شعر و داستان از عاشورا روایت می‌کنند

به گزارش خبرنگار فرهنکی ایرنا، شعر و داستان راهی برای روایت مضامینی بوده اند که بازگویی آن سخت است. شرافت، شجاعت و شهادت را شاید به سادگی نتوان در قالب کلمات جای داد و با تصاویر محدود کرد اما ادبیات راه میانبری است که آسانتر بتوان از لایه های عمیق تر اندیشه عبور کرد و به معنی رسید.

این روزها که تعطیلی کرونایی و روزهای عزاداری برای امام حسین (ع)، هم زمان شده اند، فرصتی است که برای اندکی بیشتر درباره مفاهیم عاشورا و محرم بخوانیم. 

از حسین (ع) در صفین تا حسین (ع) در کربلا

نوه پیامبر (ص)، از کدام مسیر تاریخی به کربلا رسید؟ چه شد کوفه مقصد او شد؟ جواب این سوال را در روایت داستانی پس از بیست سال می‌توان خواند. 
پس از بیست سال، رمانی تاریخی-مذهبی از رویدادهای خلافت امام‌علی (ع) تا قیام عاشورا را بررسی می‌کند. ماجراهای آن به اتفاقات جنگ صفین با اشاره به یاران امام‌علی (ع) از جمله ابوذر و در کنار این مستندات تاریخی، تاروپودی از ماجرایی عاشقانه، روایت داستانی را جذاب تر می‌کند.

داستان آن از کربلا آغاز می‌شود و با بازگشت به گذشته، به روزگار خلافت خلیفه سوم و حکومت معاویه در شام می‌رود و تصویری از آن روزگار در کنار دسیسه‌ها و کلک‌هایی را به خواننده نشان می‌دهد که چگونه برای حفظ قدرت، دست به هر توطئه و حیله‌ای می‌زدند تا بتواند دو روز بیشتر بر مسند حکومت شام بنشینند.

کتاب پس از بیست سال، در هفدهمین جشنواره قلم زرین تقدیر شد و به عنوان اثر نخست یک نویسنده، کاری جالب توجه به شمار می‌رود. 

سلمان کدیور، نویسنده کتاب، متولد ۱۳۶۵ در شیراز است و تا مقطع کارشناسی ارشد درس خوانده است.

پس از بیست سال در ۷۵۰  صفحه توسط انتشارات شهرستان ادب به چاپ رسیده است.

طلوع عاشورایی

شعر همیشه یکی از روایان عاشورا بوده است، از مدیحه و مرثیه تا غزل و قصیده، ادبیات عاشورایی با شعر گره خورده است.

کتاب ظهر علی الطلوع، مجموعه ۵۶ غزل عاشورایی سروده امیر اکبرزاده است.

 اکبرزاده متولد ۱۶ تیر ۱۳۵۹ در شهر قم است، وی از دوران ابتدایی سرودن شعر را آغاز کرده و لیسانس گرافیک دارد.

غزلی از کتاب ظهر علی الطلوع

دشمن از او اگرچه دست گرفت

پرچمش را خدا به دست گرفت

باید از پیکرش جدا بشود

دست هرکس «میِ الست» گرفت

ناگهان تیر، چشم او را دید

محتسب راه را به مست گرفت…

تیرها از کمان رها گشتند

یک به یک را به نازِشست گرفت!

مشک از اوج زین به زیر افتاد

آب جریان به سمت پست گرفت

خنده‌اش را به ناامیدی باخت

چهره‌اش صورت شکست گرفت

موج تیر از کرانه‌ها برخاست

کشتی کربلا نشست گرفت

این کتاب در ۱۲۷ صفحه، توسط انتشارات کتابستان معرفت منتشر شده است.

فرهنگ سوگ شیعی

آیین‌های سوگواری مذهبی شیعیان، بی‌تردید از مهم‌ترین و گسترده‌ترین آیین‌های مذهبی در جهان اسلام محسوب می‌شود. تلفیق و امتزاج باورها و روایت‌های شیعی درباره‌ عاشورا، با فرهنگ و آداب و رسوم ملل و اقوام مختلف در طول تاریخ، منجر به ظهور طیف گسترده و متنوعی از آیین‌های عزاداری در کشورها و مناطق مختلف شیعه‌نشین جهان شده است. جایگاه این آیین‌ها در فرهنگ شیعی به‌اندازه‌ای است که بدون فهم صحیح و شناخت دقیق آنها، به شناخت شیعه و شیعیان نمی‌توان دست یافت.

فرهنگ سوگ شیعی ۲۷۱ مدخل را شامل می شود که در آن ۱۰ گروه موضوعی، «مفاهیم و اصطلاحات»، «آثار مکتوب»، «اشخاص»، «آیین ها، آداب و رسوم»، «واحد های جغرافیایی»، «اماکن»، «اشیاء»، «زمان ها»، «سازمان ها» و «دوره های تاریخی و دولت ها» گنجانده شده است.

مفاهیم و اصطلاحات مانند «اسطوره»، «اشک» و «شفاعت»؛ آثار مکتوب، اعمّ از مقاتل، مانند «لهوف» و «روضة الشّهداء»؛ متون مذهبی، مانند «زیارت عاشورا»؛ پژوهش‌هایی درباره عزاداری مانند «تعزیه آئین و نمایش در ایران»، دیگر کتاب‌های مرتبط، مانند «التنزیه» و «کبریت احمر»؛ اشخاص، اعمّ از بزرگان دینی، مانند امام حسین (ع) و حضرت عبّاس (ع)؛ علما و روحانیون، مانند نائینی و شوشتری، روضه خوانان و مدّاحان، مانند کعبی و ارضی؛ وعّاظ، مانند فلسفی و وائلی؛ پژوهشگران، مانند خودزکو و چلکوفسکی؛ مقتل نویسان، مانند ابن طاووس و دربندی؛ شاعران، مانند دعبل خزاعی و محتشم کاشانی و دیگر شخصیت های مرتبط و مؤثّر، مانند معزّالدّوله و ناصرالدّین شاه؛  آئین ها، آداب و رسوم، مانند «قمه زنی»، «چهل منبر» و «نخل گردانی»؛ واحدهای جغرافیایی، اعمّ از کشورها، مانند «لبنان» و «هند» و شهرهای مختلف، مانند «کربلا» و «اردبیل»؛ اماکن، اعمّ از حسینیه‌ها،  مانند «حسینیه ارشاد» و «حسینیه اعظم زنجان»؛ تکایا، مانند «تکیه دولت» و «تکیه معاون الملک» و دیگر مکان های مهم، مانند «بین الحرمین»؛  اشیاء، مانند «عَلَم»، «توغ» و «دمام»؛ زمان ها، مانند «عاشورا»، «بیست ویکم رمضان» و «فاطمیه»؛ سازمان ها، مانند «مؤسّسه وعظ و خطابه» و «هیئت رزمندگان اسلام»؛ دوره‌های تاریخی و دولت‌ها، مانند «آل بویه»، «صفویه» و «قاجار».

در این میان، برخی موضوعات، ازجمله مداخل مربوط به کشورها و شهرها و نیز دوره های تاریخی، به جهت عدم تکمیل نگارش همه مداخل ضروری این گروه ها در ویرایش یکم نیامده و به ویرایش دوم منتقل شده است. ویرایش یکم این دانشنامه ۲۳۷ مقاله را شامل می شود که توسط ۴۳ نویسنده نگاشته شده اند. نگارش مقالات، زیرنظر شورای علمی، متشکل از دبیران گروه های شش گانه جغرافیای فرهنگی، مردم شناسی، ادبیات، تاریخ، دین و هنر (پیمان اسحاقی، جبّار رحمانی، مسلم نادعلی زاده، سعید طاووسی مسرور، حجّت الاسلام مهدی مسائلی و مظفّر پاسدار شیرازی) صورت گرفته و محسن حسام مظاهری، نویسنده و پژوهشگر مطالعات اجتماعی شیعه، مدیریت پروژه و سرویراستاری آن را برعهده داشته است.

کتاب فرهنگ سوگ شیعی، در ۶۷۲ توسط انتشارات آرما به چاپ رسیده است.