۱۴ مخاطره اولویت‌دار در سند ملی مدیریت بحران هدف‌گذاری شد

به گزارش روز یکشنبه خبرنگار دانشگاه و آموزش ایرنا، این مطلب را امیرحسین گرکانی در سیزدهمین نشست از سلسله‌ نشست‌های تخصصی در حوزه مدیریت بحران با عنوان «ارایه سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور» عنوان کرد و افزود: این ۱۴ مخاطره شامل  آتش سوزی (جنگل ها و مراتع - صنعتی و ساختمانی)، آفات نباتی و بیماری های دام، طیور و آبزیان،  آلودگی هوا،  ازدحام جمعیت، بیابان‌زایی، بیماری‌های فراگیر انسانی، حرکات دامنه ای، حوادث حمل ونقل جاده ای، خشکسالی، زلزله،  سیل، فرونشست زمین، گردوغبار و طوفان گردوخاک و موج سرما است.

وی با اشاره به اینکه فهرست مخاطرات اولویت‌دار در طول دوره اجرای سند، بسته به نیاز و با در نظر گرفتن مخاطرات نوظهور احتمالی، قابلیت به‌روزرسانی دارد، توضیح داد: اولویت مخاطرات در سطوح پایین تر به ویژه سطح استانی، متناسب با شرایط استان تعیین خواهد شد.

گرکانی در این نشست که به صورت برخط برگزار شد ادامه داد: مطابق ماده ۴ قانون مدیریت بحران کشور، «سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور»  سندی است که در چهارچوب این قانون و سایر قوانین و مقررات، جهت‌گیری‌ها، اصول، معیارها و روش‌های پیش‌بینی، پیشگیری و کاهش خطر، آمادگی، پاسخ و بازتوانی و بازسازی توسط دستگاه‌های مشمول این قانون و نحوه مشارکت مردم را هماهنگ با سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری و برنامه‌های توسعه کشور مشخص می‌کند.

وی اضافه کرد: با عنایت به متن «قانون مدیریت بحران کشور» و وظایف سازمان مدیریت بحران کشور مبنی بر تدوین سند راهبرد ملی مدیریت بحران، برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، برنامه ملی آمادگی و پاسخ، برنامه ملی بازسازی و بازتوانی و سایر لوایح، آیین‌نامه‌های اجرایی و تصویب‌نامه‌های موردنیاز مندرج در قانون فوق‌الذکر؛ مسوولیت تدوین تمامی لوایح، آیین‌نامه‌های اجرایی و تصویب‌نامه‌های قانون مزبور با هماهنگی سازمان‌های اجرایی مربوطه طی نامه شماره ۱۲۴۰۸۹ در تاریخ بیست و پنجم شهریور ۹۸ به پژوهشکده سوانح طبیعی ابلاغ شد.

وی گفت: این سند با همکاری بالغ بر ۲۰۰ نفر از متخصصان و نمایندگان دستگاه‌های اجرایی تدوین گردید و در ده‌ها جلسه کارشناسی در پژوهشکده سوانح طبیعی به بحث و بررسی گذاشته شد.  

گرکانی در ادامه ضمن توضیح مختصری در خصوص پژوهشکده سوانح طبیعی، اظهار داشت: به دنبال ابلاغ قانون یادشده، مهندس اسماعیل نجار، دبیر محترم شورای عالی مدیریت بحران و رئیس سازمان مدیریت بحران کشور، طی نامه شماره ۱۲۴۰۸۹ مورخ ۲۵/۰۶/۱۳۹۸ مسئولیت تدوین تمامی لوایح، آیین‌نامه‌های اجرایی و تصویب‌نامه‌های قانون مزبور با هماهنگی سازمان‌های اجرایی مربوطه را به پژوهشکده سوانح طبیعی واگذار کردند که ۲۴ سند مدنظر این قانون بود که می‌بایست در مدت مشخصی تدوین می‌گردید، علاوه بر آن، پژوهشکده سوانح طبیعی ۵ سند دیگر نیز ذیل قانون نیز پیشنهاد کرد که همه این اسناد به همت پژوهشکده و حمایت سازمان مدیریت بحران کشور تدوین شده است. 

رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی به طور خلاصه روند تدوین اسناد در این پژوهشکده اشاره کرد و گفت: پس از ابلاغ مسئولیت تدوین تمام لوایح، آیین‌نامه‌های اجرایی و تصویب‌نامه‌های قانون یادشده به پژوهشکده، دبیرخانه قانون مدیریت بحران شکل گرفت و ۱۷ کمیته تخصصی جهت تدوین اسناد نیز تشکیل شد. همچنین یک شورای راهبری متشکل از نمایندگان سازمان مدیریت بحران کشور و متخصصین امر وظیفه هدایت و نظارت بر تدوین اسناد به‌خصوص سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور را بر عهده داشت.

وی به معرفی اسناد ذیل قانون متشکل از سه برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، آمادگی و پاسخ و بازسازی و بازتوانی و سایر اسناد، برنامه‌ها و آیین‌نامه‌های مرتبط پرداخت و تأکید کرد: در فرایند تدوین هر یک از اسناد یاد شده ، علاوه بر جمعی از متخصصین مربوطه (بالغ بر ۳۰۰ نفر)، ۱۱۷ نماینده دستگاه‌های موضوع ماده ۲ قانون مدیریت بحران کشور نیز حضور داشتند.
در این نشست برخط، گرکانی فرایند تدوین سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور و گام‌های آن را نیز تشریح کرد و گفت: گام‌های اصلی تدوین سند شامل پیش‌برنامه‌ریزی، تحلیل موقعیت، تدوین چشم‌انداز، اهداف و راهبردها و بازنگری و بازبینی سند بود. اجزای سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور که همان‌طور که از نامش پیداست یک برنامه راهبردی است به طور کلی شامل چشم‌انداز، اهداف، راهبردها و اقدامات اولویت‌دار بوده و سه برنامه اقدام ملی شامل برنامه ملی کاهش خطر حوادث و سوانح، آمادگی و پاسخ و بازسازی و بازتوانی نیز ذیل آن تدوین گردید. 

رئیس پژوهشکده سوانح طبیعی تأکید کرد: این سند با چهار رویکرد توسعه‎ای، چندمخاطره‌ای، چندبخشی و ذی‌نفعان متعدد تدوین شده است.
وی به دستاوردهای دیگری که در مسیر تدوین سند حاصل شده اشاره کرد و افزود: با وجود پراکندگی نظرات و اسناد درخصوص مخاطرات کشور، در نهایت اعضای کمیته‌ها در خصوص وقوع ۵۳ مخاطره در کشور توافق کردند. علاوه بر این درخصوص ۱۴ مخاطره اولویت‌دار نیز شامل آتشسوزی (جنگلها و مراتع - صنعتی و ساختمانی)؛ آفات نباتی و بیماریهای دام، طیور و آبزیان؛ آلودگی هوا؛ ازدحام جمعیت؛ بیابان‌زایی؛ بیماری‌های فراگیر انسانی؛ حرکات دامنهای؛ حوادث حملونقل جادهای؛ خشکسالی؛ زلزله؛ سیل؛ فرونشست زمین؛ گردوغبار و طوفان گردوخاک و موج سرما نیز توافق حاصل شد.

اسماعیل نجار رئیس سازمان مدیریت بحران کشور نیز در تماس تلفنی با پژوهشکده سوانح طبیعی گفت: همان‌گونه که مستحضر هستید، سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور به عنوان نقشه راه و دارای ظرفیت بسیار بالایی است که با توجه به وضعیت کشور به لحاظ حوادث و سوانح می‌تواند راه را هموارتر و کامل‌تر نماید؛ به این شرط که همه باور به این داشته باشیم که کشور ما، کشوری بحران‌خیز است و مدیریت حوادث و سوانح باید به‌صورت دقیق صورت گیرد.

وی ادامه داد: مسئولیت طرح تدوین لوایح، تصویب‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی قانون مدیریت بحران کشور طی حکمی به پژوهشکده سوانح طبیعی سپرده شد که این امر با همراهی صاحب‌نظران حوزه مدیریت بحران به خوبی توسط پژوهشکده انجام شد.

رئیس سازمان مدیریت بحران گفت: سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور به‌عنوان نقشه راه مدیریت بحران کشور، ظرفیت بالایی به‌خصوص در مبحث پیشگیری دارد.

نجار گفت: پس از تدوین سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور، این سند به تمام دستگاه‌ها ارسال و نظرات آنها اخذ گردید. در نهایت پس از اعمال اصلاحات لازم، در تیرماه ۱۳۹۹ در ستاد ملی به تصویب رسید و به ریاست جمهوری جهت طرح در شورای عالی مدیریت بحران کشور ارسال گردید.

در انتهای این نشست، فرصتی برای طرح پرسش و پاسخ از سوی شرکت‌کنندگان اختصاص داده شد که طی آن، پیرامون مباحث مطرح‌شده بحث و تبادل نظر شکل گرفت.

پیش‌نویس سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور پس از خذ نظرات مشاورین تخصصی پژوهشکده و نیز نهادهای خارجی همچون OCHA و CADRI و بازبینی اولیه، از سوی وزیر کشور به دستگاه اجرایی جهت اخذ نظرات ارسال شد و در نهایت پس از بازبینی و بازنگری با توجه به نظرات ارسالی از سوی دستگاه‌ها در تیرماه ۱۳۹۹ به تصویب ستاد ملی رسید. متن سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور از طریق سایت پژوهشکده سوانح طبیعی در دسترس است.

سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور با نگاهی به آینده و بر مبنای رویکردی نوین به مدیریت بحران و کاهش خطر، مدیریت چندبخشی و همکاری بین سازمان‌های دولتی، خصوصی، مردم‌نهاد و افراد جامعه را در سطوح مختلف هدف قرار داده و چهارچوب سازمانی، قانونی و اقدامات مربوط به مدیریت بحران در کشور را به‌گونه‌ای یکپارچه تبیین می‌کند.

این سند در ۹ بخش تدوین شده و ۵ هدف، ۱۵ راهبرد و اقدامات اولویت‌دار ذیل هر راهبرد در زمینه مدیریت بحران کشور در آن تبیین گردیده است.

سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور در جلسه روز یکشنبه مورخ ۱ تیرماه ۱۳۹۹ در اولین جلسه ستاد ملی پیشگیری، هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران طرح گردید و به تأیید رسید.

توسعه و گسترش پژوهش در زمینه سوانح طبیعی و زمینه‌سازی مناسب برای ارتقای فعالیت‌های پژوهشی مرتبط از وظایف و ماموریت های پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو در مدیریت بلایای طبیعی است.

در حال حاضر، این پژوهشکده شامل پنج گروه پژوهشی مدیریت بحران، مخاطرات زیست‌محیطی و بلایای جوی، مقاوم‌سازی و بازسازی سازه‌ها، برنامه‌ریزی اقتصادی، اجتماعی و کالبدی و نیز بازسازی پس از سانحه است.

همچنین پژوهشکده دارای واحدهای وابسته از جمله کرسی یونسکو در مدیریت بلایای طبیعی، مرکز علمی کاربردی، فصلنامه علمی، پژوهشی مسکن و محیط روستا، مرکز رشد واحدهای فناور سوانح طبیعی و اندیشکده نوآوری و آینده‌پژوهی در مدیریت بحران است.