ایران در سازمان شانگهای،ظهور حلقه مفقوده برای مقابله با یکجانبه گرایی

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای مانند دیگر رسانه‌های خارجی، به سوژه مهمی در مطبوعات پاکستان تبدیل شد و صاحبنظران آن را دور نمای دیپلماسی تهران برای توسعه روابط منطقه‌ای در کنار پکن و مسکو برای مقابله با چالش‌های امنیتی، اقتصادی به ویژه یکجانبه گرایی و تحریم‌های آمریکا تفسیر کردند.

رسانه‌های پاکستانی در طول روزهای اخیر نوشتند: ایران عضو بلوک تحت رهبری چین و روسیه شد. این چرخش به سمت شرق به عنوان دسترسی جمهوری اسلامی به بازارهای بزرگ جهانی و مقابله با تحریم‌های غرب تلقی می‌شود.

تحلیلگران، سازمان همکاری شانگهای را یکی از نمادهای اصلی همکاری قدرت‌های غیرغربی می‌دانند که راه را برای دوران پسا آمریکا باز می‌کند. تقویت جایگاه ایران در سازمان شانگهای مسیر همکاری با دیگر اعضای آن به ویژه همسایگانی مانند پاکستان را نیز هموار می‌سازد که به دلیل تحریم‌های ظالمانه آمریکا مناسبات اقتصادی دو کشور در سطح قابل قبول قرار ندارد.

کارشناسان پاکستانی طی گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفتند: تثبیت امنیت اقتصادی یکی از اهداف اصلی سازمان همکاری شانگهای به شمار می‌رود و با عضویت جمهوری اسلامی ایران، این کشور علاوه بر مشارکت فعالانه برای دستیابی به اهداف مشترک صلح، امنیت، توسعه و رفاه قادر خواهد بود تا برای کمک به برون رفتن بحران‌های منطقه‌ای مانند افغانستان نقش مدیریتی خود را گسترش دهد.

پیدا شدن حلقه مفقوده همکاری شانگهای با عضویت ایران

دکتر «فاروق حسنات» استاد دانشگاه پاکستان و کارشناس امور سیاسی به ایرنا گفت: سازمان همکاری شانگهای از نظر جغرافیایی دارای جمعیت وسیعی است و دارای جوامع و فرهنگ‌های متنوعی می‌باشد که می‌توانند شامل این مجموعه شوند.

وی افزود: ایران حلقه مفقوده‌ای در این سازمان بود زیرا در چنین موقعیت جغرافیایی و درمیان سایر اعضای کلیدی قرار گرفته است و احساس می‌شد که تا قبل از پیوستن ایران، این سازمان با یک کمبود مواجه است.

کارشناس پاکستانی گفت: اکنون با عضویت تهران، حلقه مفقوده در سازمان همکاری شانگهای برطرف شده است و احتمال می‌شود که کشورهای دیگری مانند ترکیه و سریلانکا در آینده به شانگهای ملحق شوند.

وی اظهار داشت: با توجه به اینکه افغانستان یک چالش اساسی و مهم پیش روی سازمان شانگهای محسوب می‌شود، متقابلا ایران نیز نقش بسیار مهمی در سازمان شانگهای و مدیریت بحران‌های منطقه‌ای ایفا خواهد کرد.

فاروق حسنات گفت: در اجلاس اخیر سران شانگهای در دوشنبه، همه اعضا توافق کردند که باید یک دولت فراگیر در افغانستان پایه گذاری شود، در غیر این صورت طالبان مشروعیت خود را از دست خواهند داد.

وی تاکید کرد: قطعاً ایران از این سازمان سود خواهد برد، این کشور قبلاً با چین یک قرارداد راهبردی ۲۵ ساله منعقد کرده و همزمان پاکستان نیز کریدور مشترک اقتصادی با چین موسوم به «سی پک» را در دست تکمیل دارد. تمام این همکاری‌ها حاکی از تعاملات اقتصادی بلند مدت است که برای ایران و پاکستان نیز منافع استراتژیک درپی خواهد داشت.

این استاد پاکستانی عضویت در سازمان شانگهای را از لحاظ استراتژیکی و اقتصادی برای کشورمان بسیار مطلوب توصیف کرد و گفت: این یک گام بلند برای مقابله با یکجانبه گرایی در جهان با مشارکت قوی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، کشوری که همواره با سیاست‌های یکجانبه و تحریم‌های ایالات متحده روبرو شده است.

عضویت در شانگهای بیانگر دیپلماسی قوی تهران است

«قندیل عباس» استاد روابط بین الملل دانشگاه قائداعظم در اسلام‌آباد نیز طی گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: نقش مثبت ایران در برجام که با خروج یکجانبه آمریکا مواجه شد و همچنین دیپلماسی قوی جمهوری اسلامی اعضای شانگهای را متقاعد کرده است که این کشور را باید به عنوان عضو دائم سازمان همکاری شانگهای بپذیرند.

وی افزود: این تحول نیز به گونه‌ای اهمیت دارد که همه توطئه‌های آمریکا و غرب از زمان پیروزی انقلاب اسلامی برای انزوای ایران، به طرز فجیعی شکست خورده است. درحالی که ایران همیشه به مقاومت ادامه داده و اهمیت جایگاه منطقه‌ای و جهانی خود را با دیپلماسی خردمندانه و قوی ثابت کرده است.

دکتر عباس اظهار داشت: پس از فروپاشی شوروی، ایالات متحده در تلاش بود تا سیستم بین المللی را به سوی یکجانبه گرایی سوق دهد تا به یک ابرقدرت تبدیل شود اما بعدها بسیاری از حوادث به ویژه شکست آمریکایی در عراق و افغانستان ثابت کرد که واشنگتن قادر به دستیابی به چنین موقعیتی نیست.

وی گفت: امروز بلوک‌های زیادی در جهان ظهور کردند که یکجانبه گرایی ایالات متحده را به چالش کشیدند و نشان می‌دهد جهان به سمت چند قطبی گرایی حرکت می‌کند.

این استاد پاکستانی تاکید کرد که سازمان همکاری شانگهای به ابزاری برای مقابله با نفوذغرب تبدیل شده و جمهوری سلامی ایران پس از عضویت در آن می‌تواند به راحتی به اهداف خود دست یابد، مقابله با تحریم و تحکیم مشارکت برای ترویج چندجانبه گرایی از اهداف مهمی است که تهران با سایر شرکای خود در شانگهای آن را دنبال خواهد کرد.

وی افزود: چین، روسیه، پاکستان و هند به عنوان اعضای دائم سازمان همکاری شانگهای متوجه شده‌اند که ایران مورد هدف تحریم‌های غیرانسانی، سیاست‌های تبعیض آمیز و رفتارهای ضددیپلماسی غرب قرار گرفته و در مقابل تهران از اعضای شانگهای انتظار حمایت و همکاری برای غلبه بر پیامدهای تحریم را دارد.

قندیل عباس، عضویت در سازمان همکاری شانگهای را دلیل دیگری بر شکست تحریم‌های آمریکا دانست و افزود: این فرصتی را برای تقویت بیشتر روابط تجاری ایران با کشورهای همسایه در کنار چین و روسیه فراهم می‌کند.

اهمیت مواضع راهبردی تهران و اسلام‌آباد در سازمان شانگهای

وی اظهار داشت: پاکستان به عنوان همسایه نزدیک و در کنار ایران عضو مهم سازمان‌های همکاری اقتصادی (ECO) و شانگهای (SCO) است. هر دو کشور دارای روابط تاریخی ریشه دار هستند و می‌توانند از تجربیات و منابع یکدیگر منافع زیادی ببرند.

این کارشناس پاکستانی افزود: تحریم‌های آمریکا مانعی در توسعه همکاری‌های اسلام‌آباد و تهران است، حتی پروژه خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان نیز تحت تأثیر آن قرار گرفته است. پاکستان به انرژی نیاز دارد و ایران با منابع وسیع خود این ظرفیت را دارد که این نیازها را برآورده سازد.

وی گفت: من فکر می‌کنم در سناریوی جدید چشم‌انداز همکاری ایران و پاکستان در همه زمینه‌ها به ویژه بخش تجارت بسیار روشن است. مواضع استراتژیک دوهمسایه در سازمان همکاری شانگهای بسیار مهم است و ایران پلی برای پیوند اروپا با آسیا خواهد بود.

جمهوری اسلامی ایران که تاکنون به عنوان عضو ناظر در سازمان همکاری شانگهای حضور داشت، از روز (جمعه ۲۶ شهریور) و در بیست و یکمین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای فرآیند عضویتش به صورت رسمی در این سازمان آغاز شد.

همکاری شانگهای یک سازمان بین دولتی منطقه‌ای است که برای همکاری‌های مختلف بویژه امنیتی و اقتصادی تشکیل شده است. این سازمان ۲۵ خرداد ۱۳۸۰ هجری خورشیدی (۱۵ ژوئن ۲۰۰۱) با عضویت چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان در شهر شانگهای چین تاسیس شد. کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای معادل ۳۰ میلیون و ۱۸۹ هزار کیلومتر مربع مساحت معادل سه پنجم گستره آسیا و حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون نفر جمعیت (نزدیک ۲۵ درصد) جمعیت کره زمین، را دارند.

جمهوری اسلامی پاکستان نیز به همراه هند و پس از یک دهه انتظار در جریان هفدهمین اجلاس سران کشورهای عضو دائم و ناظر سازمان همکاری شانگهای در نوزدهم خردادماه ۱۳۹۶ در "آستانه" پایتخت قزاقستان به عضویت این سازمان مهم درآمد.