دیپلمات ایرانی: ترویج زبان فارسی برای حفظ میراث مشترک ضروری است

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، همایش بین‌المللی یک روزه به مناسبت روز جهانی زبان مادری به میزبانی دانشگاه ملی زبان‌های نوین در شهر اسلام‌آباد با حضور نمایندگان کشورهای مختلف از جمله نماینده سفارت ایران، اساتید دانشگاهی و دانشجویان برگزار شد.

«حمانه کریمی‌کیا» مسوول دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای سفارت کشورمان طی سخنرانی در خصوص زبان فارسی در پنل زبان های شرقی این سمینار به تشریح مشخصات زبان فارسی و تعداد سخنوران پرداخت و گفت: فارسی یا پارسی یک زبان ایرانی غربی از زیرگروه ایرانی شاخه هندوایرانی و از خانواده زبان‌های هندواروپایی است که در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، عراق، ترکمنستان و آذربایجان گفت‌وگو می‌شود.

وی افزود: فارسی یک زبان چندکانونی و زبان رسمی ایران، تاجیکستان و افغانستان به‌شمار می‌رود. زبان فارسی از زبان کهن‌تر پارسی میانه (یا پهلوی) آمده که آن نیز خود از پارسی باستان سرچشمه گرفته‌است. دیگر اعضای زنده خانواده زبان های ایرانی: کردی، مازنی، بلوچی، پشتو، تاتی قفقاز، لری، بختیاری، لکی، آسی، گیلکی، تالشی، تبری، هورامی و غیره است.

کریمی کیا درخصوص شمار گویشوران زبان فارسی گفت: فارسی زبان مادری ۸۰ میلیون ایرانی است و در کل جهان ۲۲۰ میلیون نفر به زبان فارسی سخن می‌گویند که عمدتا در کشورهای ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، بحرین، عراق و جمهوری آذربایجان زندگی می کنند. 

این دیپلمات ایرانی افزود: نرخ سواد در ایران بالای ۹۰ درصد است. زبان آموزش در تمام مقاطع تحصیلی زبان فارسی است. تهران با نرخ باسوادی ۹۹/۴ درصد باسوادترین شهر کشورم است که در آن به ازای هر هزار نفر فقط ۲ نفر بی‌سواد هستند.

وی گفت: در ابتدای انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ میلادی فقط ۴۷ درصد از مردم ایران باسواد بودند. اما امام خمینی (ره) فرمانی صادر کردند که بر اساس آن یک جنبش بزرگ سوادآموزی به وجود آمد به نام «نهضت سوادآموزی». سپس یک سازمان به همین نام یک سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاسیس شده که همچنان فعال است و هدف آن ریشه کن سازی بیسوادی در ایران است. 

تاثیر زبان فارسی بر دیگر زبان ها

کریمی کیا گفت: عمق تاثیر و نفوذ زبان فارسی بر زبان های ملی و محلی منطقه کاملا مشهود است. برای قرن های متمادی، در میان ملل منطقه، زبان فارسی به عنوان زبان رسمی، ادبی و بین المللی رواج داشته است. از بین النهرین تا آسیای مرکزی و ماوراء النهر، زبان فارسی در طول تاریخ حضور داشته و به عنوان یک زبان مادری نقش ایفا نموده است.

وی افزود: اسلام با زبان فارسی در منطقه شبه قاره وارد شده و به عنوان یک آیین تمدن ساز و ملت ساز، جریان ساز تحولات سیاسی، اجتماعی و تاریخی منطقه بوده است. تولد کشور پاکستان، خود یکی از تاثیرات شگرف تاریخی ورود تمدن اسلامی به منطقه شبه قاره است.

مسوول دیپلماسی عمومی سفارت ایران در پاکستان اظهار داشت: زبان فارسی در طول تاریخ، الهام بخش بسیاری از دیگر زبان ها بوده است. زبان فارسی، مادر زبان اردو است و بر سایر زبان های محلی پاکستان از جمله پنجابی، سرائیکی، پشتو، سندی، بلوچی و بلتی تاثیرات زیادی دارد. واژگان و اصطلاحات فراوانی به فارسی وجود دارد که به بخش جدایی ناپذیر از این زبان ها تبدیل شده است.

وی افزود: از کلمات تا اصطلاحات و اشعار محبوب و رایج، نشانه های زبان فارسی در ادبیات عمومی پاکستان مشهود است، مانند خوش آمدید، خداحافظ، چشم ما روشن، دل ما شاد، تشریف آوری، چشم بد دور و غیره.

چگونه زبان مادری را حفظ کنیم

کریمی کیا گفت: زبان‌ها بخشی از سرمایه فرهنگی و هویتی هر جامعه به شمار می‌روند. خیلی ناراحت هستم از اینکه از کلمات بیگانه و غربی زیاد در زبان اردو استفاده می شود.

وی در ادامه به تبیین برخی تجربیات موفق کشورمان پرداخت که‌ می‌تواند به بقیه کشورها از جمله همسایه شرقی پاکستان هم پیشنهاد کرد.

به گفته وی، اول اینکه، بدانید و به فرزندان خود بیاموزید زبان مادری، بخش مهمی از هویت شما و دلیل تمایز شما از جهان است. پس باید در حفظ و گسترش آن کوشا باشید.

بدانید و به فرزندان خود بیاموزید یادگیری زبان خارجی به عنوان یک مهارت خوب است اما صحبت کردن به زبان خارجی در کشور خودتان، دلیل بر برتری و باکلاس بودن شما نیست بلکه نشانه ضعف شناخت خود، دست کم گرفتن زبان خود و حتی بحران هویت است.

یک سازمان دولتی یا نیمه دولتی برای حفظ و ترویج زبان ملی و زبان های محلی تاسیس کنید که همه ساله بودجه مشخص از دولت برای این منظور دریافت دارد و دستورکار مشخصی داشته باشد و در مقابل دولت و مجلس ملی پاسخگو باشد. سازمان های غیردولتی هم می توانند برای انجام ماموریت مهم این سازمان کمک کننده باشند.

یک نهاد یا سازمان خوب معادل سازی داشته باشید و برای هر پدیده خارجی یک معادل مناسب به زبان خود جایگزین کنید و آن را در مدارس و رسانه ها به مردم آموزش دهید. در معادل سازی، از واژگان کهن، واژگان زبان های محلی و واژگان زبان های منطقه ای نزدیک به ویژه فارسی استفاده کنید.

زبان های مادری و زبان های رسمی را در مدارس خود آموزش دهید. زبان فارسی، مادر زبان اردو است. برای تقویت زبان اردو باید در مدارس زبان فارسی آموزش داده شود. بدون زبان فارسی، دانش آموزان حتی معنی نام کشور خود، سرود ملی و اندیشه های علامه اقبال را نخواهند فهمید.

در تمام دانشگاه های بزرگ باید رشته زبان و ادبیات ملی وجود داشته باشد. برای دانشجویان خارجی کرسی و بورسیه تعریف کنید. وزارت امور خارجه باید در هماهنگی با وزارت آموزش و پرورش به آموزش و توسعه زبان ملی کشور در دیگر کشورها کمک کند.

قوانین و مقرراتی وضع کنید که در اماکن عمومی استفاده از زبان ملی و زبان های محلی ترویج شود از جمله اینکه در ایران نصب تابلوی مغازه به زبان غیر از فارسی یا زبان های محلی ممنوع است. در نامگذاری خیابان ها بهتر است از نام ها و واژگان زبان ملی استفاده شود.

نماینده سفارت ایران در همایش بین المللی زبان مادری در پایان افزود که باید در راستای حفظ هویت رسانه‌های داخلی باید به زبان ملی و زبان های محلی اخبار را منتشر کنند.