مالیات، ضامن عدالت اقتصادی

مالیات وجوهی است که دولت بر اساس قانون برای تامین هزینه های عمومی از اشخاص دریافت می کند. منابع دریافت مالیات نیز عموما مالیات بر درآمد، مالیات بر ارث، حق تمبر، مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی و مالیات بر درآمدهای اتفاقی و مالیات بر ارزش افزوده است.

پرداخت مالیات از مهمترین عوامل رشد و توسعه جامعه محسوب و موجب رونق اقتصادی، تحقق عدالت اجتماعی، افزایش خدمات و عمران و آبادانی کشور می شود.

برنامه ریزی برای وصول کامل مالیات و جایگزین کردن درآمدهای مالیاتی به جای درآمدهای نفتی که در بیشتر موارد ناپایدارند، از اساسی ترین محورهای برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور است.

مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است که شهروندان پرداخت می‌کنند تا دولت‌ها بتوانند وظایف مندرج در قانون اساسی را در جهت توسعه اقتصادی محقق کنند.

در واقع، شهروندان با پرداخت بخشی از درآمد خود به دولت‌ در قالب مالیات به دولت این اختیار را  می‌دهند که برای اداره امور کشور، اجرای سیاست‌های مالی، تامین کالاها و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت و اجرای برنامه های توسعه و عمرانی کشور، از آن استفاده کند.

اجرای طرح تحول نظام مالیاتی کشور که از سال ۱۳۸۴ به صورت جدی شروع شد، بازنگری قوانین و مقررات مالیاتی با درنظرگرفتن تغییر نیازها (مانند تصویب قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان)، اجرای طرح جامع مالیاتی و غیره از محورهای اصلی تحول نظام مالیاتی بوده است.

اگر ایجاد امنیت، رفاه اجتماعی و گسترش خدمات از مزایای پرداخت مالیات تلقی شود، پس باید با فرهنگ سازی مناسب، مردم را از مزایای پرداخت مالیات آگاه کنیم تا آنها مالیات را جزئی از بدهی خود به دولت دانسته و به موقع  پرداخت کنند.

دولت با مالیات ستانی، تقویت پایه های اخذ مالیات مستقیم، اصلاح ساختار اقتصادی و نیز با تقویت سهم بخش های مولد درآمد زا از کل تولید ناخالص ملی، امکان بیش تری برای اخذ مالیات های مناسب بوجود می آورد و ضمن اثرات تعدیلی در توزیع درآمد ها، اعتبارات بیشتری را جهت رفع فقر فراهم می آورد.

همانگونه که می دانیم در گذشته، بیشتر درآمدهای نفتی صرف امور جاری و هزینه های عمرانی می شد و سهم آیندگان از این نعمت خدادادی بسیار ناچیز بود. البته این نگرش در سالهای اخیر تغییر کرده و مبنای سیاستهای اقتصادی دولت برای تامین بخشی از هزینه ها از محل مالیات شده است.

نکته مهم اینکه برای ترویج فرهنگ مالیاتی در جامعه باید برنامه هایی را تدوین و تنظیم نمود که هدف نهایی آنها آشنایی مردم و مودیان مالیاتی با محل هزینه کرد مالیات باشد تا پرداخت کنندگان مالیات بدانند پولی را که بعنوان مالیات به دولت پرداخته اند برای چه اموری به مصرف می رسد.

سالهاست که مالیات سرلوحه برنامه های اقتصادی دولت ها بوده و اقتصاددانان و در راس آنها مسئولین نظام مالیاتی می کوشند با شفاف سازی و تبیین نقش مالیات در گرداندن چرخ اقتصادی کشور، راهکارهایی را که موجب افزایش اعتماد عمومی و میزان مشارکت آنها در پرداخت مالیات باشد، اجرائی نماید.

بی شک مهمترین عامل تاثیرگذار در ایجاد این اعتماد و اقناع افکار عمومی، معرفی مصادیق عینی صرف مالیات است، به دیگر سخن خودباوری و اعتقاد مودیان به پرداخت مالیات هنگامی به منصه ظهور می رسد که آنان بتوانند آثار آنرا بطور ملموس مشاهده نمایند.

مسلم است نهادینه شدن چنین باور و اعتقادی در اذهان و افکار مودیان موجب می گردد که آنان برداشتهای اشتباه پیشین خود را نسبت به مالیات کنار گذاشته و مالیات را بعنوان یک تکلیف تلقی نمایند.

بنابراین باید با اتخاذ روش های مناسب به گونه ای عمل شود تا هر چه بیشتر مودیان به پرداخت داوطلبانه مالیات ترغیب شوند. برای این منظور، توصیه می شود در هنگام احداث و بهره برداری از طرح های زیربنایی و عمرانی به منابع مالی آنها که بیشتر از طریق مالیات تامین می شود اشاره شود تا مودیان با مشاهده پروژه های فوق در جریان کامل نوع مصارف مالیات ها قرار گیرند.