می شوند که با خانواده های تحت پوشش حدود ۳۰۰ هزار نفر در حوزه کشاورزی در این استان فعالیت دارند و خراسان شمالی در تولید گندم در کشور رتبه ۱۶ را داراست.