روستای مولد؛ رکن توسعه پایدار

اعتقاد کارشناسان بر این است که می‌توان به روستا و روستانشینی مولد به عنوان بسترساز توسعه پایدار امیدوار بود. 

تحقق این مهم نیازمند بهبود وضعیت توزیع درآمد، افزایش و شتاب در اجرای طرحهای عمران روستایی، کاهش شکاف دستمزد میان شهر و روستا، سرمایه‌گذاری و تعادل قیمت محصولات کشاورزی است. 

اقدامات عملیاتی مناسب و پایدار در این چارچوب منجر به ترغیب روستاییان در پرهیز رضایتمندانه از مهاجرت به شهرها، تقویت و گسترش روستاهای مولد با کارکرد اقتصادی موثر برای کلان جامعه خواهد شد.

بخش مهمی از بخشهای برنامه های پنج ساله توسعه کشور و از  جمله برنامه ششم به توازن منطقه‌ای، توسعه روستایی و توانمند سازی اقشار آسیب‌پذیر توجه داشت و به موجب  ماده ۲۷ این قانون  "دولت موظف است به منظور تحقق سیاستهای کلی برنامه و اقتصاد مقاومتی، شناسایی و بهره برداری از ظرفیتهای موجود در نواحی روستایی و ارتقای منزلت اجتماعی روستاییان و جایگاه روستاها در اقتصاد ملی و ایجاد بستر لازم برای شکوفایی و  پیشرفت عدالت محور روستاها قدامات خاصی را انجام دهد."

رونق سکونتگاههای روستایی به عنوان تبلور حیات اقتصادی و اجتماعی جامعه، از دیرباز نقش مهمی در توسعه پایدار روستایی و توسعه ملی کشور داشته است و این مساله موجب شده که اهمیت و جایگاه روستاها به عنوان کانون‌های ارزشمند تولید و ثروت‌آفرینی در سیاست‌گذاریها و برنامه‌ریزیهای توسعه ملی پررنگ‌تر جلوه کند.

دولت سیزدهم  توجه به مناطق محروم و کمتر توسعه یافته و روستایی را محور اصلی برنامه های کوتاه و بلند مدت خود قرار داده و آیت الله رییسی ریاست جمهوری و دولتمردان در سفرهای استانی خود به خوبی به این  مساله توجه  دارند و مصداق بارز آن دیدار رییس جمهوری در آغاز هر سفر استانی با مردم مناطق روستایی و عشایری است که فصل نویی را در توجه دولتمردان  به مناطق محروم گشوده است.

این در حالی است که تداوم ۲۰ ساله پدیده خشکسالی، افزایش مهاجرت جمعیت از مناطق روستایی به مناطق شهری گناباد و از این شهرستان به دیگر نقاط استان خراسان رضوی و حتی کشور به یکی از دغدغه های مهم مسوولان و دست اندرکاران ذیربط تبدیل شده  است.
۶۰ درصد جمعیت ۹۳ هزار نفری این شهرستان در مناطق شهری گناباد، بیدخت و کاخک و بقیه در ۱۱۲ روستا ساکن هستند.

رویکرد دولت سیزدهم در توجه به مناطق روستایی و محروم نور امیدی را در دل مردم و مسوولان تابانده و نوید بخش آینده خوبی در توجه به این مناطق و از جمله مناطق روستایی جنوب خراسان رضوی و شهرستان گناباد است.

تمهیدات توامان اقتصادی و فرهنگی برای ماندگاری جمعیت در روستاها 

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گناباد در این خصوص گفت: تمهید مناسب و پایدار ساخت زیرساختهایی همچون راه و مسکن در افزایش رضایتمندی روستاییان موثر است ولی تاثیر چندانی در ماندگاری جمعیت روستانشین ندارد. 

دکتر ابوالقاسم شفیعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا "جذابیتهای فریبنده شهرنشینی" را محرکی موثر بر میل به مهاجرت از روستاها توصیف و بیان کرد: دولت سیزدهم باید در کنار ایجاد زیرساختها، با توجه بیشتر به امور رفاهی و فرصتهای شغلی، تمایل روستانشینان را به مهاجرت کاهش دهد. 

وی ادامه داد: حفظ نیروی کار و جمعیت در روستاها همراه با زمینه‌سازی موثر و مناسب برای خلق فرصتهای شغلی به طور بدیهی منجر به افزایش فعالیتهای تولیدی دارای ارزش افزوده در این مناطق می‌شود.
این استاد دانشگاه گفت: نیل به این هدف، علاوه بر رویکرد اقتصادی و اقدامات محلی مناسب، نیازمند کار فرهنگی موثر و اقناعی مبتنی بر گرایشهای فرهنگی و اجتماعی برای جلب مشارکت روستانشینان است.

شفیعی افزود: توانمندسازی حرفه‌ای و افزایش مهارتهای شغلی متناسب با محیط و ظرفیت هر روستا تاثیری بسزا بر افزایش ماندگاری جمعیت در روستاها دارد. 

وی اضافه کرد: آموزش به تنهایی منجر به توانمند سازی روستاییان نمی شود و باید با رویکردهای فرهنگی و اجتماعی در کنار رویکرد اقتصادی در این زمینه تلاش کرد چون این مساله  موجب افزایش اشتغال پایدار در مناطق روستایی می شود.
او ادامه داد: باید با تغییر نگرشها و تقویت نهادهای محلی و تشکلهای مردم نهاد متناسب با ظرفیت هر منطقه برای توانمندسازی روستاییان برنامه ریزی مدونی کرد.

اشتغال پایدار از طریق اقامتگاههای بومگردی

مسوول اقامتگاههای بومگردی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد هم می‌گوید: توسعه گردشگری با ایجاد اقامتگاههای بومگردی یکی از اقدامات موثر بر رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق روستایی مستعد است.

مهدی ذوالفقاری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا فعالیت در بخش گردشگری را یکی از بهترین راههای کسب درآمد در گناباد توصیف و بیان کرد:پیشینه غنی روستانشینی مولد، فرهنگ قوی و جذاب زندگی اجتماعی در روستاهای ایران و مصداقهای تاریخی عینی از خلاقیتهای بکر مبتنی بر خودکفایی اقتصاد روستا به ویژه در مناطق کویری جذابیتهای منحصر به فرد روستاها برای توسعه گردشگری هستند.

وی ادامه داد: سرفصل قراردادن این عناوین برای نشان دادن جذابیتهای زندگی روستایی در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و طبیعی در بستر صنعت گردشگری نه تنها اشتغال‌آفرینی می‌کند بلکه تاثیر ذهنی و عملی موثری بر روستانشینان برای جلوگیری از مهاجرت به شهرها دارد. 
مسوول اقامتگاههای بومگردی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد گفت: ایجاد اقامتگاههای بومگردی یکی از نتایج عملی این رویکرد و بستری برای توسعه پایدار اقتصاد مقاومتی با بهره‌گیری حداکثری از همه ظرفیتهای روستاها و روستانشینان است. 

ذوالفقاری افزود: تاکنون در همین چارچوب ۱۲ واحد اقامتگاه بومگردی در روستاهای شهرستان گناباد راه‌اندازی شده است و توجه دولت سیزدهم نسبت به رشد کیفی اقامتگاههای دایر شده بومگردی یک ضرورت برای توسعه، رونق اقتصادی و اشتغال پایدار در مناطق روستایی محسوب می‌شود.

توسعه گردشگری روستایی، زیربنای رونق اقتصادی

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گناباد هم به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به ظرفیت‌ها و جاذبه‌های تاریخی و گردشگری این شهرستان توسعه گردشگری روستایی ضرورت و زیربنای رونق اقتصادی و موجب جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرهاست.

علیرضا شناسایی افزود: توسعه گردشگری روستایی علاوه بر معرفی جاذبه تاریخی روستاها در اشتغال پایدار و جلوگیری مهاجرت از این مناطق به مرکز شهر یا دیگر نقاط کشور نقشی موثر دارد.

وی ادامه داد: اجرای زیرساختهای عمرانی توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی زمینه‌ساز گسترش اقامتگاههای بومگردی و توسعه گردشگری روستایی است.

رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گناباد گفت: راه‌اندازی کسب و کارهای محلی، خلق و افزایش فرصتهای شغلی، پایداری و ماندگاری جمعیت در روستا محور اصلی برنامه‌های سازمان میراث فرهنگی در گناباد است. 

شناسایی افزود: کسب موفقیت و نتیجه مطلوب در این مسیر به خاطر ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن به همکاری و هم‌افزایی مسوولان و دست‌اندرکاران همه نهادهای ذیربط نیازمند است. 

وی امیدواری کرد که با توجه به رویکرد خوب دولت برای توجه به زیرساختهای روستایی با رفع معضل کرونا و افزایش سفر گردشگران شاهد توسعه کمی و کیفی گردشگری روستایی و به دنبال آن رونق  اقتصادی و اشتغال پایدار این مناطق باشیم.

اجرای طرح اقدام ملی مسکن در گناباد و بجستان در راستای حل مشکل مسکن روستائیان 

رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گناباد و بجستان هم اجرای طرح اقدام ملی مسکن را از اقدامات مهم دولت سیزدهم برای تامین مسکن در مناطق روستایی ذکر  کرد و گفت: ۲۸ قطعه زمین برای اجرای این طرح در شهر گناباد در اختیار بنیاد مسکن قرار گرفته که زمینهای ۵۶ واحد مسکونی به متقاضیان واگذار شده و قراردادهای آنها ثبت شده است و افراد متقاضی به بانک‌های عامل معرفی شده‌اند و در ۴۰ واحد آنها فونداسیون اجرا و بقیه در مرحله اسکلت یا ساخت است.

ناصر چیتگر گفت: در شهر کاخک گناباد هم چهار واحد طرح اقدام ملی مسکن در دست ساخت است و در شهر بیدخت نیز سه قطعه زمین برای این منظور اختصاص یافته که قرارداد ساخت ۶ واحد ثبت شده و چهار واحد از این تعداد در حال ساخت است.

وی ادامه داد: در شهرستان بجستان هم در مرحله نخست یک قطعه زمین تحویل بنیاد مسکن شده که قرارداد ساخت ۱۵۲ واحد در آن منعقد و قطعات زمین تحویل متقاضیان شده است و مرحله دوم طرح اقدام ملی مسکن در این شهرستان نیز در دست بررسی و مطالعه است.

رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گناباد و بجستان گفت: از مجموع ۳۸۰ میلیارد ریالی که طی نیمه نخست امسال صرف بهسازی مسکن روستایی در این شهرستانها شده، ۲۱۰ میلیارد ریال در قالب ۲۱۰ فقره تسهیلات در گناباد و ۱۷۰ میلیارد ریال در قالب ۱۷۰ فقره تسهیلات در شهرستان بجستان به متقاضیان پرداخت شده است.

چیتگر افزود: از محل ۶۵ میلیارد ریال اعتبارات ملی و تملک دارایی های سرمایه ای طرحهای عمران روستایی بنیاد مسکن بهسازی واحدهای مسکونی در ۲۰ روستای این ۲ شهرستان هدف‌گذاری شده که بعد از انجام مناقصه و انعقاد قرارداد، عملیات اجرایی آنها آغاز می شود.

مرکز شهرستان ۹۳ هزار نفری گناباد در فاصله ۲۸۷ کیلومتری جنوب مشهد واقع است.