«زندگی شهری»، سفر به اعماق روحیات آدمی با قطار داستان

ژاکی دختری قوی بود. اندامی قوی داشت. در کلاس‌های رقص و کاراته شرکت می‌کرد. در باشگاه وزنه میزد. قدرت و جسارت در وجودش موج می‌زد. [...] اما گاه در چشمان این زن جراحتی مزمن هم دیده می‌شد که دانیل نمی‌توانست درکش کند. به نظر می‌آمد این جراحت درونی به قدرت و شهامت او به چشم نوعی ترفند نگاه می‌کرد. در وجود او ضعف روحی و توان جسمی دوشادوش هم پیش می‌رفتند و کاری به کار هم نداشتند و در نهاد این زن چیزی بود که خودش هم نمی‌توانست مهارش کند. (ص. ۲۰۵)

آنچه خواندید بخشی است از یکی از داستان‌های مجموعه زندگی شهری به نام دلداری که همچون دیگر داستان‌های این مجموعه به درون آدمی گریز می‌زند. در این داستان درباره زنی می‌خوانیم که با همدردی و ترحم به کلی بیگانه است و هیچ‌چیز نمی‌تواند احساسات او را برانگیزد خواه تصادف گربه‌اش باشد خواه افتادن مادر مردی که دوستش دارد روی تخت بیمارستان.

۱۲ داستان شخصیت محور کتاب زندگی شهری همگی با رویکردی مشابه کاراکترها را در موقعیت‌های مختلف قرار داده و واکنش آنها را برای خواننده نقل می‌کنند. در داستان زندگی شهری که اولین داستان این مجموعه است با زنی آشنا می‌شویم که از گذشته خود راه فراری نمی‌یابد و در این باره می‌گوید:

بیشتر مردم بر این باور[ند] که فلاکت موقتی است، یعنی برخلاف بیماری، جنون یا نفرت اجتماعی، ریشه در چیزی ندارد و به همین دلیل با اندکی تلاش و اراده و هوش برطرف می‌شود. [اما] آنان متوجه نبودند که فلاکت چطور حمله می‌کند، مستقر می‌شود و برای همیشه تسلط می‌یابد تا این که به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر تبدیل به تنها شیوه زندگی در یک مکان می‌شود و به درون زندگی آدم‌ها نفوذ می‌کند. (ص. ۱۰)

داستان آبشارها نوشته جرج ساندرز، دو مرد بازنده را به مخاطبان معرفی می‌کند که در حاشیه رودی قدم می‌زنند و غرق در افکار عمیق خود درباره موضوعات مختلف با دو دختر مواجه می‌شوند که در رود گیر افتاده و به سمت آبشار در حرکتند. در داستان گفت‌وگو با کرم‌ها درباره جنون می‌خوانیم و تاثیری که برخورد یک مرد با سفینه‌ای فضایی بر روان او و خانواده کوچکش برجای می‌گذارد. در داستان درخت شفابخش از رفتار ابتدایی و بی‌رحمانه مردم در مواجهه با قربانیان یک سانحه هوایی و در داستان تاکسی سواری از تاثیری که بیماری و مرگ یک عزیز بر روان اطرافیان می‌گذارد، می‌خوانیم. آینه یکی دیگر از داستان‌های این مجموعه است درباره زوجی مسن که به دلایلی شخصی به هیچ آینه‌ای اجازه ورود به اقامتگاه تابستانی‌شان را نمی‌دهند.

در سال ۱۹۹۷ برای اولین بار تعداد نشریات مطالعه شده در جایزه اُهنری افزایش یافت و ۲۰ داستان منتخب سال از بین ۳ هزار داستان کوتاه انتخاب شدند. هیات داوران این جایزه جایزه اول آن سال را به داستان زندگی شهری نوشته مری گوردن اهدا کردند و جایزه دوم و سوم به ترتیب به داستان آبشارها و گفت‌وگوی کرم‌ها رسید.

جایزه اُهنری یکی از قدیمی‌ترین و مهمترین جوایزی است که در حوزه داستان کوتاه در آمریکا اهدا می‌شود. این جایزه از سال ۱۹۱۹ هر ساله (به استثنای سال ۲۰۲۰) به آنها که برگ‌ سبزی به فصل داستان کوتاه دنیای ادبیات جهان اضافه کردند، اهدا می‌شود تا تریبونی باشد برای نویسندگانی از سراسر جهان و در هر نقطه از حرفه ادبی‌شان. داستان‌های برگزیده این جایزه هر ساله به همت موسسه انکور بوکز (Anchor Books) در یک کتاب گردآوری و منتشر می‌شود.

ویلیام سیدنی‌پورتر معروف به اُ.هنری یکی از داستان‌کوتاه‌نویسان مشهور آمریکا بود. داستان‌های کوتاه اُ. هنری به دلیل لطافت طبع، بازی با کلمات، شخصیت‌پردازی شورانگیز و پایان هوشمندانه و غافلگیرانه معروف هستند. این نویسنده در طول عمر خود بیش از ۴۰۰ داستان کوتاه نوشت که معمولاً حول چهار محور زندگی شهری به ویژه نیویورک، عشق و روابط عاشقانه، زندگی در غرب در مایه وسترن و طنز می‌چرخند. این نویسنده پرآوازه به این ترتیب نوعی از داستان کوتاه را در ادبیات آمریکا به وجود آورد که در آن گره‌ها و دسیسه‌ها در پایان داستان به طرزی غافلگیرانه و غیرمنتظره گشوده می‌شوند.

یکی از معروف‌ترین داستان‌های کوتاه اُ.هنری هدیه مگی است که از خودگذشتگی و عشق را در قالب ادبیات به هم پیوند داد. این داستان اولین بار در سال ۱۹۰۶ و در دومین مجموعه داستانی این نویسنده به نام چهار میلیون منتشر شد. اُهنری چهار میلیون را در واکنش به یک مقاله در روزنامه نیویورک تایمز نوشت که مدعی شده بود در نیویورک تنها ۴۰۰ نفر هستند که واقعا ارزش توجه را دارند. اما این نویسنده معتقد بود داستان تمامی ۴ میلیون شهروند ساکن نیویورک ارزش شنیدن را دارد. پس از آن که این نویسنده در سال ۱۹۱۰ از دنیا رفت، دوستانش دور هم جمع شدند و جایزه اُهنری را به افتخار او پایه‌گذاری کردند تا  هم هنر داستان‌کوتاه‌نویسی را تقویت کرده و هم نویسندگان جوان را تشویق کند. این جایزه حالا هرساله به ۲۰ داستان منتخب از میان داستان‌هایی اهدا می‌شود که به زبان انگلیسی در مجلات آمریکا و کانادا منتشر شده‌ باشند.

مجموعه داستانی زندگی شهری: برگزیدگان جایزه اُهنری ۱۹۹۷ با ترجمه علی فامیان و در شمارگان ۸۰۰ نسخه توسط انتشارات کتاب نیستان چاپ و روانه بازار کتاب شده است.