مصرف خودسرانه دارو می تواند موجب بروز تداخلات دارویی خطرناک شود

به گزارش روز سه شنبه ایرنا به نقل از روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ، دکتر احسان عالی افزود : متاسفانه مصرف خودسرانه دارو در کشور ما مرسوم شده است و در واقع افراد برای درمان فوری برخی بیماریها به سرعت به سراغ تهیه داروها می‌روند و بدین منظور با مراجعه به داروخانه ها اقدام به خرید دارو می نمایند. امروزه معمولا مردم به دلیل فرهنگ نادرست مصرف دارو، داروهای بیشتری را از داروخانه‌ها تهیه می کنند تا برای روز مبادا استفاده کنند.

وی یادآورشد:  اولین اشکال این موضوع به لحاظ فرهنگی این است که بچه ها با این فرهنگ آشنا می شوند و به نسل بعد هم منتقل می شود. نکته دیگر اینکه استفاده خودسرانه دارو می تواند باعث تخفیف موقت علایم و پنهان نمودن بیماری گردد و حتی در صورت مراجعه به پزشک می تواند موجب اشتباه تشخیص شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفت: بعلت بی‌خبری مردم از تداخلات دارویی مصرف خودسرانه دارو می تواند موجب بروز تداخلات فراوان دارو با دارو و دارو با غذا شود.

به گفته وی این تداخلات دارویی نه تنها گاها می تواند خطرناک و تهدید کننده حیات باشد، بلکه می تواند هزینه های گزافی را به بدنه نظام سلامت کشور تحمیل نماید.

دکتر عالی با اشاره به اینکه مصرف خودسرانه دارو می تواند باعث بروز ازدیاد حساسیت و تغییرات فیزیولوزیکی در فرد شود ، افزود : خاصیت و عملکرد یک دارو همیشه در افرادی با شرایط متفاوت یکسان نیست و حتی می‌تواند عوارض زیادی را برای مصرف‌کننده بهمراه داشته باشد.

این عضو هیئت علمی گفت: تجویز منطقی دارو یعنی اینکه یک داروی مناسب توسط یک پزشک یا یک متخصص مربوطه برای یک بیماری خاص در یک زمان معین تجویز گردد، به بیان دیگر تجویز منطقی دارو یعنی اینکه پزشک بر اساس تشخیص بیماری و ارزیابی سیر بیماری برای یک بیمار مشخص، یک داروی خاص را با شکل دارویی و دوز مناسب تجویز نماید

دکتر عالی ضمن تبیین ارتباط تجویز منطقی دارو با هزینه های درمان، این شاخص را یکی از مهمترین شاخص ها در کشورهای توسعه یافته برشمرد و گفت: پرداخت هزینه درمان معمولا توسط دولت یا یک شرکت بیمه گر و یا مستقیما از طرف بیمار، بر تصمیم گیری تاثیر می گذارد.

وی بابیان اینکه تجویز منطقی دارو رابطه مستقیمی بر هزینه های درمان دارد، یادآورشد: تجویز درست و منطقی دارو بهمراه تشخیص بیماری و درمان مناسب می تواند هزینه های درمان را کاهش می دهد. درمان نادرست یا تجویز اشتباه دارو نه تنها موجب طولانی تر شدن سیر بیماری می شود، بلکه موجب افزایش هزینه های درمان می شود.

دکتر عالی همچنین در تعریف عوارض ناخواسته دارویی گفت: از نظر سازمان جهانی بهداشت WHO عوارض ناخواسته دارویی (ADR) عبارت است از هـر گونه عوارض یا پاسخ ناخواسته ای که در اثر مصرف دارو به وجود آید، را عوارض ناخواسته دارو می گویند.

به گفته وی در بیمارانی که در بیمارستان پذیرش می شوند، باید عارضه ناخواسته دارویی را بعنوان یکی از موارد تشخیص افتراقی مطرح نمود، عوارض ناخواسته دارویی یکی از عوامل مهم تهدید کنــنده حیات و کیفـیت زندگی بـوده و می تواند سبب تحمیل هزینه های زیادی به سیستم بهداشتی و درمانی یک کشور شود و میزان بروز و اهمیت این پدیده در جوامع مختلف می تواند متفاوت باشد. بعضی از عوارض ناخواسته داروها بسیار جدی بوده و سبب ناتوانی و یا مرگ افراد می شوند.

وی همچنین با تاکید بر رعایت رژیم دارویی توصیه شده از سوی پزشک گفت: استفاده از یک دارو به توصیه دیگران و یا به توصیه دیگر اعضای خانواده نادرست می باشد، چراکه فرد توصیه کننده توانایی تشخیص بیماری و ارائه درمان را ندارد و توصیه وی می تواند مخاطرات زیادی به دنبال داشته باشد.

وی افزود: برخی مواقع دیده شده است که خانواده ها بطور خودسرانه به کودکان خود دارو داده و گمان می کنند که به نوعی به فرزندانشان کمک کرده اند، درحالی که این موضوع به هیچ وجه مورد تایید مراجع ذیصلاح علمی نمی باشد، بلکه از لحاظ اخلاقی بر خلاف اصول و قوانین حقوق بشری است و ممکن است دادن یک داروی اشتباه به کودک گاهی تهدید کننده حیات وی باشد و یا مخاطرات مشابه بدنبال داشته باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ضمن رد ادعای بی عارضه بودن داروهای گیاهی تاکید کرد: بعنوان یک قانون کلی هر ماده ای در این دنیا می تواند بطور بالقوه یک سم باشد، توضیح اینکه چنانچه هر ماده ای بیشتر از حد نیاز مصرف گردد قابلیت تبدیل شده به یک سم را دارد و حتی آب هم در صورت مصرف بیش از حد می تواند مسمومیت ایجاد نماید، چه برسد به دارو!

دکتر عالی از مردم خواست در خصوص تبلیغات کالاها، مکمل ها و داروها در فضای و ماهواره هوشیارانه عمل کنند.

وی افزود: متاسفانه این روزها تبلیغات کالاها از جمله مکمل های غذایی و داروهای گیاهی از طریق فضای مجازی و ماهواره رو به افزایش می باشد و هر روز شاهد تبلیغات متنوعی درباره یک نوع داروی خاص با ویژگی های منحصر به فرد هستیم.

دکتر عالی از مردم خواست که فریب این نوع تبلیغات را نخورید، و گفت: داروی صددرصد گیاهی و بدون عارضه اصلا وجود خارجی ندارد! همانطور که اشاره شد آب هم که مایه حیات هست در مقادیر زیاد می تواند مسمومیت ایجاد کند و قطعا هر دارو و یا فرآورده شیمیایی و گیاهی می تواند عوارض جانبی ایجاد نماید و قطعا تداخلات دارویی نیز بدنبال خواهد داشت.

وی در خصوص استفاده از داروها در دوران باداری و شیردهی نیز افزود: مصرف هرگونه دارو در دوران بارداری باید به تشخیص پزشک معالج صورت گیرد، با توجه به بروز احتمالی عوارض دارویی در دوران بارداری، مصرف خودسرانه دارو در این دوران کاری پر مخاطره است که می تواند حیات جنین را به خطر بیاندازد.

به گفته این داروشناس، در دوران بارداری مصرف هر گونه دارو باید توسط پزشک معالج بررسی و تایید شود، حتی مصرف مکمل های غذایی و داروهای گیاهی نیز باید با نظر و تایید پزشک معالج صورت گیرد.

وی افزود: با توجه به اتفاقات ناگواری که در مورد مصرف دارو در دوران بارداری رخ داده است و اینکه مصرف برخی داروها در دوران بارداری موجب بروز ناهنجاریهای مادرزادی و حتی مرگ و میر جنین شده است.، سازمان غذا و داروی آمریکا FDA قوانین سختگیرانه ای برای مصرف دارو در دوران بارداری و شیردهی وضع نموده است که براساس آن به برخی داروها در زمان بارداری و شیردهی مجوز مصرف داده و به برخی دیگر مجوز مصرف نداده است.