پای لرزان مدیریت شهری در بجنورد

به گزارش خبرنگار ایرنا، براساس آمار رسمی از بدو تشکیل استان خراسان شمالی در سال ۸۳ تاکنون که حدود ۱۷ سال می گذرد و در این مدت حدود ۱۹ شهردار بر کرسی شهرداری شهر بجنورد تکیه زدند که میانگین عمر این شهرداران کمتر از یک سال بود و این لرزان بودن جایگاه شهرداران مرکز استان خراسان شمالی موجب شد تا طرح های بزرگ آن که ایده شهرداران و با تصویب شوراهای اسلامی شهر اجرایی شد به مرحله انتهایی نرسد که پروژه هماک، المان امام رضا(ع) و چندین و چند طرح و پروژه دیگر نمونه هایی از اکه با رفتن مدیریت شهرداری به فراموشی و یا  از اولویت خارج شدند.
این در حالیست که برای اجرای آن اگرچه با سرمایه گذاری بخش خصوصی و مشارکت شهرداران اجرایی شد، چندین میلیارد ریال اعتبار و بودجه شهری که از قبل عوارض پرداختی شهروندان هزینه و نیمه کاره رها و یا این که به صورت لاک پشتی پیشرفت فیزیکی دارند و با این روند تا زمان افتتاح از حیز انتفاع نیز خارج خواهند شد.
شاید نمونه پروژه های عمرانی که با تغییر مکرر شهرداران به دلیل طولانی شدن زمان اجرا تا بهره برداری با وجود هزینه های چند ۱۰ میلیارد تومانی هم اکنون از حیز انتفاع خارج شد، پل ۱۹ مهر معروف به پل چهار راه خوشی باشد که این روزها کمتر کارشناسی در شهر وجود این پل را ضروری می داند.
کارشناسان مدیریت شهری در استان خراسان شمالی دلیل عقب ماندگی و توسعه نیافتگی شهر بجنورد مرکز این استان را ناشی از عدم ثبات مدیریت می دانند و بر این باورند که این تغییرات مکرر باعث شد تا چهره شهر بجنورد معروف به پاریس کوچولو  در حد و اندازه یک مرکز استان جلوه نکند.
این کارشناسان نابسامانی مبادی ورودی و خروجی شهر به خصوص وجود مشاغل مزاحم در مبادی ورودی و خروجی ، نیمه کاره ماندن طرح و پروژه های بزرگ عمران شهری و نازیبایی مبلمان و المان شهری را نمونه ای از عدم ثبات مدیریت در شهرداری مرکز استان قلمداد کردند و تعجیل شوراهای اسلامی شهر در انتخاب شهرداران را دلیل اصلی این نابسامانی و تغییر مکرر شهرداران می دانند.
انباشت پروژه های نیمه تمام 
یکی از  منتخبان ششمین دوره  شورای اسلامی شهر بجنورد گوید : در ۱۷ سال گذشته، ۱۹ شهردار و یا سرپرست شهرداری در مرکز استان سکاندارمدیریت شهری شهر بجنورد را بر عهده داشتند که میانگین عمر شهرداران در این مدت با احتساب سرپرست کمتر از یک سال بود و این تغییر زودرس آسیب جدی به مدیریت شهری اوارد کرد به طوری که هیچ شهرداری تاکنون نتوانست برنامه های خود را برای مدیریت چهارساله که به تایید شورای شهر نیز رسید را اجرایی کند.
مهرداد رحمتی افزود : وقتی شهردار انتخاب می شود برنامه های اجرایی و مدیریتی خود را براساس برنامه زمان بندی چهار ساله تنظیم می کند و برای پروژه‌ ها و توسعه برنامه ریزی می کند، اما در بجنورد هنوز امضاء زیر حکم وزارت کشور برای شهردار خشک نشد ،زمزمه تغییر مدیریت شهری از سوی شورای شهر مطرح می شود و تمام برنامه های شهردار قبلی نیز به فراموشی سپرده می شود و این تغییرات هزینه مادی را بر شهر و شهروندان تحمیل می کند.
وی نبود نگاه توسعه ای را دلیل اصلی در تغییر مکرر مدیریت شهری از سوی اعضای شورای اسلامی شهر دانست و اظهارداشت : در شرایط فعلی پروسه زمانی برای انتخاب شهردار مراکز استان ها تا صدور حکم از سوی وزارت کشور سه ماه زمان می برد و در این مدت شهر باید به صورت سرپرستی اداره شود و این رویه تمام برنامه های شهری را مختل می کند و یکی از دلایل عقب ماندگی شهر بجنورد از توسعه و انباشت پروژه های نیمه کاره نیز نبود ثبات مدیریت بود.
وی معتقد است که شورای شهر به جز استیضاح و برکناری شهردار، اهرم های نظارتی دیگری نیز دارد که می تواند شهرداران را در صورت کم کاری و یا عدم اجرای برنامه شهری مجاب به فعالیت کند و باید برکناری آخرین مرحله کاری باشد تا با ثبات مدیریت پروژه های شهرسازی به پیش برود.
یکی دیگر منتخبین ششمین  شورای اسلامی شهر بجنورد هم گفت: تغییر شهردار به هر علت، روال عادی شهرداری را با مشکل مواجه می کند و تا استقرار شهردار جدید در برخی امور فرصت سوزی می شود، اما گاهی حضور برخی افراد در این پست کلیدی صدمات و لطمات مضاعف را متوجه شهر و شهروندان می کند که باید اعضای شورا به دور از جانبداری و منفعت طلبی شخصی، تصمیمات مناسبی را در این خصوص اتخاذ کنند. 

مهدی معلم اظهار داشت: مشکلاتی که برای برخی پروژه های کوتاه مدت یکساله مثل نماد میدان امام رضا (ع)، استخر روباز بانوان، مسیر دوچرخه سواری، شهربازی و باباامان پیش آمده ناشی از همان عدم رعایت برخی قوانین مالی و اداری بود که با تغییر شهرداران با تاخیر مواجه شدند و حتی برخی پروژه های مهم شهری همانند پل ۱۹ مهر با تغییر شهردار با وجود هزینه زیاد تا مرز تخریب پیش رفت و این اثرات منفی تغییر مکرر مدیریت شهری خود را در نظارت بر امور اداری شهرداری ها نیز نشان می دهد.
وی تاخیر در جذب اعتبار، عدم تحقق درآمدهای شهری، اجرایی نشدن برنامه درآمد پایدار شهری و پروژه های بزرگ شهری را از مشکلات اصلی نبود ثبات مدیریتی در شهرداری بجنورد اعلام کرد و اظهارداشت : بررسی ها نشان می دهد که توسعه شهر بجنورد و رضایت مندی شهروندان در دوره ای رخ داده که ثبات مدیریتی در شهر حاکم بود و شهرداران توانستند برنامه های خود را اجرایی کنند.
این منتخب شورای اسلامی شهر بجنورد افزود: انتخاب شهردار خوب مهمترین وظیفه شورای شهر است تا با ثبات در مدیریت شهری، توسعه شهر را شاهد باشیم.
نبود نگاه برنامه محور در شورای شهر
رییس سابق  شورای اسلامی شهر بجنورد می گوید : از بدو تشکیل شوراهای اسلامی شهر تا دوره پنجم دستکم ۱۴ شهردار سکانداری مدیریت شهری  این شهر مرکز استان خراسان شمالی را در دست گرفتند که عمر هر شهردار برای مدیریت شهری کمتر از ۲۴ ماه بود و این در حالیست که برای تمام این شهرداران برنامه چهارساله از سوی شورای اسلامی شهر مطالبه شد که هیچ یک از آنها موفق به اجرای برنامه خود نشدند و در میانه راه به هر دلیلی برکنار شدند.
بهمن جباری نبود نگاه برنامه محور در شورای شهر را دلیل اصلی این تغییرات مکرر دانست و اظهارداشت : بیشتر تغییرات مدیریت شهری در شهرهای کوچک که اعضای شورای شهر نگاه برنامه محور برای شهرسازی ندارند، رخ می دهد و در کلانشهرها به طور معمول شهردار برای چهار سال انتخاب می شود و اعضای شورا اهرام های نظارتی مختلفی را به جز استیضاح و برکناری برای پیشبرد برنامه ها به کار می گیرند و باید در شهرهای کوچک نیز این نگاهها حاکم شود.
وی هرج و مرج در امور اداری، اجرای طرح و پروژه های فاقد پشتوانه علمی و کارشناسی، روزمرگی را از دلایل منفی نبود ثبات مدیریت شهری در مرکز استان خراسان شمالی اعلام کرد و اظهارداشت : تغییر مکرر شهرداران جز آسیب رساندن به آینده شهر نتیجه دیگری به دنبال ندارد . برای جلوگیری از تغییر مکرر شهرداران باید در انتخاب مدیریت شهری در ابتدا شورای اسلامی شهر دقت بیشتری کنند تا در میانه راه دچار مشکل نشوند.
جباری بی توجهی شوراهای اسلامی شهر به وظایف شهرداران، تحمیل نگاههای شخصی برخی اعضای شورا به شهرداران را از دلایل اصلی نبود ثبات در مدیریت شهری بجنورد در این مدت اعلام کرد و گفت: در ابتدا انتخاب شهردار،  براساس ملاک بر تجربه و تخصص و رزومه های شخصی انجام می شود، ولی  پس از انتخاب و صدور حکم شهردار و شروع فعالیت، به دلیل درخواست های مکرری که از جانب شهروندان با مراجعه به شورا برای رفع مشکلات آنها می شود ،گاهی، برخی از اعضا بدون توجه به بودجه مصوب که خود آن  درخواست هایی را به شهردار ارائه می کنند که امکان اجرای آن در چارچوب بودجه نیست و این پایه ای برای زاویه گرفتن با شهردار و مجموعه شهرداری می شود.

این عضو شورای پنجم شهر بجنورد تصریح کرد: بودجه یک برنامه یکساله پیش بینی شده است برای یک سال مالی و امکان هر گونه تغییری در آن در طول یک سال متصور است، در این زمینه گاهی با برخوردهای احساسی و بدون تعقل در چرایی این تغییرات، موضع گیری های انجام می شود که عنان کار را از دست شهردار خارج می کند، بطور مثال در سال ۹۹ بودجه شهرداری بجنورد حدود ۴۳۰ میلیارد تومان پیش بینی شده بود که ۱۰۰ میلیارد تومان آن فقط بابت وصول مطالبات شهرداری از دولت در بودجه در نظر گرفته شده بود و یا در بخش تملک و دارایی مبالغ پبش بینی شده در بودجه به جهت مشکلات اقتصادی دولت علیرغم تمام پیگیری هایی که انجام شد ،محقق نشد و این امر باعث شد که در تفریغ عدد نهایی به حدود ۲۸۰ میلیارد تحقق پیدا کند.

وی گفت: اگر تصمیم احساسی باشد در اولین نگاه گفته خواهد شد که شهردار و کارکنان شهرداری کم کاری داشته اند، اما اگر عاقلانه قرار به تصمیم گیری باشد باید دلایل و عواملی که باعث این عملکرد شده را مورد بررسی قرارداد تا مشکل را ریشه یابی کرد و برای آن برنامه نوشت، در این مورد خاص، شهردار و مدیران شهرداری  تمام تلاششان را برای جذب اعتبارات داشتند اما به علت مشکلات اقتصادی دولت و کمبود اعتبارات در خزانه دولت موفق به جذب اعتبارات دولتی نشدند و این کسری در اعتبارات قطعا تاثیر مستقیم بر عملکرد اجرایی و هزینه ای و اجرای پروژه های عمرانی و مبلمان شهری و فعالیت در مناطق کم برخوردار شهرداری و خدمات رسانی مطلوب به شهروندان خواهد داشت. 

جباری گفت :  در حقیقت شهردار هر کس که باشد باید با برنامه وارد گود شود و خارج از قالبی که برای ایشان تعریف شده نمی تواند فعالیتی را انجام دهد و هر گونه تغییری در برنامه بایستی حتما با مجوز شورا باشد. 

رییس سابق شورای اسلامی شهر بجنورد اظهار داشت: وقتی شورایی در اواسط کار دست به تغییر می زند یعنی در تصمیمی که خود برای انتخاب شهردار گرفته اشتباه کرده و تاوان این آسیب و اشتباه با تغییر شهردار و ساختار شهرداری و بی نظمی که در شهرداری پیش خواهد آمد، بر گردن مردم است.

جباری خاطرنشان کرد: در دور پنجم سعی بر ثبات مدیریت بود،ولی بحث  بازنشستگی پیش از موعد شهردار وقت که دلایل خاصی داشت باعث شد منتخبین ناچار به انتخاب شهردار جدید شوند و تا پایان دوره از شهردار منتخب حمایت شد، در دور پنجم هدف بالا بردن توان مالی شهرداری بود به همین جهت سند راهبردی توسعه اقتصادی شهر بجنورد طراحی و تدوین شد و از دل آن دفترچه فرصت های سرمایه گذهری بیرون آمد و سرمایه گذاران زیادی در این چهار سال به بجنورد آمدند و برنامه هایشان را ارائه دادند. 

وی افزود: هدف در دور پنجم مشخص شده بود برنامه هم تدوین شد اما اتفاقات پبش بینی نشده ای رخ داد که برنامه ها به چالش خورد، تحریم های اقتصادی و جنگ اقتصادی و شیوع کرونا به برنامه های اقتصادی زد، البته علی رغم این حادثه ها سرمایه گذاران زیادی به بجنورد آمدند که آمادگی خودشان را برای مشارکت با شهرداری با سرمایه گذاری قابل توجهی در حوزه های مختلف اعلام داشتند اما به جهت مشکلات داخلی و مداخله های بی مورد هیچکدام به سرانجام نرسید. 

بُجنورد مرکز استان خراسان شمالی در شمال شرق ایران و در کوهپایه‌های رشته‌کوه آلاداغ بنا شده‌است. این شهر ازجمله شهرهای بزرگ خراسان بوده و از این‌جهت، چهل و چهارمین شهر کشور به‌شمار می‌آید. بجنورد با شهرهای شیروان، اسفراین، آشخانه همسایه است. نام این شهر در لهجه شمال خراسان «بُژنُرد» تلفظ می‌شود.

در منابع قدیمی و فرهنگ‌های لغت نام این شهر، «بیژن‌گُرد» و «بیژن‌یورد» آورده شده‌است. بیژن یورد به معنی «سرزمین بیژن» و «آبادشده به دست بیژن» است.[ شهر بیژن‌یورد نیز بر اساس حکایت بیژن و منیژه، در شاهنامهٔ فردوسی، مکانی بوده که منیژه، بیژن را از چاه نجات داده و شهری در آن مکان بنا کرده‌است و  از نام‌های دیگر بجنورد که آثار بازمانده آن نیز وجود دارد کهنه‌کَند «کند در زبان ترکی به معنی روستا» همانند تاشکند و در فارسی کُند به معنای سخت ، سنگ و نیز چرمغان می‌توان اشاره کرد که به محوطه‌ای تاریخی در جنوب شهر بجنورد و در مجاورت معصوم‌زاده بجنورد اطلاق می‌گردد.
شهرداری  نیز در سال ۱۳۱۰ در این شهر بجنورد تاسیس است و هم اکنون این شهر مرکز استان خراسان شمالی طبق سرشماری ۱۳۹۵  دارای ۲۲۸ هزار نفر جمعیت دارد که  با احتساب شهرداری مرکزی با سه مدیریت شهری اداره می شود.