چتر حمایتی پلیس بر شبکه شاد/ دانش‌آموزان مراقب کلاهبرداران باشند

اپلیکیشن اختصاصی وزارت آموزش و پرورش با نام شاد که فروردین سال ۹۹ به دستور وزیر آموزش و پرورش راه‌اندازی شد، قرار است در دوران پسا کرونا نیز به فعالیت خود ادامه دهد تا دانش آموزان و معلمان از این برنامه در آموزش و تدریس استفاده کنند.

البته در کنار رویکرد وزارت آموزش و پرورش و ستاد کرونا مبنی بر بازگشایی آرام، تدریجی و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی مدارس و فضاهای آموزشی، چندی پیش این وزارتخانه با ابلاغ دستورالعملی، مدارس را به استقرار، استفاده از شبکه شاد و ارائه خدمات با کیفیت آموزشی و پرورشی پایه رایگان طبق برنامه مصوب، به جامعه هدف دانش‌آموزی موظف کرد.

بر اساس این دستورالعمل در راستای استمرار فعالیت و خدمات رسانی شبکه آموزشی دانش آموز (شاد) در زیست بوم جدید تعلیم و تربیت رسمی عمومی کشور، تمام مدارس به استثنای مدارسی که بنا به دلایل موجه فنی و با تأیید آموزش و پرورش منطقه امکان دسترسی به سامانه شاد را ندارند، موظف به استقرار و استفاده از این سامانه اختصاصی و ارائه خدمات با کیفیت آموزشی و پرورشی پایه رایگان طبق برنامه رسمی مصوب، به جامعه هدف دانش آموزی خود است.

همچنین معلمان و مربیان، مسئول ارائه خدمات آموزشی و تربیتی به دانش آموزان در فضای مجازی هستند. انجام وظیفه و ایفای نقش توسط معلمان و مربیان در آموزش های غیرحضوری در سامانه شاد، جزء فعالیت های رسمی اعم از موظف و غیرموظف آن ها محسوب می شود.

برنامه شاد به نوعی قوی تر از شرایط حاد کرونایی به فعالیت خود ادامه می دهد و این به آن معنا است که در سوی دیگر شیادان فضای مجازی نیز بیکار ننشسته اند و از هر فرصتی برای به دام انداختن طعمه های خود استفاده می کنند و از آن جایی که مخاطبان این برنامه شمار بسیاری از والدین، دانش آموزان و معلمان هستند؛ کلاهبرداران تمایل بسیاری دارند تا بتوانند از این طریق به اهداف شوم خود برسند.

هر چند اخیرا پلیس فتا با راه اندازی کانال رسمی خود در شبکه اجتماعی دانش‌آموزان (شاد) چتر حمایتی خود را وسیع تر کرده است چرا که مهم‌ترین بستر انتشار بدافزارهای تلفن همراه شبکه‌های اجتماعی است، بر این اساس مجرمان سایبری با ساخت و بارگذاری برنامه‌های جعلی شاد و با تبلیغات گسترده در کانال‌ها و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی، دانش‌آموزان را به نصب نرم‌افزار جعلی شاد تشویق کرده و در پی سرقت اطلاعات شخصی آنها هستند.

همچنین مجرمان سایبری ضمن ایجاد صفحات فیشینگ و ارسال لینک‌های جعلی با انجام تبلیغات فریبنده از قبیل بسته‌های اینترنتی رایگان یا شارژهای شگفت انگیز و ارزان برای تلفن همراه در شبکه‌های اجتماعی، اعتماد معلمان و دانش‌آموزان را به خود جلب کرده و اقدام به سرقت اطلاعات بانکی‌ معلمان و اولیاء دانش‌آموزان کرده و حساب بانکی‌شان را خالی می‌کنند.

پلیس فتا به معلمان و دانش آموزان هشدار داده که هرگز فریب این‌گونه تبلیغات را نخورند و برای دریافت هرگونه بسته اینترنت رایگان مخصوص آموزش، فقط از طریق سایت‌های اعلامی از طریق رسانه ملی یا وزارت آموزش و پرورش اقدام کنند و از خرید در درگاه‌های مشکوک یا ثبت‌نام در دیگر سایت‌ها بپرهیزند.

پلیس همچنان نسبت به دسترسی مجرمان سایبری به اطلاعات شخصی دانش‌آموزان از طریق انتشار اپلیکیشن‌های جعلی شاد هشدار داده و تاکید کرده است، مدیران، معلمان و دانش‌آموزان، برای نصب و به روزرسانی اپلیکیشن شاد حتما به سایت وزارت آموزش ‌و پرورش به آدرس اینترنتی https:‌//www.medu.ir  یا آدرس‌های اینترنتی که از طریق مدرسه یا معلم مربوطه اطلاع ‌رسانی می‌شود، مراجعه کنند و به پیام‌هایی که عموما با مضامین نصب و تبلیغ نرم‌افزارها، به ویژه در کانال‌های تلگرامی منتشر می‌شوند و مجوز دسترسی غیرمجاز می‌خواهند را نصب نکنند.

بهترین راه‌حل برای این‌که گرفتار اپلیکیشن‌های مخرب و آلوده نشویم این است که اپلیکیشن‌های تلفن همراه خود را از منابع معتبر دریافت کرده و همچنین در فواصل زمانی مختلف آن ها را به‌روزرسانی کنید و هرگز روی لینک‌ها و فایل‌های مشکوک منتشره در کانال‌ها و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی کلیک نکنید.

اپلیکیشن شاد برای دانش آموزان رایگان است

به گفته پلیس فتا استفاده از اپلیکیشن شاد برای تمام دانش آموزان رایگان است و به روز رسانی آن هم هیچ هزینه‌ای ندارد. برای نصب یا به روز رسانی اپلیکیشن شاد به سایت وزارت آموزش‌و پرورش یا مارکت‌های معتبر مراجعه و از به روزرسانی کردن از طریق لینک‌ها و سایت‌های نامعتبر خودداری کنند چرا که احتمال آلودگی سیستم آنها به بدافزارهای مخرب، جاسوسی و جعلی وجود دارد.

پلیس فتا همچنین از مدیران مدارس خواسته در گروه مدارس برای دانش آموزان در خصوص کلاهبرداری تحت عنوان به روز رسانی اپلیکیشن شاد اطلاع رسانی کنند تا علاوه بر مانع شدن برای کلاهبرداری از دانش آموزان استرس و اضطراب در آن ها را کاهش دهند. برای جلوگیری از آسیب‌ها و تهدیدات موجود عیله دانش آموزان حتما معلمان تمام فعالیت درسی خود را در اپلیکیشن شاد اجرا کنند.

خانواده ها و دانش آموزان هوشیار باشند برخی مجرمان با سوء استفاده از نرم افزار شاد به اکانت شبکه های اجتماعی کاربران دسترسی غیر مجاز پیدا می کنند. در این روش، مجرمان در شبکه اجتماعی شاد اقدام به ایجاد اکانتی با نام ربات پشتیبانی شاد می کنند و سپس به منظور دسترسی به اکانت شبکه اجتماعی کاربران در کشور با استفاده از شماره تلفن کاربران پیامی را با "مضمون و اخطار کد دریافتی را ارسال نمایید، در غیر این صورت دسترسی شما در شبکه آموزشی شاد قطع خواهد شد" برای طعمه های خود ارسال می کنند.

خانواده ها و دانش آموزان عمدتا به علت  عدم آگاهی و اضطراب ناشی از قطع دسترسی به شبکه آموزشی شاد مبادرت به ارسال کد تایید به کلاهبرداران کرده و شرایط دسترسی غیرمجاز به اکانت های کاربری خود را در شبکه های اجتماعی برای مجرمان سایبری فراهم می کنند.

این افراد با سوءاستفاده از دسترسی ایجاد شده با روش های مختلفی از جمله ارسال پیام، درخواست واریز فوری پول به شماره حساب اعلامی به علت نیاز مبرم مالی به کاربران و یا سایر تهدیدات در حوزه دسترسی به اطلاعات خصوصی از فریب خوردگان کلاهبرداری می کنند. کاربران ضمن استفاده از شبکه های اجتماعی باید راه های بالا بردن امنیت و دانش فنی خود را در خصوص استفاده از شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها فرا گرفته و به هیچ عنوان به پیام های مشابه که بدون درخواست آنان دریافت شده، توجه نکنند و در صورت دریافت پیام هایی با مضمون واریز پول از سوی آشنایان و دوستان در حوزه مخاطبان، موضوع را با تماس تلفنی از درخواست کننده بررسی کنند.

با شیوع ویروس کرونا هزاران دانش‌آموز در سنین مختلف، از شبکه آموزشی دانش‌آموزی استفاده می‌کنند، درحالی‌که بسیاری از آن‌ها، آموزش کافی را در این خصوص ندیده اند و هیچ‌ دانشی  هم در حوزه فضای مجازی ندارند. آنها ناخواسته و بنا به‌ضرورت، وارد فضایی شده اند که دارای آسیب‌ها و تهدیدات فراوانی است.

توصیه پلیس فتا به والدین

- والدین در حین آموزش آنلاین باید همراه فرزندانتان باشید، آن‌ها را در فضای مجازی به حال خـود رها نکنید و بدون دلیل تجهیزات هوشمند را در اختیار فرزند قرار ندهید.

- اگر نتوانستید تجهیزات هوشمند مـجزا برای فرزندان خود تهیه کنید و مجبور شدید گوشی خود را در اختیار آن‌ها قرار دهید، حتما فیلترشکن یا  پروکسی‌ها را غیرفعال کرده تا دسترسی فرزندان به محتوای نامناسب محدود شود.

- از آنتی‌ویروس مناسب و به روز در تجهیزات هوشمند استفاده کنید.

- خانواده‌هایی که لپ‌تاپ یا سیستم خانگی دارند آن را در یک فضای مناسب قرار دهند.  مـیز و صندلی مناسب برای دانش‌آموز خود تهیه کنند و نحوه نشستن و قرار گرفتن در مقابل رایانه یا گوشی هوشمند را به آن‌ها آموزش دهند.

- زمان فراگیری آموزش را مدیریت کنید.

- افرادی که از وب کم استفاده می‌کنند حتما مطمئن شوند که به‌محض پایان آموزش، ارتباط تصویری قطع‌ شده باشد.

- به بچه‌ها آموزش دهید به افراد ناشناس در این فضا  یا سایر شبکه‌های اجتماعی اعتماد نکنند و وارد هر لینک ناشناس در شبکه‌های اجتماعی نشوند.

- معلمان هم دانش آموزان را به سمت‌وسوی شبکه‌های اجتماعی غیربومی هدایت نکنند  و آموزش‌ها را فقط از طریق شبکه آموزشی شاد پیگیری کنند.

- والدین از نصب پروکسی، فیلترشکن از سوی دانش‌آموزان جلوگیری کنند چرا که نصب و اجرای این نرم‌افزارها سطح دسترسی کودکان و نوجوانان را به محتواهای نامناسب باز کرده و باعث آسیب‌های روحی و روانی دانش آموز می‌شود.

فعال سازی احراز هویت دو مرحله‌ای

سرهنگ داوود گودرزی رئیس پلیس فتای پایتخت ضمن توصیه‌ به دانش آموزان و والدین در استفاده از شبکه‌های اجتماعی بویژه برنامه شاد برخورداری از احراز هویت دو مرحله‌ای را الزامی دانسته و می گوید: پلیس قوی‌تر از گذشته در کنار والدین و دانش آموزانی است که از نرم افزار شاد استفاده می‌کنند و تلاش دارد فضایی امن را رقم بزند.

وی ادامه می دهد: نرم افزار شاد فراگیر شده و دانش آموزن را از دوره ابتدایی با آموزش‌های فضای مجازی آشنا می‌کند. والدین نیز باید سرعت عمل بیشتری از خود نشان دهند تا بر فرزندان نظارت داشته و با آن‌ها همراهی کنند.

رئیس پلیس فتای پایتخت با تاکید بر اینکه فیلترشکن و پروکسی نباید روی گوشی دانش آموزان نصب شود، تاکید می کند: این‌ها حاوی تبلیغاتی هستند که محتوای آن، با سن کودکان تناسب ندارد. همچنین هر فردی که از شبکه اجتماعی استفاده می‌کند، الزاما باید از احراز هویت دو مرحله‌ای استفاده کند چرا که در غیر اینصورت حریم خصوصی مردم مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد.

راه اندازی کانال پلیس فتا در شبکه اجتماعی شاد

سرهنگ دوم علی محمد رجبی رئیس مرکز تشخیص و پیشگیری از جرائم سایبری پلیس فتا ناجا در مورد راه اندازی این کانال می گوید: دانش آموزان می توانند با راه اندازی کانال پلیس فتا در شبکه اجتماعی دانش آموزی (شاد) به نشانی http://shad.ir/policefata علاوه بر دریافت آموزش‌های لازم برای تأمین امنیت و ایمنی خود در فضای مجازی، به عنوان همیار با پلیس فتا همکاری کنند.

وی با بیان اینکه بی‌اطلاعی برخی از دانش آموزان از تهدیدات و آسیب‌های فضای مجازی زمینه‌ساز به خطر افتادن آن ها است، می افزاید: پلیس فتا در این کانال محتواهای آموزشی در قالب عکس نوشته، داده نما، کلیپ‌های آموزشی، هشدارهای متنی و غیره در اختیار دانش آموزان قرار می دهد که دانش آموزان بامطالعه آن می‌توانند در برابر بسیاری از تهدیدات و آسیب‌های فضای مجازی آگاه شوند. این آموزش‌ها بیشتر محور جرائم رایج و جرائم نوظهور علیه کودکان و نوجوانان است تا دانش آموزان بتوانند به مطالعه آن‌ها با این قبیل جرائم برخورد ایمن و قانونی داشته باشند و آسیبی نبینند.  

سرهنگ رجبی فرهنگ استفاده صحیح از فضای مجازی برای دانش آموزان را از دیگر اهداف راه‌اندازی کانال پلیس فتا در اپلیکیشن شاد دانسته و می گوید: فرهنگ‌سازی، اثربخش‌ترین راهکار مقابله با تهدیدات و آسیب‌های فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان است چراکه باید در استفاده از فضای مجازی هوشمندانه و منطبق باسواد رسانه‌ای عمل کرد.