تشخیص اصالت برنج با انگشت‌نگاری ژنتیکی به همت دانش بنیان‌ها

به گزارش روز سه شنبه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، حسام شعبانی مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان گفت: با استفاده از این روش تشخیصی تقلب های برنج قابل تشخیص است، در شرایطی به این دستاورد رسیده ایم که تا پیش از این به کمک روش‌های ژنتیکی به‌کاربرده شده شکل ظاهری برنج‌های تقلبی از لحاظ ریخت و مورفولوژی قابل‌تشخیص نبود.

وی افزود: متقلبان آن‌قدر ماهر بودند که این برنج‌ها را به‌ گونه‌ای ترکیب می‌کردند که از لحاظ شکل ظاهری هم نمی‌شد، تشخیص داد که این برنج‌ها تقلبی هستند.

این فناور یادآور شد: در حال حاضر روش‌هایی بر پایه دی ان ای وجود دارد و دقیقاً بر اساس نوع برنج انگشت‌نگاری ژنتیکی انجام می‌شود، در اصطلاح به آن دی‌ان‌ای فینگرپرینت (DNA fingerprinting) گفته می‌شود. بر اساس دی ان ای (DNA) و نه بر اساس شکل ظاهری می‌توانیم به‌ راحتی تشخیص دهیم که برنج چه نوع رقمی است.

شعبانی ادامه داد: در این تشخیص نه‌ تنها نوع آن مشخص می‌شود که حتی می‌توانیم متوجه شویم که چند درصد در برنج مخلوط وجود دارد، به عنوان مثال اگر ۲۰ درصد رقم خوب و ۸۰ درصد رقم نامرغوب باشد آن را اعلام می‌کنیم.

شعبانی خاطرنشان کرد: در ایران هیچ رقیبی در این زمینه نداریم، این روش برای اولین بار در کشور بهینه سازی شد، تنها آزمایشگاهی که در دنیا از این روش تشخیص استفاده می کند، آزمایشگاه یوروفین در آلمان است که فقط روی بخش محدودی از ارقام مانند باسماتی که از جنبه تجاری حائز اهمیت هستند، کار می کند.

وی افزود: ما علاوه بر این رقم، تمامی ارقام بومی و تجاری ایران را هم انگشت نگاری ژنتیکی و شناسنامه دار کرده ایم.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان با یادآوری اینکه این شرکت با هدف ابداع و بهینه‌سازی روش‌های جدید آزمایشگاهی به ویژه روش‌های مبتنی بر دی ان‌ای در حوزه مواد غذایی و دارویی تاسیس شده است، اظهار داشت: در سال ۹۲ اولین آزمایشگاه همکار سازمان غذا و دارو در زمینه تشخیص محصولات دستکاری شده ژنتیک را راه‌اندازی کردیم و در عین حال اولین آزمایشگاه تقلبات غذایی را به وسیله دی ان‌ای راه‌اندازی کرده ایم،  می‌توان گفت طی دو سال پیاپی به عنوان آزمایشگاه برتر از سوی سازمان غذا و دارو معرفی و لوح کیفیت این سازمان را دریافت کردیم.

شعبانی همچنین گفت: این روش در سال ۱۳۹۶ به درخواست سازمان غذا و دارو و با همکاری انجمن وارد کنندگان برنج ایران در آزمایشگاه زیست فناور کاوش پارسیان راه اندازی و در سال ۱۳۹۸ به بهره برداری رسید، پس از آن آزمایشگاه با سازمان غذا و دارو به صورت محدود همکاری داشتهو تعداد نمونه هایی را آنالیز کرده و پاسخ داده است.

وی ادامه داد: اخیرا حدود ۷۰ نمونه را از سازمان غذا و دارو جهت اعتبارسنجی دریافت کردیم که پس از تعیین نوع رقم، مجوز رسمی این سازمان  در این زمینه دریافت می شود، در حال حاضر به عنوان بخشی از خدمات دانش بنیان آزمایشگاه تاییدیه گرفته است.