دلایل و پیامدهای ناآرامی ها در قزاقستان

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، «قاسم جومارت توکایف» رئیس جمهوری قزاقستان در تاریخ ۸ ژانویه (۱۸ دی ماه) اعلام کرد نظم به کشور بازگشته است و از همه کشورهایی که اقدام به اعزام نیروهای نظامی و امنیتی به قزاقستان کردند به ویژه «ولادیمیر پوتین» رئیس جهموری روسیه، قدردانی کرد. 

بر اساس گزارش پایگاه خبری قزاقستان ۲۴، رئیس جمهوری قزاقستان در گفتگوی تلفنی با پوتین در خصوص جدیدترین تحولات صورت گرفته در این کشور گفتگو کردند.

توقایف در این گفتگوی تلفنی تصریح کرد شرایط فعلی در قزاقستان به سوی ثبات پیش می رود.

وی همچنین بر ضرورت برگزاری گفتگویی با حضور اعضای پیمان امنیت جمعی تصریح کرد که مورد استقبال رئیس جمهوری روسیه قرار گرفت.

به گزارش پایگاه خبری آنی، «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان نیز در گفتگوی تلفنی با پوتین تصریح کرد، ارمنستان به عنوان رئیس دوره ای سازمان پیمان امنیت جمعی، هماهنگی های لازم جهت برگزاری این نشست آنلاین با حضور اعضای این سازمان را انجام خواهد داد.

گفتنی است پیشتر نیز رهبران روسیه، بلاروس و ارمنستان در خصوص جدیدترین تحولات در قزاقستان گفتگو کرده‌اند.

اعتراض‌ها در قزاقستان از زمانی آغاز شد که مقامات این کشور تصمیم گرفتند سقف قیمت ثابت گاز نفتی مایع مورد نیاز در اتومبیل را بردارند که این مساله موجبات افزایش قیمت‌ها را به دنبال داشت.

بنابر اعلام پایگاه خبری «کی.جی‌۲۴»، وزارت کشور قزاقستان اعلام کرد بیش از ۴هزار و ۲۰۰ نفر در ارتباط با ناآرامی ها در این کشور بازداشت شده اند که در میان آنها شماری از اتباع یک کشور همسایه دیده می شود.

نگاهی به نقطه آغاز این اعتراضات گسترده نشان می دهد ساکنان شهرهای «شانائوزن» و «آکتائو» در منطقه «مانگیستائو» در روزهای نخست سال جاری به افزایش قیمت گاز مایع اعتراض کرده اند و سپس اعتراضات به شهرهای دیگر سرایت کرد.

در این درگیری‌ها استفاده پلیس از گاز اشک‌آور و بمب‌های صوتی در برابر هزاران معترض در آلماتی، یکی از شهرهای اصلی و پایتخت سابق قزاقستان به‌سرعت به خشونت کشیده شد و صدها نفر از مردم و نیروهای پلیس مجروح شدند.

به دنبال تشدید ناآرامی ها، رئیس جمهور قزاقستان وضعیت اضطراری اعلام و دولت را برکنار کرد و همچنین پست ریاست شورای امنیت را نیز عهده دار شد.

همچنین بنا به درخواست توکایف، کشورهای عضو سازمان پیمان امنیت جمعی نیروهای پاسدار صلح به قزاقستان اعزام کردند. سازمان پیمان امنیت جمعی (CSTO) در سال ۱۹۹۲ تأسیس شد و در حال حاضر شامل ارمنستان، بلاروس، روسیه، تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان است. CSTO با هدف "تقویت صلح، امنیت و ثبات در منطقه و جهان، حفاظت جمعی از استقلال، تمامیت ارضی و تمامیت ارضی کشورهای عضو" تأسیس شد.

قزاقستان در سال ۱۹۹۱ در آستانه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اعلام استقلال کرد. «نور سلطان نظربایف» که اولین بار در سال ۱۹۸۴، وقتی کشور بخشی از جمهوری‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق محسوب می شد به ریاست جمهوری رسیده و تا سال‌ها رهبر قزاقستان بود.

تاثیر ناآرامی های قزاقستان در بازارهای جهانی

ناآرامی‌های اخیر در قزاقستان، به عنوان اصلی‌ترین کشور تولیدکننده اورانیوم، بازار و اقتصاد جهانی را تحت تاثیر قرار داد و از جمله باعث افزایش قیمت جهانی اورانیوم شد که به سقوط بازار رمز ارزها از جمله «بیت کوین» نیز انجامید.

به گزارش پایگاه خبری «اوت لوک» Outlook  هند، در نتیجه این آشفتگی‌ها بهای اورانیوم که آلماتی نخستین تولیدکننده جهانی آن محسوب می شود، به شدت افزایش یافت که این امر خود سقوط ارزش سهام شرکت های وابسته را در بورس لندن در پی داشت.

پایگاه خبری فرانسوی «لو فیگارو» نیز با اشاره به «جایگاه مهم قزاقستان در مبحث «ماینینگ» ارزهای دیجیتال»، نوشت: ناآرامی ها همچنین به سقوط ارزش این ارزها، از جمله بیت کوین منجر شده است.

کشور نفت و گاز خیز قزاقستان یکی از مهم‌ترین کشورهای منطقه آسیای میانه است. ۶۰ درصد درآمد سرانه منطقه متعلق به این کشور است. قزاقستان نهمین کشور بزرگ جهان است اما در مقایسه با وسعت زیاد، جمعیت کمی در حدود ۱۸.۸ میلیون نفر دارد.

از دهه ۱۹۸۰ میلادی قزاقستان بعنوان یک کشور صادرکننده نفت و گاز و اورانیوم خام و غنی‌سازی شده قابل اعتماد به روسیه، چین و اروپا شناخته شد. درنتیجه بدلیل ذخائر غنی نفت، گاز، ذغال سنگ و اورانیوم بعنوان تامین‌کننده امنیت انرژی مورد نیاز کشورهای مختلف در شرق و غرب شناخته شد.

قزاقستان همچنین یک کشور مهم برای عبور منابع انرژی کشورهای آسیای مرکزی به چین است و چین، روسیه، آمریکا و اروپا که سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در قزاقستان انجام داده‌اند، نگران ناآرامی های صورت گرفته در قزاقستان هستند.

کارشناسان بر این باورند چنانچه تولید نفت خام، گاز طبیعی و اورانیوم در قزاقستان دچار اختلال شود، عوارض اقتصادی آن به مراتب از مسائل سیاسی فراتر خواهد رفت.

گفتنی است بیش از پنج درصد گاز طبیعی مورد نیاز چین در کنار نفت‌خام میادین مختلف از قزاقستان تامین می‌شود و روسیه هم برای صادرات به اروپا به گاز طبیعی وارداتی از قزاقستان نیاز دارد.

در پایان می توان گفت ناآرامی های فعلی در قزاقستان یک مساله داخلی است که باید از سوی دولت و مردم این کشور حل و فصل شود و تداوم ناآرامی‌ها به نفع هیچ کشوری نیست و ادامه روند فعلی دولت و مردم این کشور را متضرر خواهد کرد.