کرونا و وضع ناکوک کنسرت‌های موسیقی در فارس

وضع اجرای موسیقی در سالن های استان، هنوز ناکوک است و نویدهایی که برای اجرای کنسرت ها داده می شود با اما و اگرهای فراوان رو به رو است.

اهمیت موسیقی در جهان کرونا زده  که مردم را بیش از پیش دور کرده آشکار است؛ موسیقی به‌عنوان ابزاری مناسب برای نشر فرهنگ و افزایش همدلی میان اقوام، گروه‌ها و ملیت‌های مختلف شناخته شده و می تواند نقش سازنده ایفا کند.

روان‌شناسان نیز از موسیقی به‌عنوان غذای روح یاد می‌کنند. بسیاری از افراد برای رهایی از دغدغه‌های روزمره به نوای دلنشین موسیقی پناه می‌برند و نقش موسیقی را در دستیابی به آرامش، تایید می‌کنند.

در این میان، برخی بر این باورند که اجرای زنده موسیقی تأثیر به مراتب بیشتری دارد و در تغییر روحیه افراد و ایجاد نشاط و سرزندگی در جامعه موثر است. به همین دلیل، افراد بی‌شماری در سراسر دنیا برای شرکت در کنسرت موسیقی خواننده یا نوازنده مورد علاقه‌شان لحظه‌شماری می‌کنند و حاضرند با طی مسافت‌های طولانی و سپری کردن ساعت‌های زیادی در صف‌های انتظار، روح و جان خود را با شنیدن آوای دلنشین موسیقی تازه کنند.         
با این حال، دو سالی است که هنرمندان عرصه موسیقی چه خواننده و چه نوازنده، خانه‌نشین شده‌اند و سالن‌های برگزاری کنسرت‌ از ازدحام جمعیت خالی شده‌اند. تا پیش از این، جلوی در سالن‌های کنسرت مملو از طرفداران پر و پا قرصی بود که بی‌صبرانه در انتظار شنیدن موسیقی دلخواه‌شان بودند و با انرژی و وجدی وصف‌ناپذیر، هنرمند مورد علاقه‌شان را همراهی می‌کردند اما شیوع کرونا، لذت ناتمام شرکت در اجرای زنده موسیقی را از طرفداران گرفت.

با این وجود، در اقدامی بدیع، کنسرت‌های مجازی به مأمنی برای هواداران تبدیل شدند و هنرمندان مردم‌دوست تلاش کردند با برگزاری کنسرت در فضای مجازی، بخشی از بار غم و اندوه ناشی از شیوع بیماری کرونا و از دست رفتن عزیزان را بکاهند.     
مدتی است که با انجام واکسیناسیون عمومی، زندگی‌ ساکنان برخی کشورها به روال عادی بازگشته است. در این میان، تهیه‌کنندگان و دست‌اندرکاران عرصه موسیقی نیز تلاش کرده‌اند به انزوای موسیقی پایان دهند و با برگزاری کنسرت‌های مختلف زنگار غم را از دل افراد جامعه بزدایند.

گشت و گذاری محدود در دنیای مجازی، نشان می‌دهد که در کشورهای مختلف برنامه‌ریزی منسجمی برای بازگشایی سالن‌ها به روی طرفداران ساز و آواز صورت گرفته و فروش بلیت کنسرت‌های مختلف آغاز شده است. متعاقب این رخداد بین‌المللی، در ایران نیز طلسم خاموشی هنر اول شکسته و بنظر می‌رسد با افزایش واکسیناسیون عمومی راه بر برگزاری کنسرت‌های زنده هموار می‌شود. 

زخم کاری کرونا به پیکر کنسرت‌های موسیقی

«اصلاً در مخیله‌ی ما نمی‌گنجید که ویروس کووید ۱۹ چنین بی‌رحمانه بر عرصه اقتصاد، فرهنگ و هنر جامعه بتازد و تهیه‌کنندگان، خوانندگان و سایر اهالی هنر موسیقی را زمین‎گیر کند.»
رئیس صنف ناشران آثار صوتی و تصویری استان فارس با بیان این مطلب به خبرنگار ایرنا گفت: متأسفانه در اولین گام مقابله با کرونا؛ درهای سالن‌های برگزار کننده کنسرت بسته شد و در حال حاضر هم ما جزو آخرین اقشاری هستیم که در تعطیلی به سر می‌بریم و هنوز مجوز فعالیت نداریم.
 حسین عبداللهی افزود: در این چند سال رکود تحمیلی ناشی از کرونا؛ برخی از آموزشگاه‌های موسیقی در حالت نیمه‌فعال بودند ولی اجرای برنامه‌های موسیقی به شکل کنسرت، ممنوع شد. به این ترتیب، بیشترین خسارت به هنرمندان شاغل در این رسته هنری وارد شد. حتی تسهیلات حمایتی تخصیص یافته (۵۰۰ میلیون ریالی) نیز برای حمایت از این قشر پاسخگو نبود. ضمن این‌که برخی افراد به این دلیل که تحت پوشش سایر بیمه‌ها بودند از دریافت این تسهیلات محروم ماندند.

امیدها و بیم‌ها
مدیر سایت شیراز تیک بیان کرد: طی هفته‌های گذشته، جلساتی را برای تدوین شیوه‌نامه برگزاری کنسرت‌ها طرح‌ریزی کرده‌ایم و موافقت اولیه معاونت فنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر برگزاری کنسرت‌های سالنی را دریافت کرده ایم. امیدواریم این اقدام آغاز خوبی برای احیای مجدد کنسرت‌های موسیقی سالنی باشد.  
وی ابراز کرد: با توجه به این‌که سرعت انجام واکسیناسیون در کشور افزایش یافته است و دولت به مهم‌ترین هدف که تندرستی مردم می‌باشد دست یافته است، باید در بازگشایی مشاغل تعطیل شده نیز تسریع شود.
عبداللهی اضافه کرد: با توجه به این‌که هزینه‌های فعالیت‌های هنری به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته است، تقاضا داریم مسئولان ظرفیت سالن‌های کنسرت را به  ۵۰ درصد کاهش ندهند. چون کاهش ۵۰ درصدی جمعیت در کنسرت‌ها، خسارات مالی جبران ناپذیری را به تهیه‌کنندگان و عوامل برگزاری کنسرت‌ها تحمیل می‌کند. 
وی برپایی کنسرت‌های خیابانی را در شأن هنرمندان کشور ندانست و گفت: نامناسب بودن کیفیت سیستم‌های صوتی، نبود استاندارد مناسب برای برگزاری کنسرت‌های خیابانی، رایگان بودن این‌گونه کنسرت‌ ها و ... برای گروه‌های موسیقی پیامدهای منفی به همراه خواهد داشت و اگر مجوز برگزاری کنسرت‌های خیابانی صادر شود، وضعیت فعالین و هنرمندان به نام کشور، نابسامان می‌شود.  

کلید روشن کردن چراغ کنسرت‌ها در دستان ستاد مقابله با کرونا
مدیر عامل موسسه فرهنگی هنری شهر آفتاب به ایرنا گفت: با تصمیم جدید دولت مبنی بر رفع موانع قانونی در برگزاری کنسرت‌ها؛ کلید روشن کردن چراغ کنسرت‌ها و شروع دوباره فعالیت خوانندگان، نوازندگان، آهنگ‌سازان و ... در سالن‌های اختصاصی در دستان ستاد مقابله با کرونا و اداره‌های کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها است.
محسن خباز اضافه کرد: موسیقی اساساً از لحاظ هزینه‌های برگزاری نیازمند هزینه‌های بالاتری نسبت به سایر رویدادهای فرهنگی هنری است. خاموشی دو ساله موسیقی موجب شد تا بسیاری از بنگاه‌های فعال متضرر شوند و حتی بسته‌های حمایتی تخصیص یافته نیز نتوانست خسارت وارده بر این بخش را جبران کند. لذا خواستاریم با سرعت یافتن واکسیناسیون عمومی و به منظور جبران و کمک به این گروه فعال هنری، برنامه‌های اجرای صحنه‌ای بیشتر شود.
طراح اولین کنسرت خیابانی در دوران کرونا در مرکز استان فارس افزود: مردم استقبال بی‌نظیری از کنسرت‌های خیابانی داشتند. به نظر می‌رسد رویکرد مثبت مسئولین، کارگزاران حکومتی و بخش خصوصی به این رویداد می‌تواند نقش بسزایی در ایجاد نشاط عمومی داشته باشد و امیدواریم اجرای این‌گونه کنسرت‌ها در دوران پساکرونا نیز تداوم داشته باشد.       

برای حفظ هویت فرهنگی و هنری سرزمین‌مان تلاش ‌کنیم
رئیس سابق انجمن موسیقی استان فارس با اشاره به این موضوع که امروز فقط با تکان دادن دست از دور نمی‌توان برای هنرمندان عرصه موسیقی تصمیم گرفت و آسیب‌های وارده بر حوزه موسیقی عمیق است، گفت: در شرایط کنونی حفظ هویت فرهنگ و هنر هر کشور از اهمیت بسزایی برخوردار است. متأسفانه با شیوع بیماری کرونا، اهالی موسیقی به حاشیه رانده شدند و برای حفظ هویت فرهنگی و هنری به حامیان اقتصادی نیاز دارند.
 هدایت رضایی افزود: افزایش گستره و قدرت تهاجمی بیماری کرونا و تعطیلی سالن‌های کنسرت در دو سال اخیر اهالی حوزه هنر و بخصوص هنرمندان اهل موسیقی را سرخورده کرد و با تأثیرات بسیار منفی بر حوزه اقتصاد فرهنگ و هنر، مشکلات جبران ناپذیری به وجود آمد که اگر مدیران فرهنگی- هنری بدان توجه و دقت نکنند، هیچ راهی برای جبران صدمات دو ساله اخیر باقی نمی‌ماند.
 این مدرس آواز سنتی در آموزشگاه‌های صبا، ترانه‌ساز و ... افزود: باید نسبت به برگزاری سمینارها و... چه از طریق فضای مجازی و چه حضوری اقدام شود تا آسیب‌ها مورد واکاوی  قرار گیرد و با ارائه راهکارهای منطقی و رسیدن به اجماع، هنرمندان موسیقی از بن‌بست و افسردگی‌های ناشی از این وضعیت خارج شوند.
 وی درباره برگزاری کنسرت در فضاهای باز مانند باغ‌ها به ویژه باغ‌های تاریخی و یا خیابان و تأثیر آن بر خوانندگان و فعالین عرصه موسیقی، بیان کرد: این قبیل کنسرت‌ها روح جامعه را تلطیف و آرامش را به عموم جامعه بازمی‌گرداند اما برگزاری کنسرت‌های خیابانی تأثیر چندانی بر وضعیت معیشتی فعالین هنر اول ندارد. مگر این‌که این کنسرت‌ها مورد حمایت مالی نهادهای فرهنگی قرار گیرند و فرایند برگزاری چنین کنسرت‌هایی تسهیل شود تا زنگار غم از خاطر هنرمندان موسیقی برداشته شده و به فردای بهتر امیدوار شوند. 

صدور مجوز برگزاری کنسرت با گنجایش مشخص
معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس گفت: با سنجیدن جوانب مختلف و طبق بخشنامه صادره جدید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گشایش‌هایی در حوزه برگزاری کنسرت ایجاد خواهد شد. در صورتی‌که متقاضیان برگزاری کنسرت، مراحل اداری را طی کنند، مخاطبین برگزاری برنامه مشخص و ظرفیت فضاهای بسته و روباز تعیین شوند، امکان اجرای زنده موسیقی با ضوابط خاص وجود دارد. 
بهروز مرامی در مصاحبه با ایرنا افزود: البته اجرای کنسرت‌ها و اوج‌گیری برنامه‌هایی از این قبیل با رعایت مصوبات پروتکل‌های ستاد مقابله با کروناست. کما این‌که تقاضاهای قابل توجهی بر روی میز ما به‌عنوان تنها مرجع صدور مجوزهای لازمه، قرار گرفته که سعی داریم در کوتاه‌ترین زمان ممکن با توجه به سقف ظرفیت و گنجایش سالن‌ها و... آن‌ها را بررسی کنیم و به احتمال زیاد همانند سینماها سقف ۵۰ درصدی را برای حضور هواداران موسیقی تعیین خواهیم کرد.ما هر آن‌چه از دست‌مان ساخته است را دریغ نمی‌کنیم تا فضای روحیه‌بخشی برای مردم فراهم شود. در مورد سقف و کف قیمت هر بلیت نیز هنوز به اجماع نرسیده‌ایم. چرا که مرجع تعیین نرخ هر بلیت؛ سازمان نظارت بر قیمت‌هاست. 
وی ادامه داد: اما در کل تعیین قیمت بلیت کنسرت‌ها به عواملی همچون هزینه ایاب‌وذهاب، ظرفیت سالن‌ها با توجه به تعداد صندلی‌های ممنوعه، تجهیزات، پذیرایی و نحوه اسکان گروه‌های نوازنده و خوانندگان و نیز هزینه قراردادهای منعقده برای اجرا بستگی دارد. چرا که شرایط عادی نیست و آن‌ها باید بسنجند که آیا اجرای کنسرت با ظرفیت محدود مقرون به صرفه است یا خیر.
وی با بیان اینکه ما با حداکثر توان، حامی گروه‌های موسیقی و سایر فعالین هنری هستیم، اضافه کرد: به همین منظور قصد داریم که در برخی مفاد صدور مجوز که به نفع عوامل موسیقی است مثل سهمیه مقرر بلیت‌ها، همان شرایط قبلی را اعمال کنیم و در این گونه موارد تغییری ایجاد نکنیم.
 مرامی گفت: اگر متقاضیان به بهانه‌های مختلف مانند دوستی و رفاقت، رو دربایستی و... با تقاضای تخصیص سهمیه مازاد بر قرارداد یا مجوز صادره مواجه شدند، مراتب را به ما اطلاع دهند تا در اسرع وقت به این موارد رسیدگی کنیم.
معاون هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس اظهار کرد: سامانه کنسرت‌ها و سامانه کارا که با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی طراحی و پیش‌بینی شد، این فرصت را به گروه‌های موسیقی داد تا پس از ثبت‌نام از تسهیلات با شرایط آسان و سود کم بهره برند. هر چند که برخی موفق به دریافت این تسهیلات نشدند.