کربن صفر، تلاش چین برای حفظ محیط زیست

به گزارش ایرنا تغییرات اقلیمی به یک بحران واقعی، فوری و چالش جدی برای بشر تبدیل شده اند. کشورها نه تنها باید اقدامات اقلیمی جدی تری در پیش گیرند، بلکه باید با تقویت مداوم همکاری های اقلیمی جامعه ای مشترک با هماهنگی انسان و طبیعت ایجاد کنند.

چین بزرگ ترین کشور در حال توسعه جهان است. تغییر سیاست های چین از اوج انتشار کربن به خنثی سازی کربن انتشار یافته بدان معنا است که این کشور بالاترین نسبت کاهش انتشار کربن در جهان را محقق خواهد ساخت و در کوتاه ترین زمان در تاریخ جهان از پیک کربن به کربن خنثی می رسد تا آن زمان، اوج انتشار کربن تولید ناخالص داخلی سرانه و انتشار کربن سرانه، کم تر از سطح زمانی است که کشورهای توسعه یافته به اوج خود می رسند.

از امسال (۲۰۲۱) چین با تدوین برنامه عملیاتی رسیدن به اوج انتشار دی اکسید کربن تا سال ۲۰۳۰ تلاش خواهد کرد تا ظرف ۱۰ سال میزان انتشار دی اکسید کربن خود را به اوج برساند و در ادامه تا پیش از سال ۲۰۶۰، به یک کشور کربن خنثی تبدیل شود. حال پرسش این است که تحقق این دو هدف چگونه ممکن است و برای جهان چه دستاوردهایی دارد.

اوج انتشار کربن یعنی میزان انتشار دی اکسید کربن در یک زمان مشخص به اوج خود برسد و پس از آن، به تدریج کاهش یابد، کربن خنثی هم یعنی از طریق روش هایی مانند جنگل کاری، کاهش تخلیه گازهای گلخانه ای و صرفه جویی در مصرف انرژی، میزان دی اکسید کربن منتشر شده در یک کشور خنثی شود و به صفر برسد.

چین برای تحقق این مهم، سه گام عملیاتی را طراحی کرده است. در گام اول که سال های ۲۰۲۱ الی ۲۰۳۰ را شامل می شود این کشور به دنبال رسیدن به اوج انتشار دی اکسید کربن است. در گام دوم هم که سال های ۲۰۳۱ الی ۲۰۴۵ را کاهش می دهد کاهش سریع انتشار دی اکسید کربن در دستور کار است و در نهایت در گام سوم یعنی در سال های ۲۰۴۶ تا ۲۰۶۰، چین به دنبال تحقق کربن خنثی است.

اهمیت مسایل اقلیمی و زیست محیطی برای چین این کشور را بر ان داشت تا سند چشم انداز خود در این حوزه به نام «سیاست‌ها و اقدامات چین برای مقابله با تغییرات اقلیمی» را منتشر کند. در این سند آمده است چین اهمیت زیادی برای مقابله با تغییرات اقلیمی قائل است و به عنوان بزرگترین کشور در حال توسعه جهان، بر مشکلات اقتصادی و اجتماعی خود غلبه کرده و مجموعه ای از راهبردها و اقدامات مربوط به مقابله با تغییرات اقلیمی را اجرا کرده و  در مدیریت جهانی آب و هوا مشارکت داشته و در مقابله با تغییرات اقلیمی به نتایج مثبت دست یافته است.

در این سند آمده است: تا سال ۲۰۲۵ میلادی، میزان مصرف انرژی در هر واحد تولید ناخالص داخلی نسبت به سال ۲۰۲۰ میلادی، ۱۳.۵ درصد کاهش می یابد، میزان تخلیه دی اکسید کربن در هر واحد تولید ناخالص داخلی در مقایسه با سال ۲۰۰۵ میلادی ۱۸ درصد کاهش می یابد. میزان مصرف انرژی غیر فسیلی به ۲۰ درصد ارتقا یابد. میزان تولید برق بادی و خورشیدی به بیش از ۱.۲ میلیارد کیلووات افزایش یابد. پوشش جنگلی به حدود ۲۵ درصد افزایش دهد و میزان تخلیه دی اکسید کربن به اوج می رسد و از آن به بعد این میزان حفظ شود و به تدریج کاهش می یابد.

در این سند همچنین تأکید شده است که تا سال ۲۰۶۰ میلادی، میزان استفاده از انرژی غیر فسیلی در چین به بیش از ۸۰ درصد رسیده و هدف خنثی سازی کربن این کشور به طور کامل تحقق یابد.

تا کنون نیز چین در روند حرکت به سمت رسیدن به انتشار حداکثری و خنثی سازی کربن، دستاوردهای چشمگیری کسب کرده است. در سال ۲۰۱۹، شدت انتشار کربن چین ۴۸.۱ درصد در مقایسه با ۲۰۰۵ کاهش یافته و از برنامه که کاهش ۴۰ تا ۴۵ درصدی مد نظر بود پیشی گرفته است.

از سوی دیگر انرژی پاک چین ۲۳.۴ درصد کل انرژی مصرفی را تشکیل می دهد. چین همچنین از نظر میزان نصب ژنراتورهای برق آبی، انرژی باد و انرژی خورشیدی در رتبه اول جهان قرار دارد. همچنین در طول دوره "برنامه ۵ ساله سیزدهم"، میزان پوشش جنگلی چین به ۲۳.۰۴ درصد افزایش یافت و حجم موجودی جنگل از ۱۷.۵ میلیارد متر مکعب فراتر رفته است. به همین دلیل چین به بزرگترین کشوری تبدیل شده که افزایش منابع جنگل داشته است.

تاثیر کربن صفر چین بر جهان

نتایج بررسی های دانشگاه کمبریج نشان می دهد که رسیدن چین به وضعیت کربن خنثی تا پیش از سال ۲۰۶۰ می تواند سبب کاهش تخلیه ۲۱۵ میلیارد تن دی اکسید کربن در ۴۰ سال آینده و کم شدن ۰.۲۴ درجه ای دمای کره زمین در قرن جاری شود؛ از همین رو، اقدامات چین برای تحقق این هدف، نقشی حائز اهمیت در مقابله با گرم شدن کره زمین خواهد داشت.  

این تلاش چین تاثیرات زیادی بر جهان خواهد گذاشت. کاهش ۰٫۲ تا ۰٫۳ درجه ای از روند افزایش دمای هوای جهان تا سال ۲۱۰۰، کاهش بیش از ۶۵ درصدی میزان انتشار دی اکسید کربن در هر واحد تولید ناخالص داخلی تا ۲۰۳۰ و افزایش ۶ میلیارد متر معکبی پوشش جنگلی تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۲۰۰۰ از مهمترین دستاوردهای تلاش چین برای تحقق کربن صفر خواهد بود.

راه های تحقق کربن صفر

چین معتقد است تلاش خود برای توسعه انرژی های پاک مانند انرژی بادی و خورشیدی را افزایش می دهد و این امر باعث افزایش سفارش برای تولید کنندگان تجهیزات انرژی پاک در جهان می شود.

پکن همچنین به دنبال جایگزین کردن خودروهای سوخت فسیلی با خودروی برقی است، موضوعی که کارشناسان معتقدند چین به بازار عظیم تولیدکنندگان خودروی برقی در جهان تبدیل خواهد شد.

همچنین پیش بینی می شود میزان سرمایه گذاری چین در پروژه های کم کربن و سبز به صدها تریلیون یوان برسد که فرصت های فراوانی برای موسسات مالی فعال در زمینه این پروژه ها در سراسر جهان به ارمغان خواهد آورد.

چین دامنه تعهدات اقلیمی خود را به سیاست های صنعتی داخلی نیز گسترش داده است به طوری که اقتصاد سبز و سازگار با محیط زیست و کم کربن خیلی سریع به شعار سیاست داخلی این کشور تبدیل شده است. شاخص های کنترل دوگانه مربوط به شدت مصرف انرژی و حجم کلی آن میان استان ها و مناطق مختلف سراسر کشور چین تجزیه شده و اجرای آنها به ماموریت سخت تبدیل گشته است. این طور می توان گفت که کل کشور چین در مسیر کاستن از میزان انتشارات کربن بسیج شده است.

یکی از علل قطعی برق در نیمه دوم سال جاری میلادی (۲۰۲۱) در چین را می توان ارتقا شاخص های کنترل دوگانه (شدت مصرف انرژی و حجم کلی آن) عنوان کرد که نشان دهنده این است که چین واقعا در حال تلاش برای کنترل تغییرات اقلیمی است.

یکی دیگر از اقدامات چین برای تحقق کربن صفر، پرداخت تسهیلات به پروژه های سبز است به طوری که سیاست های اعمال شده بانک خلق چین، باعث حرکت منابع مالی به سمت تقویت اجرای پروژه های سبز و کم کربن در این کشور شده است. به طوری که تسهیلات ویژه سرمایه گذاری در پروژه های منجر به کاهش مستقیم و غیرمستقیم انتشار کربن به ترتیب ۶.۷۹ و ۲.۵۸ تریلیون یوان گزارش شده است.

این آمار مجموعا ۶۷.۳ درصد از وام های سبز را تشکیل می دهند که نشان دهنده این است با شروع کار مربوط به تحقق بخشیدن به اهداف دو گانه کربنی چین که رسما وارد فاز سریع خود شده، حمایت مالی سبز برای کاهش انتشارات کربنی در این کشور نیز جهشی بزرگ و رو به جلو داشته است.

نهادهای مالی چین به طور پیوسته در حال افزایش مشاغل سبز خود هستند؛ به عنوان مثال، تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی، مانده وام سبز بانک صنعت و تجارت چین، به رقمی معادل ۱.۸۵ تریلیون دلار رسید که با رشدی ۲۲۰ میلیارد یوانی نسبت به شروع سال همراه بوده است. بانک چین نیز اقدام به صدور اوراق قرضه اقلیمی و سبز با ارزهای متعددی خارجی کرده است.

پکن، نماد شهرهای سبز چین 

در پکن، پایتخت چین با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر، در سال‌های اخیر، شهروندان با شگفتی متوجه شده‌اند که روزهای با آسمان آبی و ابرهای سفید بیشتر شده، هوا پاک‌تر و شهر قابل زندگی تر شده است.

در سال ۲۰۲۰، تعداد کل رفت و آمدهای کاری در شهر پکن ۳۶.۱۹ میلیون نفر در روز بود. در این سال نسبت سفرهای سبز به ۷۳.۱  درصد کل سفرها رسیده است. در این میان، سفر با دوچرخه ۱۵.۵ درصد و سفرهای پیاده ۳۱.۲ درصد بوده است. در سال ۲۰۲۰، میزان رضایت از سفر سبز در پکن از ۸۵ درصد فراتر رفت.

یکی از تلاش های بسیار مهم پکن برای تحقق سفر سبز، ترویج رفت و آمد آرام بود. طی ۵ سال گذشته، پکن در مجموع ۳ هزار و ۲۱۸ کیلومتر مسیر دوچرخه سواری را تکمیل کرده و دوچرخه سواری و پیاده روی برای شهروندان راحت تر شده است.

بر اساس داده‌های یک نظرسنجی، در میان شهرهای بین‌المللی با جمعیت مشابه، پکن بیشترین مسافت و امکانات ترافیکی برای رفت و آمد آرام را دارد و از نظر مسیرهای دوچرخه‌سواری نیز در رتبه اول جهان قرار دارد. بر اساس محاسبات، مسیر اختصاصی دوچرخه سواری در کاهش بیش از هزار تن از گازهای گلخانه ای سهم داشته است.

به منظور تشویق مردم به سفرهای کم کربن، پکن همچنین «تجارت کربن» را برای شهروندان عادی ترویج کرده است. به عنوان مثال، یک شهروند پکنی به نام آقای جانگ که هر روز به سر کار می رود، هنگام حرکت، مسیریابش را روشن می کند و برای سفر سبز از طریق اپلیکیشن MaaS پکن ثبت می کند.

وی گفت: شما  هر روز می توانید با سوار شدن به مترو حدود ۱۰ کیلوگرم انرژی کربن در اپلیکیشن خود ذخیره کنید و با تداوم این کار به مدت ۱۰۰ روز هزار کیلوگرم انرژی کربن جمع آوری خواهید کرد و با استفاده از این کربن، می توانید کد شارژ نقدی ۱۰۰ یوانی دریافت کنید.

طبق برنامه ریزی انجام شده، پکن تلاش می کند تا سال ۲۰۲۵ میلادی به اوج مصرف کربن خود برسد و تا سال ۲۰۵۰ میلادی انتشار گازهای گلخانه ای را نزدیک به صفر برساند. برخی از اهداف مشخص پکن این است که طی ۴ سال، تعداد وسایل نقلیه با انرژی جدید در پکن به ۲ میلیون دستگاه برسد و تا سال ۲۰۳۵ میلادی ۸۰ درصد ساکنان در مناطق مرکز شهر "سفر سبز" را انتخاب کنند.  
 

نقش تکنولوژی های ۵G در تحقق کربن صفر

انتظار می رود که تکنولوژی های فوق سریع اینترنت نسل ۵ (۵G) در ایجاد یک بخش انرژی در چین که به مراتب هوشمندتر و سبزتر و سازگارتر با محیط زیست باشد، نقشی کلیدی ایفا کنند و به انگیزه ای محکم در مسیر تلاش های این کشور برای محقق ساختن اهداف تعریف شده مربوط به خنثی سازی انتشار کربن و اوج انتشار کربن تبدیل شوند.

«وو فنگ»  عضو آکادمی مهندسی چین در این رابطه می گوید: تکنولوژی های ۵G را می توان در باتری های برقی استفاده کرد تا باتری های هوشمندی ایجاد شود که قابلیت مدیریت برق و گرما به روش هوشمند را داشته باشند.

او گفت با اینگونه مدیریت های هوشمند، طول عمر کلی باتری به طرز چشمگیری افزایش می یابد به طوری که قابلیت پشتیبانی هر چه بیشتر از ذخیره انرژی در مقیاس بزرگ را به ویژه در حوزه انرژی پاک به دست می آورد.

این عضو آکادمی مهندسی چین در ادامه اظهارات خود ضمن اشاره به اینکه ترکیب اینترنت نسل ۵ و باتری های هوشمند باعث رونق صنایع سراسر کشور از جمله صنایع مربوط به خودروهای انرژی جدید و انرژی های تجدیدپذیر و شبکه های هوشمند می شود، گفت که  از آنجایی که تکنولوژی های فوق سریع ۵G قابلیت تامین ارتباط امن تر و سریع تر اینترنت اشیاء را دارند، نقشی پیشرو در بهبود سرعت انتقال و کارایی کل شبکه انرژی ایفا خواهند کرد.

در نهایت می توان گفت چین به هدف خود در مسیر به اوج رساندن انتشار کربن تا سال ۲۰۳۰ و خنثی سازی انتشار کربن تا سال ۲۰۶۰ میلادی متعهد است. این کشور در عین حال به دنبال تعریف یک سیستم اقتصادی است که رشدی سبز و سازگار با محیط زیست، کم کربن و دایره ای را در اولویت قرار دهد اما نجات جهان تنها به تلاش های چین بستگی ندارد و کشورهای دیگری مانند آمریکا، هند، روسیه و حتی اتحادیه اروپا نیز باید تلاش خود را در این زمینه بیشتر کنند.