چالش‌های حضور در بازار اتحادیه اوراسیا

 به گزارش ایرنا، اتحادیه اقتصادی اوراسیا در آبان ماه سال ۱۳۹۸ در قالب همگرایی و همکاری منطقه ای و با هدف آزاد سازی و تسهیل تجارت کالا و ارتباطات و افزایش همکاریها بصورت توافقنامه ای سه ساله (تا آبان ماه ۱۴۰۱ )میان ایران و کشورهای عضو به امضاء رسید.

این اتحادیه که کشورهای روسیه، قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان و ارمنستان را شامل می شود بالغ بر ۱۹۰ میلیون نفر جمعیت دارد و تولید ناخالص ملی در این کشورها بیش از ۲.۷ تریلیون دلار و تجارت خارجی آنها با کشورهای بیرون از اتحادیه حدود ۹۰۰ میلیارد دلار است.

براساس توافقات صورت گرفته فی مابین اتحادیه اوراسیا امتیازاتی برای صادرات ۵۰۲ ردیف کالایی و امتیاز ۳۶۰ ردیف کالایی وارداتی برای ایران منظور شده است که بخشی از امتیازات اعطایی اوراسیا به ایران شامل آبزیان، لبنیات، گل، میوه و صیفی جات، شیرینی و شکلات، کنسروها، آبمیوه و کمپوت، مواد اولیه و حلال ها و رقیق کننده ها و رزین ها و غیره و امتیازات اعطایی ایران به کشورهای اوراسیا انواع گوشت قرمز، آبزیان، حبوبات، چای، دانه های روغنی و غلات، روغن خام، آبهای معدنی و گاز دار و طعم دار، انواع کنجاله، مواد صنعتی، و انواع شوینده ها، کاغذ و کاغذ روزنامه و محصلات دیگر را شامل می شود.

طبق آمار گمرک در سال ۱۳۹۹ ارزش کل تجارت مابین ایران با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا ۳.۴ میلیارد دلار بود که با توجه به شیوع ویروس کرونا و تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ایران صادرات کل کشور از لحاظ ارزش ۱۵ درصد کاهش داشت .

استان گیلان با توجه به سابقه تاریخی تجارت با کشور های آسیای میانه و شرق آسیا از مهم ترین مناطق ارتباطی کشور با بازار و اقتصاد اوراسیا است. این استان در کنار سابقه تاریخی ، از امتیازات ، ویژگی ها و ظرفیت های بالایی برای توسعه صادرات و تبادل تجاری با کشور های عضو اتحادیه اوراسیا برخوردار است که می توان به برخوداری از مرز آبی و خاکی، بهره مندی از منطقه آزاد تجاری و منطقه ویژه اقتصادی در انزلی و آستارا و اشتراکات فرهنگی اشاره کرد که گیلان را به یک استثنا تبدیل کرده و آن را در عمل به عنوان دروازه ورود به بازار اوراسیا می گرداند. 

حال به این ظرفیت توسعه راه آهن را نیز اضافه کنید که در ماه‌ها آینده با تکمیل برخی از قطعه های باقی مانده راه آهن رشت کاسپین وارد فاز اجرایی خواهد شد که این توسعه حمل و نقل حتی می تواند گیلان را به دروازه ورود به بازار اروپای شرقی تبدیل کند. 

اما بر اساس گزارش های رسمی و گفته های کارشناسان هنوز آنطور که باید از ظرفیت های استان گیلان برای توسعه تجارت ایران با اوراسیا استفاده نشده است که نیازمند واکاوی برخی مشکلات و موانع بر سر ورود قوی ایران به بزرگ ترین بازار در همسایگی شمالی است.

بازنگری در مناسب سازی تعرفه ها و ارزش کالاهای صادراتی

از آنجایی که گمرک به عنوان مجموعه مدیریت کننده صادرات و واردات به مثابه دریچه ای به رونق اقتصادی کشور است و گمرکات گیلان به علت واقع شدن در موقعیت استراتژیک و ژئوپلتیک در طول تاریخ همواره نقش دروازه ورود به اروپا و شاهرگ اتصال شمال به جنوب کشور بوده میز اوراسیا در سال ۹۸ در گمرکات گیلان و اداره کل گمرک انزلی استقرار یافت.

ناظر گمرکات استان گیلان و مدیرکل گمرک انزلی موافقت نامه ها و تفاهم نامه های تجاری و اقتصادی بین کشورها را یکی از مهمترین اقدامات جهت هم افزایی جهانی و منطقه ای برای تامین نیازمندی ها و تسهیم توانمندی ها عنوان می کند .

ابوالقاسم یوسفی نژاد در گفتگو با خبرنگار ایرنا افزود: به یقین میزان بهره و نصیب هر کشور در این بازار به مجموعه ای از متغیرهای سیاسی ، اقتصادی، صنعتی و بازرگانی مرتبط است و عضویت ایران در موافقت نامه اوراسیا یکی از معدود فرصت های پیش رو پس از سازمان همکاریهای اقتصادی اکو بوده است .

وی تصریح کرد: تشکیل میز اوراسیا در گیلان با هدف ترسیم اقدامات لازم و تعیین نقشه راه از همان ابتدا بصورت مصداقی موضوعاتی همچون اعلام تعرفه ها و تخفیفات متقابل ایران و اوراسیا برای تجار و بازرگانان، پیگیری فرایند متناسب سازی تعرفه و ارزش کالاهای صادراتی ، ترجمه فرم های استاندارد موافقت نامه ، اعمال تخفیفات کالاهای وارداتی و تشکیل زیر کمیته های میز اوراسیا را مورد بحث و بررسی و پیگیری قرار داد .

مدیرکل گمرک انزلی با بیان اینکه گمرک ایران با همسان سازی تعرفه ها، کالاها و تعرفه های مشمول را تعیین کرد، گفت: سبد صادراتی ایران به کشورهای CIS و اوراسیا کالاهای زیادی را در بر نمی گیرد، این کالاها شامل مواد اولیه و تولیدات صنعتی و محصولات کشاورزی ( میوه و تره بار) است که ارزش افزوده بالایی ندارند.

یوسفی نژاد رصد مسائل و مشکلات تجار و بازرگانان در بهره مندی از تخفیفات موافقت نامه اوراسیا و طرح آن در جلسات، نشست ها و انعکاس آن به وزارت امورخارجه و دیگر دستگاه های متولی را از اقدامات مهم و اثرگذار گمرک گیلان دانست و افزود: مواردی همچون ضرورت صدور قبض انبار برای محموله های وارداتی در پایانه ریلی آستارا ( که با استقرار شرکت انبارهای عمومی و خدمات گمرکی بخشی از فرایند مربوطه محقق گردید) ، ضرورت صدور بارنامه ایرانی برای محصولات صادراتی از پایانه ریلی آستارا به منظور استفاده تجار کشورهای هدف صادراتی از تخفیفات اوراسیا موضوعی است که همچنان در دستورکار بوده و می بایست مجدانه مورد پیگیری قرار گیرد.

وی مناسب سازی تعرفه ها و ارزش کالاهای صادراتی را یکی از مشکلات این بخش دانست که ضرورت دارد مورد بازنگری ویژه قرار گیرد و گفت : پیشنهاد تشکیل کمیته ارزش‌گذاری بر تولیدات صادراتی استان گیلان یکی از مباحثی است که به دفعات مورد تاکید بوده ، موضوعی که با توجه به در دسترس بودن اطلاعات و شرایط تولید در استان و آشنایی با بازارهای هدف ، تعیین ارزش اقلام صادراتی تولید استان را به سادگی فراهم ساخته و موجب تسریع و تسهیل امور و بر طرف شدن یکی از مشکلات و دغدغه های صادرکنندکان استان باشد، این مسئله با توجه به مباحث ارزی و لزوم برگشت ارز به یکی از بزرگترین چالش های برخی از تولید کنندگان و صادر کنندگان تبدیل شده است.

محرومیت کشورهای مقصد صادراتی از تخفیفات گمرکی ایران

یوسفی نژاد افزود: یکی از موضوعات مورد نظر عدم امکان استفاده تجار کشورهای اوراسیا از تخفیفات این موافقت نامه برای کالاهای صادراتی ایران از محل پایانه ریلی آستارا می باشد. در حال حاضر بارنامه کالاهای صادراتی ایران از پایانه ریلی توسط شرکت آذری صادر می شود و عدم صدور بارنامه از سوی کشور ما برای کشورهای بازار هدف تجارت اوراسیا مشکل محرومیت استفاده از تخفیفات را ایجاد کرده است. این موضوع به دفعات توسط اتاق بازرگانی گیلان نیز طرح و مورد پیگیری قرار گرفت و ضروری است با رایزنی راه آهن جمهوری اسلامی ایران با طرف آذری به نحو مقتضی حل و فصل شود.

وی به ارائه خدمات گمرکی و بهره گیری از حمل و نقل ترکیبی با همکاری سازمان بنادر، شرکت کشتیرانی دریای خزر ، راه آهن و دیگر دستگاه های مرتبط جهت کاهش هزینه ها و افزایش سرعت تجارت خارجی نیز اشاره کرد و افزود: در همین راستا برقراری خطوط منظم کشتی های رورو از بنادر استان به سوی بنادر روسیه و قزاقستان جهت انتقال کامیون های حاوی محموله های صادراتی و ترانزیتی یکی دیگر از اقداماتیست که با همکاری دستگاه های عضو میز اوراسیا محقق گردید.

ناظر گمرکات گیلان تصریح کرد: بیش از ۷۰ درصد صادرات کل کشور به بازار اوراسیا و روسیه طی دو سال اخیر  از گمرکات استان گیلان بویژه سه مرز زمینی، دریایی و ریلی شهرستان آستارا انجام پذیرفته ، که این خود نمونه گویا و روشنی است از حضور و اهتمام گمرک در این عرصه ، به گونه ای که در پیک اول و دوم همه گیری ویروس کرونا گمرک آستارا تنها مرز زمینی فعال جهت واردات ، ترانزیت و بویژه صادرات به اوراسیا  و کشورهای مشترک المنافع بوده است.

وی اضافه کرد: سال گذشته بیشترین اقلام صادراتی از کشور ما شامل کیوی،  کشمش، بادام زمینی ، هندوانه، پسته ،چای ، خرما، فلفل ،رب گوجه فرنگی، فرش ،انگور ،پرتقال ،سبزیجات، صیفی جات، توتون و تنباکو، مصنوعات پلاستیکی، سنگ ساختمان، کف پوش، ماهی، میگو، شیشه و ظروف شیشه ای ، محصولات معدنی ، قطعات یدکی خودرو، ماشین آلات نانوایی، لوستر، مواد شوینده، ماشین آلات تراش سنگ و .... بوده که به کشورهای اوراسیا هم حمل شد.

یوسفی نژاد عمده کشورهای مقصد صادرات ایران را به ترتیب کشورهای روسیه، قزاقستان ،قرقیزستان و بلاروس عنوان کرد و گفت: سال گذشته روند صادرات در کل کشور کاهشی بوده و علت آن شیوع ویروس کرونا و عوامل قرنطینه بوده است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: گمرکات استان آمادگی دارد با ارائه تسهیلات حمل یکسره، ترخیص نسیه، ترخیص درصدی کالاها، ارزیابی محموله های صادراتی در محل کارخانه، ایجاد انبارهای اختصاصی تحت کلید در شرکت های تولیدی، اراءه خدمات ۲۴ ساعته به واردات کالاهای اساسی و محموله های ترانزیتی و صادراتی نهایت همکاری و همراهی را با فعالان عرصه تجارت خارجی دستگاه های همجوار داشته و در این مسیر با تشکیل کارگروه های مشترک با دستگاه های ذیمدخل بصورت موردی مسائل و مشکلات را بررسی برطرف کند.

به استناد آمارهای موجود در سال ۹۹ ارزش کل تجارت ایران با مجموع پنج کشور عضو اتحادیه اوراسیا ۳۴۰۷/۴۷ میلیون دلار بوده که نسبت به سال پیش از آن حدود ۰/۱ درصد رشد داشته،  میزان وارادت نیز در مدت یاد شده  ۲۳۲۸.۰۹ میلیون دلار و صادرات ۱۰۷۷.۵۳ میلیون دلار  بوده است .

همکاری با اتحادیه اوراسیا فرصتی خاص برای ایران است 

اتاق بازرگانی یکی از نهادهای تاثیرگذار در همکاری با میز اوراسیا با محوریت استانداری گیلان است. رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان و اتاق ایران و روسیه همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را یک موقعیت خاص برای کشور دانست و معتقد است باید از فرصت برای پذیرش ایران به عنوان میهمان جهت عضویت دائم در این بلوک اقتصادی منطقه ای استفاده شود.

هادی تیزهوش تابان در گفتگویی که با روابط عمومی منطقه آزاد انزلی داشت همکاری با اتحادیه اوراسیا را به معنای فراهم شدن شرایطی به منظور ورود کشور به این بازار بزرگ با محوریت روسیه دانست و افزود: آمار و ارقام نشان می دهد هنوز بهره برداری شایسته ای از این فرصت اقتصادی نشده است و بخشی از این عدم موفقیت به مشکلات زیرساختی به ویژه در حوزه های حمل و نقل،اسکله های کارگو و کشتیرانی باز می گردد .

وی ادامه می دهد: متاسفانه این مشکلات در ایران بیشتر مشاهده می شود و در مقابل در ارتباط با اوراسیا، مباحث تعرفه ای وجود دارد که باید از طریق برگزاری جلسات کاری مشترک جهت رفع آن اقدام کرد .

رئیس اتاق بازرگانی گیلان گفت: در این راستا انتظار داریم گمرکات ایران و اوراسیا نشست های مشترک فصلی در طول حداکثر هر ۶ ماه یک بار به منظور رفع مسائل پیش روی اجرای توافقنامه همکاری برگزار کنند. 

تیزهوش در ارتباط با روسیه و اوراسیا برگزاری چنین کارگروه های تخصصی به ویژه در بخش گمرکی را امری مرسوم در همکاری های منطقه ای عنوان کرده و می افزاید : مهیا کردن زیرساخت های گمرکی مورد نظر از سوی طرف ایرانی پیش نیاز افزایش همکاری ها و توسعه صادرات کالاهای ایرانی به بازار اوراسیا خواهد بود.

وی با قدردانی از اقدامات دولت در مسیر تکمیل زیرساخت های حمل و نقلی گفت : اتصال منطقه آزاد انزلی به خط ریل سراسری و بنادر جنوبی کشور موجب تکمیل زیرساخت ریلی کریدور شمال-جنوب می شود و تسریع در بهره برداری از اسکله "رو رو" دوم ایران در بندر کاسپین استفاده از این ظرفیت عاملی مهم در گسترش حمل و نقل ترکیبی محسوب می شود که زمینه را برای افزایش سهم ما در تجارت خزر و اوراسیا فراهم خواهد کرد.

وی اضافه کرد: باید مسیرهای تجاری عبوری از حوزه دریای کاسپین مانند کریدور چین-قزاقستان-ایران را به سمت کشورمان متمایل کنیم مسیر تجاری که می تواند علاوه بر کریدور شمال-جنوب و تراسیکا، و یک کمربند و یک جاده؛ موجبات بهره برداری بیشتر کشورمان را در همکاری های منطقه ای فراهم آورد ، امری که دولت در مسیر تحقق آن نقش محوری دارد .

رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه یکی از مهمترین مشکلات پیش روی تجارت در عرصه داخلی و به ویژه در ارتباط با اوراسیا را تنوع بخش نامه ها و آئین نامه های داخلی عنوان و تصریح کرد : با توجه به شرایط خاص کشورمان (تحریم های ظالمانه امریکا علیه ایران ) باید فرآیند تصمیم سازی و تصمیم گیری در کشورمان به صورت آنی و سریع اتخاذ و عملیاتی شود ، چراکه چنین عملی در تسهیل و توسعه صادرات بسیار اثرگذار است.

وی خواستار تنظیم و اجرای راهبردی بلند مدت در حوزه های تولیدی و صادراتی کشور از سوی دولت شد و اضافه کرد:  استراتژی مزبور باید راهبردی باشد که بخش نامه ها و آئین نامه های فصلی و موقت در مسیر تحقق آن اخلال ایجاد نکند، تا اعتماد فعالین اقتصادی داخلی و خارجی جلب شود ، چراکه تا زمانی که قوانین و مقررات با ضمانت اجرای بلند مدت نداشته باشیم نمی توانیم برای حضور در عرصه های تجاری بین المللی مانند اوراسیا برنامه ریزی کنیم.

تیزهوش تابان تصمیم گیری های مقطعی را موجب فرصت سوزی برای اقتصاد ملی،کاهش مراودات تجاری و از دست دادن سهم ایران در بازارهای منطقه ای به رقبا اعلام و تاکید کرد : برگزاری جلسات کاری کارشناسی جهت رفع این ناهماهنگی ها میان بخش دولتی و با حضور بخش خصوصی می تواند زمینه ساز برطرف ساختن این گونه مشکلات باشد، در غیر این صورت هر روز سهم بیشتری از بازارهای سنتی و جدید خود را به رقبا واگذار خواهیم کرد.

وی در ادامه به حجم ۶۷ میلیارد دلاری واردات کالاهای کشاورزی از روسیه در طول سال پرداخت و به سهم ۲۲صدم درصدی ایرانی با صادرات ۵۰۰ میلیون دلار اشاره کرد و اظهار داشت: دلیل این جایگاه توانمندی تولید محصولات کشاورزی در اقصی نقاط کشورمان و در طول سال نیست بلکه عدم مدیریت در خصوص بهره برداری از این فرصت، عدم اعتقاد به نقش صنعت بسته بندی در اقبال بازار به محصولات کشاورزی و مهمتر از همه به نبود برنامه مدون و دقیق برای حرکت کشتی و کامیون جهت نقل و انتقال کالاهای تولید شده صنعت کشاورزی ما اشاره می کند.

تیزهوش تابان اضافه کرد: برنامه دقیقی همچون مدل در حال اجرا در حرکت قطار و هواپیما وجود ندارد، در نتیجه شما نمی توانید روز مشخصی برای زمان رسیدن کالای خود به بازارهای مصرف و هدف خود اعلام کنید واین در حالی است دیگران منضبط و دقیق عمل می کنند؛ اما بخش دولتی و بخش خصوصی فعال در حوزه صادرات در این مقوله ضعیف برخورد می کند؛ تنظیم وقت برای هر فرآیند تجاری، امری هزینه بردار نسیت بلکه نشان دهنده رفتاری مدیریتی است .

وی  بیان کرد: اینکه نتوانیم زمان دقیقی برای تحویل کالای خود اعلام کنیم به ضرر تجارت ایران است و در نتیجه کسی به قول ما توجه نمی کند در حالیکه محصولات کشاورزی و صنعتی ما از کیفیت بالایی برخوردارند اما به دلیل مدل حمل و نقل،نحوه بسته بندی،عدم استفاده از کانتینرهای یخچال دار کیفیت محصول در زمینه کشاورزی در این مسیر چند هزار کیلومتری پایین آمده و ما در آخر صف فروش می مانیم.

رییس اتاق بازرگانی ایران و روسیه اعتماد دولت به بخش خصوصی و حضور نظارتی آن را موجب تسریع و تسهیل امور عنوان و تاکید کرد: مهمترین مسئله صدور بخش نامه هایی است که یکدیگر را نقض می کنند.

ارتباط ضعیف مناطق آزاد کشور با یکدیگر

تیزهوش همچنین به روابط سرد مناطق آزاد کشور با یکدیگر اشاره کرد و گفت: ارتباطات ضعیف مناطق آزاد با یکدیگر به نسبت توانمندی های ملی و بین المللی شان و جایگزینی رقابت به جای همکاری در ارتباط با توسعه همکاری های بخش خصوصی با فعالین اقتصادی حوزه اوراسیا یکی از ضعف های موجود است . مناطق آزاد هدف واحدی دارند که یکی از آنها ارتقای ظرفیت های صادراتی و یا تأمین مواد اولیه برای تولیدکنندگان است .

وی مناطق آزاد شمالی و جنوبی را مکمل یکدیگر اعلام کرد و افزود: باید از این ظرفیت حداکثربهرده برداری را جهت همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا کرد و این همگرایی باید در قالب راهبردی جامع که یکدیگر را نقض نکرده به اجرا درآید.

رئیس اتاق بازرگانی گیلان اظهار داشت: بی تردید مناطق آزاد ایران می توانند در کاهش هزینه های تولیدی و تجاری سازی صادرات محصولات کشاورزی و صنعتی ما به بازارهای منطقه ای با تکیه بر مزیت ها و معافیت های قانونی خود و همچنین قرار گرفتن در مسیر کریدورهای بین الملی، نقش محوری ایفا کنند.

نقش مناطق آزاد در اتحادیه اوراسیا

کارشناس روابط بین الملل نگاهی به مزیت های قانونی و موقعیت های استراتژیک این مناطق داشته و به نزدیکی آنها به رژیم های بین المللی قانونی و قرار گرفتن در مسیر کریدورهای بین المللی (شمال-جنوب،شرق به غرب و چین-قزاقستان-ایران) اشاره کرد و گفت: بهره مندی از فاصله اندک مبادی ورودی و خروجی کالا و مواد اولیه در محدوده مناطق آزاد در واقع  حمایت از سرمایه گذاران خارجی است و این عمل باعث کاهش هزینه های تمام شده تولید و به تبع آن فراهم کردن امکان رقابت در بازارهای بین المللی برای محصولات تولیدی در مناطق آزاد است .

مجید صیاد نورد به دلیل اصلی عدم موفقیت مناطق آزاد در ایفاگری نقش بیشتر در بلوک اقتصادی در حال تشکیل با حضور ایرانپرداخت و افزود: پس از اعمال تحریم و کرونا، عدم هماهنگی میان مناطق آزاد و نبود راهبرد مورد توافق در خصوص تعیین نقش و کارویژه هر منطقه در قطعات پازل همکاری با اتحادیه اقتصادی اوراسیا را باید از مهمترین دلایل عدم توفیق مورد انتظار عنوان کرد.

وی تاکید کرد: در این میان می توان به لزوم اصلاح یک تحلیل در راهبرد پیش گرفته شده از سوی مناطق آزاد نیز اشاره کرد، مناطق آزاد شمالی با محوریت انزلی و ارس و بعد ماکو در واقع دروازه های ورود به اوراسیا محسوب می شوند. به عبارتی مناطق آزادی مثل چابهار به دلیل قرار گرفتن در استان سیستان و بلوچستان و نزدیکی جغرافیایی به استان کرمان از یک طرف؛ و مناطق آزاد قشم و کیش به دلیل واقع شدن در استان هرمزگان و قرابت جغرافیایی با استان فارس از مزیت رقابتی تولید محصولات کشاورزی مورد نیاز بازار سردسیری اوراسیا در ایام زمستان هستند.

کارشناس روابط بین الملل ادامه داد: این مناطق می توانند در کار تولید محصول و مناطق شمالی در عرصه بازاریابی و مدیریت ترانزیت کالا فعالیت کنند. در صورت عبور از تحریم های آمرکا و معضل کرونا، لازم است مشکلات پیش روی اجرا و توسعه همکاری های اقتصادی ایران در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا مورد بررسی قرار گیرد.

صیاد نورد در ادامه به لزوم و اهمیت روزافزون استفاده از تکنولوژی و مهندسی کشورمان در قالب پرتودهی کالاها و محصولات غذایی و کشاورزی که منجر به ماندگاری محصول در این مسیر چند هزار کیلومتری است اشاره کرد و گفت: باید توجه داشت که دارا بودن استانداردهای بین المللی پرتودهی محصولات کشاورزی و غذایی یکی از پیش نیازهای عرضه در بازارهای بین المللی در اروپا،آسیا و حتی برخی کشورهای خاورمیانه است، معظلی که ظرف سال های اخیر به یک پاشنه آشیل در بازاریابی و نگاه داشت بازارهای منطقه ای برای محصولات ایرانی تبدیل شده است.

وی تاکید کرد :در واقع هم اکنون و حتی در صورت استفاده از امکانات برودتی در این مسیر طولانی، کالاهای کشاورزی فاسد شده و در قیمت گذاری از ارزش پایین تری برخوردار می شوند و به تبع آن بازارهای موجود خود را از دست می دهند.

صیاد نورد تاکید داشت : باید مزیت های مطلق و نسبی موجود درکشور را در قالب رژیم سازی مدل همکاری منطقه ای ایران با تکیه بر موقعیت ژئواستراتژیک، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، زیرساخت های حمل و نقل  ارتقا داد تا نسبت به دیگر رقبا از نقش موثری تری برخوردار شویم. 

طی سال های گذشته ایران به دنبال جایگزینی موافقت‌نامه تجارت ترجیحی با موافقت‌ نامه تجارت آزاد بوده است، اما متأسفانه بررسی‌ها نشان می‌دهد کشورمان برای حضور در چنین موافقت‌نامه‌ای از شرایط کافی برخوردار نیست .

در واقع موافقت‌نامه تجارت آزاد اگرچه مبنایی برای افزایش حجم تجارت و همکاری‌های وسیع‌تر است،اما رفع مشکلات مبادلات مالی به واسطه تحریم‌های بین‌المللی،تسریع در گام‌های حقوقی و قانونی مذاکرات با اتحادیه اوراسیا و حل چالش ایران در عضویت در سازمان تجارت جهانی بهمراه تکمیل زیرساخت های حمل و نقلی در ایران امری ضروری قلمداد می شود که می تواند مسیر ایران را برای پیوستن به معاهدات بین اللملی هموار سازد .