به گزارش خبرنگار علم و آموزش ایرنا، آیت الله محمود رجبی روز یکشنبه در افتتاحیه ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و پنجمین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی افزود: در سال ۱۳۵۴ حضرت استاد در همین راستای تبیین، ترویج و صیانت از فرهنگ اسلامی یک آسیب و تهدید را در نظام دانشگاهی و یک کمبود و خلاء را در نظام آموزشی حوزه علمیه احساس کرد. تهدید نظام آموزشی دانشگاه همین علوم انسانی مبتنی بر مبانی سکولاریستی و الحادی بود و تبعا تمام زندگی، فکر و اندیشه نسل آینده را تهدید می کرد.
وی در باره این خلاء اظهار داشت: حوزه در نظام آموزشی آن مقطع زمانی نمی توانست به مقابله با این تهاجم خاموش بپردازد و پاسخگویی به این شهبات باشد. علامه مصباح با شناخت دقیقی که قبلا از علوم انسانی داشت و با اشراف بر برنامه حوزه علمیه، یک برنامه تحولی به عنوان مکمل برنامه حوزه تدوین کرد و آن را به اجرا گذاشت. هدف این برنامه تحولی هم جلوگیری از آن تهدید و آسیب و هم کارآمدسازی حوزه علمیه برای تامین نیازهای فکری جدید و مقابله با این تهاجم بود.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) توضیح داد: علوم انسانی با رویکرد انتقادی با دو پیش نیاز طراحی شده بود. این پیش نیازها یکی فلسفه اسلامی و مباحث عقلی و دوم نظام اندیشه قرآنی و اسلامی بود.
آیت الله رجبی گفت: آموزش علوم انسانی اسلامی به فضلای حوزه هدف اصلی نبود، بلکه معبری برای تولید علوم انسانی قرآن بنیاد و اسلامی در این راستا بود. علامه مصباح اقدامی که انجام داد یک اقدام چند جانبه بود یعنی هم در فکر تربیت نیروی انسانی و هم در مسیر تدوین علوم انسانی قرآنی و اسلامی بود.
وی گفت: هدف این بود که خروجی های این برنامه که فضلای حوزه بودند بتوانند در مقام تحقیق و تدریس هم علوم انسانی اسلامی را تولید کنند و هم بتوانند زمینه را برای آموزش دادن اساتید برای تدریس این علوم انسانی آماده سازند.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی افزود: طبیعی است اگر علوم انسانی اسلامی بخواهد در مقام عمل اجرا شود، باید با دست اساتیدی که در این عرصه حضور دارند تدریس شود و همان گونه که آقای حداد عادل گفتند نمی شود تعطیل کنیم یا کل اساتید کاری را انجام ندهند و از نو بیاییم و اساتید را به بدنه دانشگاه وارد کنیم و کار را ادامه دهیم.
وی اظهار داشت: علامه مصباح معتقد بودند که باید علوم انسانی اسلامی را شناخت و مبانی آن را به دست آورده و نقد کرد. از این رو ایشان به عنوان یک الگوی نمونه وارد تدوین علوم انسانی اسلامی شدند و بحث معارف اندیشه اسلامی را به علوم انسانی موجود توسعه دادند و پس از انقلاب که امام راحل طرح بازسازی علوم انسانی را مطرح کردند، اقدامات لازم را آغاز کردند. در همان زمان برخی کارشکنی علیه این اقدامات را شروع کردند و این طرح مبارک متوقف شد، اما علامه به مسیر خود ادامه دادند.
آیت الله رجبی ادامه داد: مسیر بعدی علامه مصباح تاسیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی بود که به تربیت محققان بپردازد. امروز در حوزه علمیه انجمن های علوم انسانی تشکیل شده و مدیران آنها فارغ التحصیلان دوره هایی هستند که علامه دوره های آن را اجرا کرد و اکنون در بخش علوم انسانی اسلامی حضور فعال دارند. علامه در سال های پایانی عمر خود اقدام به تدوین سند جامع علوم انسانی اسلامی و قرآن بنیاد کرد که نمونه ندارد و به بسیاری از سوالات پاسخ گفته است.
وی با بیان اینکه کتاب بحران جامعه شناسی غرب تصریح می کند که هر جامعه در علوم انسانی یک سوال دارد که انسان در نظام جامعه انسانی در کجا قرار دارد، افزود: مبانی ارزش شناسی این علوم از منظر قرآنی تدوین نمی شود. بنابراین کاخی که روی آن بنا شود بدون مبنا است. از این رو در این سند تاکید شده است که مبانی علم، علوم انسانی، مشترکات این رشته ها و مبانی هر یک از رشته های علوم انسانی به معنای فلسفه این علوم باید نگاشته شود.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با تاکید بر اینکه برای آغاز حرکت در تولید علوم انسانی اسلامی باید به شناخت نظام اندیشه اسلامی پرداخته شود، افزود: تولیدکننده علوم انسانی باید خطوط اندیشه قرآنی و اسلامی را بداند. مرحله دیگر شناخت مبانی و روش علوم انسانی از دیدگاه قرآن است. ضمن اینکه شناخت علم مورد نظر با رویکرد انتقادی است و محققان در موسسه امام خمینی تا مقطع دکتری این رشته ها را خوانده اند و شناخت کافی در فسلفه و نقد فلسفه آن علم را می دانند و به روش استنباط از منابع اسلامی شناخت لازم دارند.
ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و پنجمین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی صبح امروز یکشنبه ۲۸ آذر ۱۴۰۰ با حضور رییس مجلس شورای اسلامی و جمعی از نخبگان و استادان این حوزه در مرکز همایش‌های صدا و سیما آغاز شد. این کنگره تا پنجم دی ماه در قالب ۱۶ کمیسیون تخصصی ادامه دارد.
فلسفه و روش‌شناسی علوم انسانی، مدیریت تحول علوم انسانی اسلامی، الگوی ایرانی اسلامی پیشرفت، قرآن و علوم انسانی اسلامی، سیاستگذاری عمومی و حکمرانی اسلامی شش اقتصاد اسلامی، اقتصاد و علوم انسانی اسلامی، تعلیم و تربیت علوم انسانی اسلامی، ارتباطات و جامعه شناسی علوم انسانی اسلامی، روانشناسی و علوم انسانی اسلامی، حقوق و علوم انسانی اسلامی، مدیریت و علوم انسانی اسلامی، شهرسازی و معماری اسلامی، تمدن نوین و علوم انسانی اسلامی، فقه و علوم انسانی اسلامی، هنر و علوم انسانی اسلامی از جمله کمیسیون‌های علمی و تخصصی این کنگره است.
برای این کنگره چهار کمیسیون جدید قرآن و علوم انسانی اسلامی، سیاستگذاری و علوم انسانی اسلامی، هنر و علوم انسانی اسلامی، حقوق و علوم انسانی اسلامی در نظر گرفته شد.
در ادامه برگزاری این کنگره بین المللی تا ۱۲ روز هر روز یک یا دو کمیسیون در مقاطع مختلف و در مراکز مختلف علمی، پژوهشی و دانشگاهی کشور نظیر موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، دانشگاه امام خمینی(ره)، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشگاه امام حسین(ع)، دانشگاه قم، دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه علوم اجتماعی دانشگاه تهران، حوزه علمیه جامعه المصطفی(ص)، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دانشگاه امام صادق(ع)، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه شاهد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، آموزشگاه عالی حوزوی امام رضا(ع) برگزار می‌شود.
نظر شما