اعتیاد معضلی پیچیده و چندوجهی است که ناآگاهی افراد جامعه و عدم اطلاع رسانی مناسب در این خصوص می تواند به گسترش آن و پشت‌بند آن رواج دیگر آسیب های اجتماعی منجر شود و با توجه به نخ‌نما و بی‌اثر شدن روش های سنتی و برخوردهای قهری در مقابله با آن، موفقیت در واکسینه کردن افراد جامعه و جلوگیری از گرفتاری بیشتر افراد به این بلای خانمان‌سوز، مستلزم توسل به شیوه های نوین، موثر و روزآمد است.
هرچه سطح فرهنگی و دانش مردم نسبت به آسیب‌های اجتماعی بالاتر رود، احتمال ابتلای آنان به آسیب‌های اجتماعی کمتر می‌شود، بنابراین همه حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی در بخش پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر مسوولیت دارند و به گفته مسوولان حوزه پیشگیری از اعتیاد، ۲۱ دستگاه فرهنگی کشور در حوزه فرهنگ پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر فعالیت می‌کنند.
به منظور تولید محتوای فرهنگی برای پیشگیری از اعتیاد و ارتقای سطح آگاهی افراد جامعه اقدامات متنوعی از سوی دستگاه های دولتی و سازمان‌های مردم نهاد در استان خراسان رضوی صورت گرفته است که انتظار می رود نتیجه بخش بوده و منجر به کاهش دامنه این آسیب ها در جامعه شود.
اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر راهی برای ایجاد مصونیت از اعتیاد
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان رضوی و در گفت و گو با ایرنا گفت: نگاه ستاد مبارزه با مواد مخدر و شورای هماهنگی استان در بخش پیشگیری از اعتیاد، اجتماعی کردن امر پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر است که در جهت تحقق آن در این ۲ حوزه به خصوص در حوزه پیشگیری، به ورود مردم بیشتر نیاز داریم.
محمدعلی نبی‌پور افزود: مصون سازی، نکته بسیار مهمی در امر پیشگیری از اعتیاد است که امروزه در سطح جهان مطرح است و منظور از مصون‌سازی این است که برای پیشگیری از اعتیاد روی افراد جامعه، خانواده و خصوصاً در سطح مدارس باید کار کرد تا آن‌ها خود در برابر بحث اعتیاد مصون شوند که در این راستا بر اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر برای اثرگذاری بیشتر و عمق بخشی به این مبارزه تاکید می شود.
وی ادامه داد: درست است که در بحث پیشگیری از اعتیاد، دولت و ارگان‌های دولتی فعالیت دارند، اما حوزه سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل هایی که در زمینه مبارزه با مواد مخدر کار می‌کنند می توانند کمک حال دولت باشند و اقداماتی را انجام دهند و اگر ما این رویکرد اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر را به سطوح جامعه، خانواده، گروه‌های محلی و حوزه‌های مختلف در سطح محلات بکشانیم قطعا برنامه‌های متنوع‌تر و اثرگذارتری را می‌توانیم اجرا کنیم که بهتر است دولت نقش حمایتی داشته و میدان اجرا را به مردم و تشکل‌ها و سازمان‌های مردم نهاد واگذارد، چرا که مردم به طور وسیع‌تری می‌توانند برنامه‌های متنوع‌تری را طراحی و اجرا کنند.
رییس کمیته توسعه فرهنگی پیشگیری و توسعه مشارکت‌های مردمی شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان خراسان رضوی گفت: تاکید ما بر این است که مردم باید پای کار بیایند و در این زمینه مشارکت افزایش یابد و همه دستگاه‌های اجرایی که در این حوزه کار می‌کنند نیز اولویت کاری خود را روی بحث اجتماعی کردن مبارزه با مواد مخدر بگذارند، چون این از تصدی‌گری آنان کاسته و نقش نظارتی آنان را افزایش می‌دهد که باعث افزایش اثرگذاری در امر پیشگیری از اعتیاد می‌شود.
صیانت و خودمراقبتی راهی موثر در پیشگیری از اعتیاد
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه نرخ اعتیاد در این استان ۲.۷ درصد است و حدود ۱۳۰ هزار نفر در این استان درگیر اعتیاد هستند، گفت: در امر پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر ۲ بخش پیشگیری و صیانت و خودمراقبتی مطرح و حائز اهمیت است که در رسیدن به صیانت و خودمحافظتی، ۲ عامل والدین و خانواده‌ها و همچنین گروه‌های اجتماعی که در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری اجتماعی فعالیت می‌کنند می‌تواند نقش بسیار بسزایی داشته باشند که دولت نیز وظیفه دارد به این حوزه ورود پیدا کرده و از تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی، فعال در حوزه مبارزه با اعتیاد، حمایت کند.
محمدحسین صالحی ادامه داد: ما امروز شاهد ورود خیران به حوزه توانمندسازی معتادان هستیم و کارهای مقدماتی راه‌اندازی نخستین تشکل خیّرگردان توانمندسازی بانوان درگیر اعتیاد استان، انجام شده است که انتظار می رود در یک ماه آینده به شکل رسمی فعالیت خود را آغاز کند.
دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: در خصوص تولید محتوا در حوزه پیشگیری برای افراد خاص جامعه به خصوص در حوزه ناشنوایان یک کلیپ آموزشی با هدف اطلاع‌رسانی و آموزش ناشنوایان تولید شده که به آنان کمک می کند بتوانند در مقابل اعتیاد از خود مراقبت و محافظت کنند.
وی افزود: موسسه روانشناختی و خدمات مشاوره‌ای آستان مهر مشهد هم، که علاقه مند به فعالیت در حوزه پیشگیری از اعتیاد است، به این عرصه ورود کرده و اپلیکیشن "ژیوار" را برای آگاه سازی و ارائه مشاوره به گروه هدف تولید کرده است که اخیرا از این نرم افزار رونمایی شده است.
اپلیکیشن " ژیوار " اولین نرم افزار آموزشی در حوزه پیشگیری از اعتیاد
رییس هیات مدیره موسسه روانشناختی و خدمات مشاوره‌ای آستان مهر مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: در مسیر پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر، شناخت نیمی از مبارزه است و با توجه به فراوانی اندیشه‌ها و تنوع سلیقه‌ها و ضرورت آموزش و مشاوره در این زمینه و نیاز دسترسی به متخصصان برای دریافت آموزش و برگزاری جلسات آموزشی و مشاوره‌های فردی و گروهی و از سویی دسترسی نداشتن به اساتید، مشاوران و درمانگران مجرب به ویژه در شهرستان‌ها و مناطق محروم، تصمیم گرفتیم تا اپلیکیشن جامعی به اسم "ژیوار" را برای ارائه آموزش و مشاوره با امکانات متنوع طراحی کنیم.
هاشم دهقان پور فراشاه افزود: در این اپلیکیشن، امکان دسترسی کاربران به محتوای آموزشی با قالب‌ها و شیوه های متنوع اعم از فیلم، صوت، متن و مانند آن، به صورت رایگان یا با پرداخت هزینه فراهم و دسترسی به مشاوران و مراکز مشاوره با امکان رزرو نوبت و دریافت انواع مشاوره پیاده سازی شده است که علاقه مندان می‌توانند این نرم افزار را از طریق گوگل پلی یا سایت دیوار نصب کنند و با کدتخفیفی که ارسال می‌شود یک سال این اپلیکیشن را به رایگان مشترک شده و از تخفیف ۲۰ درصدی خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای ژیوار برخوردار شوند.
وی با بیان اینکه اپلیکیشن ژیوار در مشهد توسط مهندسان بومی مشهدی طراحی و کدنویسی شده است، ادامه داد: این اپلیکیشن به عنوان ابزاری چابک برای ارائه محتوا و تعامل با مخاطبان است به نحوی که اعمال تغییرات در آن، به سادگی و با سرعت قابل اجراست.
رییس هیات مدیره موسسه روانشناختی و خدمات مشاوره‌ای آستان مهر مشهد گفت: همچنین این اپلیکیشن دارای یک پنل قدرتمند برای اپراتورهاست تا به سـرعت قــادر به بارگذاری محتوای پیش بینی شده در آن باشند. همچنین داشبورد مدیریتی، شاخص‌ها و گزارش های مدیریتی را در اختیار می گذارد تا بر اساس داده‌های واقعی و اطالعات به روز، قادر به ارائه بهترین خدمات به کاربران باشد.
ساخت اولین ویدئوی آموزشی پیشگیری از اعتیاد مخصوص ناشنوایان در کشور
ناشنوایان گروهی حساس و آسیب‌پذیر جامعه هستند که به دلیل یک سری محدودیت‌ها مانند نبود منابع مناسب آگاه‌ساز، به‌شدت در معرض خطر اعتیاد هستند، از این رو برای اولین‌بار در کشور، ویدئویی با محتوای آموزشی و با زبان ایما و اشاره ویژه ناشنوایان در مشهد تهیه و ترجمه شد که در تاریخ بیستم آبان ماه سال جاری به بهره‌برداری رسید.
مدیر اجرایی مجموعه دفینو، تهیه کننده این ویدئوی آموزشی به خبرنگار ایرنا گفت: من ۲ برادر ناشنوا دارم و ۲۵ سال است که در حوزه ناشنوایان و مدارس استثنایی فعالیت کرده و از نزدیک با مشکلات ناشنوایان آشنا هستم و چون این کمبود را حس کردم که برای پیشگیری از اعتیاد در ناشنوایان کاری انجام نشده‌است، با همکاری ۲ مؤسسه فعال در حوزه ناشنوایان شامل کلینیک مددکاری اجتماعی ایمان و سازمان مردم نهاد مهرآفرینان سرزمین سکوت، تصمیم به تولید و تدوین این ویدئوی آموزشی گرفتیم.
سعید رنگ‌آمیز طوسی افزود: با تولید این محتوای آموزشی در سال ۹۸ موفق به کسب عنوان نخست مسابقات کارآفرینی اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد شدیم و سپس مجموعه استارتاپ دفینو را راه‌اندازی کردیم که بستری برای تولید محتوای تخصصی برای ناشنوایان در زمینه‌های مختلف شده است و در خصوص اخبار، موضوعات فرهنگی، آموزش‌های مهارتی تولید محتوا می کند و یکی از موضوعات مهمی که در این موسسه تولید محتوا شد در حوزه پیشگیری از اعتیاد بود.
مدیر اجرایی مجموعه دفینو گفت: با همکاری دوستان در ستاد مبارزه با مواد مخدر استان خراسان رضوی یک کلیپ آموزشی تولید کردیم که در گام اول یک آمار و ارقامی از تعداد معتادانی که در سطح کشور گرفتار مواد هستند را با زبان اشاره بازگو می‌کند و در گام بعدی یکی از متخصصان حوزه ستاد مبارزه با مواد مخدر در خصوص آسیب های مواد مخدر به خانواده توضیح داده و می گوید که با توجه به آسیب‌هایی که اعتیاد برای افراد عادی جامعه دارد چه چالش‌هایی می تواند برای ناشنوایان به وجود آورد.
طوسی افزود: در گام آخر با توجه به اینکه دوستان ناشنوا از مصرف مواد مخدر و آسیب‌های آن و اینکه خرید و فروش آن جرم است، نیز آگاهی نداشتند و سوءاستفاده‌ای که از ناشنوایان در این قضیه می‌شود و مشکلات قضایی که برای آنان از این ناحیه ایجاد می شود، تلاش شده تا با زبان ایما و اشاره برای آن‌ها بازگو شود.
وی با بیان این که متأسفانه آمار دقیقی از تعداد ناشنوایان درگیر مواد مخدر وجود ندارد، ادامه داد: بر اساس آمارها اکنون حدود ۸۰۰ هزار ناشنوا در کشور داریم که ۱۲ هزار نفر آنان در استان خراسان رضوی و ۹ هزار نفر در مشهد هستند که دچار اختلال شنوایی و کم‌شنوایی هستند.
"تریلی تئاتر سیار" شیوه نوینی دیگر در پیشگیری از اعتیاد
دبیر کمیته فرهنگی پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان‌رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از اقدامات نوین در پیشگیری از اعتیاد طرح "تریلی تئاتر سیار" است که با همکاری شورای مبارزه با مواد مخدر و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در قالب تجهیز یک دستگاه تریلی به امکانات صوتی، تصویری و نمایشی فعل شده است، که قابلیت انتقال به محلات حاشیه شهر، محلات آلوده به اعتیاد، و شهرستان‌های محروم و دورافتاده را دارد.
محسن نظری افزود: در این طرح خدمات آموزشی و آموزش مهارت‌های زندگی و تاب آوری ویژه جامعه هدف کودک و نوجوان با زبان شعر و قصه و با زبانی قابل فهم برای کودک و نوجوان در قالب برنامه‌های جذاب هنری به کودکان حاشیه شهر مشهد و مناطق دورافتاده و محروم استان ارائه می‌شود.
تولید محتوای آموزشی در بستر فضای مجازی برای دانش‌آموزان و دانشجویان
دبیر کمیته فرهنگی پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان خراسان رضوی گفت: بحث استفاده از بستر فضای مجازی برای برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد از آغاز شیوع ویروس کرونا در دستور کار کمیته فرهنگی پیشگیری قرار گرفت که دستگاه‌های دولتی اعم از بهزیستی، ارشاد، آموزش و پرورش و صدا و سیما و سایر دستگاه‌ها بر اساس وظایف مشخصی که داشتند فعالیت‌هایی در حوزه پیشگیری از اعتیاد انجام می دهند.
محسن نظری افزود: در این راستا آموزش‌وپرورش به‌عنوان نهاد متولی بحث تعلیم و تربیت و پرورش کودکان علاوه بر بستر "شاد"، آموزش مهارت‌های زندگی را متناسب با شرایط فعلی دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی و همچنین آموزش‌های فرزندپروری را ویژه والدین آن‌ها با استفاده از ظرفیت روان‌شناسان و مشاوران مجرب تهیه کرد و از طریق بستر فضای مجازی به دانش‌آموزان و والدین دانش‌آموزان ارائه نمود.
وی ادامه داد: همچنین با این رویکرد اقدامات پیشگیرانه ویژه دانشگاهیان و جامعه دانشجویی توسط مرکز مشاوره دانشگاه فردوسی به صورت طراحی رادیو آپ با نام "رادیوی پیشگیری و سلامت" اجرایی شد که مهارت‌های زندگی و تاب آوری را در بستر اینترنت و در بستر فضای مجازی به‌صورت فصلنامه با درج مطالب علمی و روانشناسی مناسب قشر فرهیخته و دانشجو در سطح استان خراسان رضوی ارائه می‌دهد.
آموزش بیش از ۱۰۰ هزار نفر از والدین در راستای پیشگیری از اعتیاد
دبیر کمیته فرهنگی پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر خراسان رضوی گفت: آموزش والدین را ما به چهار شیوه در سطح استان برنامه‌ریزی کردیم که روش اول آن است که والدینی که جامعه هدف آموزش‌وپرورش هستند به موازاتی که فرزندشان مهارت‌های زندگی را در مدرسه و در بستر فضای مجازی فرامی‌گیرد، والدین هم آموزش مهارت‌های فرزندپروری را یاد بگیرند که در این راستا بیش از ۱۰۰ هزار نفر از والدین را توسط مجموعه آموزش‌وپرورش در سال تحصیلی در این استان آموزش دادیم.
نظری افزود: در روش دوم از طریق ظرفیت‌هایی که شهرداری در فرهنگ‌سراها و محلات دارد و از طریق مراکزی که زیر چتر بهزیستی استان فعالیت می‌کنند، به والدین و خانواده‌ها در خصوص تربیت فرزند و فرزندپروری از طریق برنامه مستند و برنامه‌های آموزشی در طول سال آموزش می‌دهیم.
وی ادامه داد: در روش سوم برخی خدمات مشاوره‌ای، مهارت‌های زندگی و تربیت فرزند ویژه خانواده‌های زندانیان داریم چرا که خانواده زندانیان به‌شدت آسیب‌پذیر و در معرض خطر اعتیاد هستند که این آموزش‌ها از طریق اداره‌کل زندان‌های خراسان رضوی و سیستم آموزش مددکاری و مشاوره‌ای که دارند، به آنان ارائه می شود.
این مسوول گفت: در روش چهارم دانشگاه علوم پزشکی مشهد در راستای آموزش اختصاصی والدین، بسته آموزشی توانمندسازی والدین با رویکرد "خانواده سالم، نوجوان من" را طراحی کرد که به والدین نحوه مواجهه و رویارویی با نوجوانان را در بازه ۱۲ تا ۱۹ سال، که مقطع سنی بسیار حساسی است و برای نوجوان مرحله بلوغ، اجتماعی شدن و وارد اجتماع شدن در این مقطع اتفاق می افتد و مداخلات آموزشی و روانشناسی بسیار ویژه ای در این بازه باید صورت بگیرد، را آموزش می‌دهد که این را دانشگاه علوم پزشکی مشهد از طریق مراکز بهداشت و سلامتی که در تمام مناطق حاشیه شهر مشهد و سطح استان دارد، بین جامعه هدف خود، به اجرا درمی آورد.
اقدامات بهزیستی خراسان رضوی در خصوص مبارزه با اعتیاد
معاون امور توسعه و پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان رضوی نیز در خصوص فعالیت های دفتر اعتیاد حوزه امور توسعه و پیشگیری این اداره‌کل در راستای پیشگیری و آگاه سازی جامعه در نیمه نخست سال ۱۴۰۰ گفت: آگاه سازی ۲۴ هزار و ۸۸۸ نفر در راستای پیشگیری از اعتیاد به صورت انتشار کلیپ در فضای مجازی، انتشار محتوا در قالب بروشور و پوستر در فضای مجازی، برگزاری کارگاه حضوری با موضوعیت مفاهیم پیشگیری از اعتیاد از طریق مراکز مثبت زندگی، همچنین آگاه سازی ۲۷۵ هزار و ۳۰۰ نفر در راستای پیشگیری از خودکشی از طریق برگزاری کارگاه آموزشی حضوری، از جمله فعالیت های این دفتر در این بازه زمانی بوده است.
غلامحسین دلبری افزود: اجرای طرح پیشگیری اولیه از اعتیاد از طریق ارتقای مهارت های شناختی رفتاری در مناطق آسیب خیز با هدف ارتقای مهارت های روانی و اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد در گروه های آسیب پذیر از طریق افراد دوره دیده در بهزیستی، اجرای طرح کیان (کارمند یاری) با هدف آگاه سازی و آموزش مفاهیم اولیه پیشگیری از اعتیاد از قبیل آشنایی با مفاهیم و کلیات پیشگیری ،معرفی مهارت های زندگی موثر در پیشگیری از اعتیاد، آشنایی با مواد اعتیادآور، آشنایی با باورهای غلط اعتیاد در محیط های اداری به کارمندان ادارات و همچنین اجرای طرح آگاه سازی زنان و دختران با تأکید بر آموزش سلامت جنسی و افزایش تاب آوری با هدف ارتقای دانش و آگاهی گروه هدف در جهت ارتقای سواد رسانه ای و سواد سلامت جنسی، توانمندسازی تسهیلگران همکار غیردولتی برای ارائه آموزش به گروه های هدف، از فعالیت‌های در حال اجرا در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۰ است.
وی در خصوص فعالیت های دفتر اعتیاد حوزه امور توسعه و پیشگیری اداره کل بهزیستی استان خراسان رضوی گفت: در حال حاضر در این استان ۲۱ مرکز ماده ۱۶ و تبصره ۲ ماده ۱۶ با پذیرش حدود سه هزار و ۷۰۰ نفر در حال فعالیت هستند که از این تعداد حدود ۷۰۰ نفر زن هستند از این‌رو با توجه به مطالبه بحق مردم جمع‌آوری معتادان متجاهر کماکان در حال انجام است که همکاری و مشارکت کلیه دستگاه‌های ذی‌ربط را می‌طلبد.
نظر شما