«قله‌ها و دره‌ها» کتابی که بیانگر افت و خیز زندگی و کامیابی و ناکامی و سرانجام رسیدن به هدف است در این فرایند، از متن به صدا در می‌آید و بر لوح ضبط می‌شود و اینک نامش کتاب گویاست تا بر بخش دیگری از جهان پرفروغ خردمندان روشندل نور بیفشاند.
زمزمه‌های دانایی در گوش خردمندان
«کتاب گویا یا کتاب صوتی،زمزمه‌های دانایی را با نوایی خوش به جان و ذهن روشندلان و نابینایان می‌نشاند تا سهم این قشر در پیشبرد خرد جامعه بیش از پیش باشد.»
این سخن را می‌توان عصاره گفته‌های پریسا محمدی و مرجان خجسته فر، کتابداران بخش نابینایان کتابخانه رئیسی شیراز دانست که دیدگاه‌هایشان را به مناسبت ۱۵ کتبر (۲۳مهر ماه) روز عصای سفید در گفت و گو با ایرنا بیان کردند.
پریسا محمدی که عضو کارگروه تخصصی نابینایان در نهاد کتابخانه های عمومی کشور نیز هست می‌گوید که سابقه تشکیل بخش نابینایان در اداره کل کتابخانه های عمومی فارس به سال ۱۳۷۲ باز می‌گردد و این بخش پیشتر در ساختمان کتابخانه عمومی شهید دستغیب شیراز مستقر بود و از سال ۱۳۸۸ به کتابخانه عمومی رئیسی اردکانی این شهر منتقل شد.
بخش نابینایان در کتابخانه های تحت پوشش نهاد کتابخانه های عمومی کشور افزون بر تولید کتاب گویا،کتاب های ویژه این گروه را که به خط بریل نوشته شده به آنان امانت می دهد و کارگاه های آموزشی به صورت حضوری و مجازی برگزار می کند.
عضو کارکارگروه تخصصی نابینایان در نهاد کتابخانه های عمومی کشور و کتابدار بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز با یادآوری برگزاری کارگاه های داستان نویسی خلاق، آموزش مقدماتی زبان انگلیسی، آموزش کار با گوشی های هوشمند ویژه نابینایان در این کتابخانه اعلام کرد که تمرکز بر تولید کتاب های صوتی یا گویا ویژه نابینایان به صورت لینک یا حضوری در این کتابخانه از کارکردهای مستمر در این مکان است.
پریسا محمدی در زمینه کتاب های گویا گفت که این کتاب های قسمتی از نیازهای دانشجویان را برآورده می کند و این برای بخش ناباینایان این کتابخانه اولویت دارد و قسمت دیگر کتاب های گویا با توجه به علاقه مخاطبان تولید می شود.
کتاب های صوتی مورد علاقه روشندلان را بر اساس میزان مراجعه و درخواست آنان مبنای نظرسنجی قرار می دهند و آثار فاخری را که در جامعه مخاطب و مشتاق دارند تولید می کنند.
محمدی درباره موضوعات تولید شده در قالب کتاب گویا گفت که ادبیات،تاریخ، روانشناسی، کتاب های کمک درسی و درسی در بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز تولید می شود.
کتاب های گویا به صورت حضوری یا به صورت دادن لینک به نابینایان عرضه می شود و همچنین گروه ایمیلی تخصصی که تولیدات را فقط به نابینایان می رساند راه اندازی شده است.
کتابدار بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز این نکته را نیز بیان کرد که استادان دانشگاه، حقوقدانان و داوطلبان تولید این نوع کتاب ها در داخل و حتی خارج از کشور بدون چشمداشت مادی با این بخش همکاری دارند.
محمدی از همکاری نابینایان نیز برای تولید کتاب های گویا سخن گفت و اعلام کرد که ضبط مطالب به دو صورت همکاری آزاد و در قالب همکاری رسمی است که در مورد دوم برخی افراد با گرفتن مبالغی با بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز همکاری دارند.
لزوم ساماندهی منابع تولیدکتاب صوتی
نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، تجهیزات ضبط کتاب گویا در شهرهای گوناگون دارد اما به گفته کتابدار بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز،فقط استودیو مستقر در این کتابخانه فعال است و از تجهیزات برای فرایند ضبط و تولید کتاب صوتی برای نابینایان استفاده می‌کند.
تولید محتوای صوتی به صورت های متفرقه و خارج از نهاد کتابخانه ها نیز ادامه دارد و روش های گوناگون و جدید مانند پادکست(تولید رادیویی در فضای مجازی)،نرم افزارهای صوتی کتاب و مانند آن در این زمینه به کار گرفته می شود و چه بسا برخی از تولیدات استودیو و نهادهای کتابخانه های عمومی به صورت غیرقانونی و بدون رعایت حق کپی رایت در دسترس افرادی غیر از گروه هدف قرار گیرد.
محمدی عضو کارکارگروه تخصصی نابینایان در نهاد کتابخانه های عمومی کشور با یادآوری موضوع تدوین دستورالعمل تولید و ساماندهی منابع اعم از بریل و گویا، اعلام کرد که این روند در حال انجام است و از سال ۹۸ پیش نویس آن داده شده ولی به مرحله ابلاغ به کتابخانه های عمومی کشور نرسیده است.
اتاق شیشه‌ای و شیفتگان کار
مرجان خجسته فر کتابدار بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز که ما را به اتاق ضبط کتاب های صوتی این کتابخانه راهنمایی کرد گفت که تجهیزات خوبی برای تولید کتاب‌های گویا ویژه نابینایان در این کتابخانه داریم و هرکس از اتاق تولید و این تجهیزات ما دیدن کرده، شگفت زده شده است.
این کتابدار در عین حال خواستار حمایت بیشتر در زمینه تامین منابع برای تولید محتوا، همکاری بیشتر گویندگان خوش صدا و دیگر حمایت های معنوی شد.
اتاق تولید کتاب های گویا (صوتی) بخش نابینایان کتابخانه رئیسی در زیرزمین ساختمان است و مانند اتاق فرمان تولیدات رادیویی و تلویزیونی است.
درگاه ورودی اتاق تولید کتاب های گویا در این کتابخانه با ویترینی آراسته شده که در آن نوارهای کاست گذشته شده و کنار این نوارها کتاب است. نوارهایی که با خودکار بیک همنشین بودند تا اگر در ضبط صوت گیر می کردند و جمع می شدند با خودکار بسامان شوند.
یکی از کسانی که هنگام تهیه این گزارش در اتاق فرمان، قطعه‌ای از کتاب «قله ها و دره ها» را خواند، پریچهر نصیری بود.
او خود را علاقه‌مند و شیفته کتاب نامید و از اینکه به صورت افتخاری با بخش نابینایان کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز همکاری دارد، خرسند بود.
نصیری از هوشمندی و توجه نابینایان به کتاب به عنوان یک دستاورد جامعه یاد کرد و از اینکه کتاب در جمع روشندلان جا بازکرده بسیار خوشحال بود.
بدون مرز ، بدون محدودیت
مدیرکل کتابخانه های عمومی فارس، کتاب و خدمات کتابخانه را متعلق به همه مردم فارغ از هرگونه جنس، رنگ، نژاد، جنس، قومیت و ...دانست و گفت که بیانیه یونسکو هم دسترسی به همه منابع را برای همه گروه ها به ویژه گروه های خاص ضروری می داند.
روح الله منوچهری با بیان اینکه معلولیت نباید محدودیت تلقی شود، افزود: باید برنامه ریزی به گونه ای باشد که این محدودیت به شکل شایسته رفع شود.
وی به نقش کتابخانه ها برای خدمات به گروه های خاص اشاره و اضافه کرد: کتابخانه های عمومی می توانند نیازهای اطلاعاتی افراد خاص مانند نابینایان را برطرف کنند. کتابخانه ها باید از لحاظ فضا و منابع طوری مناسب سازی شوند که این گروه هم بتوانند مانند دیگر افراد از خدمات کتابخانه بهره مند شوند.
وی ادامه داد: در گذشته توجه به حوزه ناشنوایان و نابینایان در کتابخانه های عمومی کم بود اما خوشبختانه در سالهای اخیر اقدامات خوبی در زمینه تولید محتوای مناسب برای آنان صورت گرفته است که جای امیدواری دارد.
علی رئیسی مسئول کتابخانه رئیسی اردکانی شیراز گفت که خدمات این کتابخانه محدود به شهر شیراز نیست و از همه جای فارس و ایران این خدمات استفاده می کنند و خدمات از طریق پست، پیک و فضای مجازی است.
وی در مصاحبه با ایرنا ادامه داد:خدمات کتابخانه ما صرفا امانت کتاب نیست بلکه وبینارهای آموزشی،جلسات مطالعاتی و نشست های کتابخوان مخصوص روشندلان برگزار می شود.
رئیسی با اشاره به اینکه بخش زیادی از کتاب های صوتی کتابخانه با به کارگیری گوینده های داوطلب و با استفاده از امکانات استودیو کتابخانه تهیه شده ابراز امیدواری کرد این حرکت ادامه داشته باشد تا تهیه کتاب ها با سرعت بیشتری در اختیار اعضای کتابخانه قرار گیرد.
وی از داوطلبانی که در زمینه گویندگی و ادیت صوت مهارت دارند خواستار کمک شد و بیان کرد:کسانی که تمایل دارند می توانند با تهیه تجهیزات مورد نیاز کتابخانه به ما در ارائه خدمات بهتر یاری کنند.
این مسئول اظهار داشت:با توجه به اینکه روشندلان عزیز بیشتر با صوت می توانند با دنیا تعامل داشته باشند، نقش بخش روشندلان کتابخانه و کتاب های گویای آن در ارائه خدمت بسیار حائز اهمیت است و از مسئولان دستگاه ها انتظار داریم با تبلیغ خدمات کتابخانه به کارکنان و ارباب رجوع زمینه استتفاده بیشتر از کتابخانه را فراهم کنند که در این زمینه بهزیستی ، آموزش و پرورش و شهرداری می توانند نقش پررنگ تری داشته باشند و جلسات و کارگروه هایی را برای هم افزایی امکانات تشکیل دهند.
براساس اطلاعاتی که در اختیار ایرنا قرا گرفت منابع موجود برای نابینایان در کتابخانه عمومی رئیس اردکانی شامل ۱۰ هزار عنوان کتاب گویا در تمام رده های موضوعی است.
همچنین ۷۶۲ عنوان کتاب بریل در ۲ هزار و ۱۸ نسخه برای نابینایان در این کتابخانه وجود دارد و نشریه های بریل شامل روزنامه ایران سپید ، ماهنامه علم و فرهنگ و سپیده آفرین برای نابینایان در درسترس است.
نظر شما